صندوق یا حساب؟

در سال ۱۳۷۹ درست بعد از یک شوک ناگهانی که ناشی از کاهش قیمت نفت ایران در بازارهای جهانی بود، اقتصاد دان ها تصمیم گرفتند، صندوقی را راه اندازی کنند به نام صندوق ذخیره ارزی که …

در سال ۱۳۷۹ درست بعد از یک شوک ناگهانی که ناشی از کاهش قیمت نفت ایران در بازارهای جهانی بود، اقتصاد دان ها تصمیم گرفتند، صندوقی را راه اندازی کنند به نام صندوق ذخیره ارزی که البته بعدها به نام حساب ذخیره ارزی نامیده شد.از این تغییر نام که ما بی اطلاعیم و تفاوتی هم نمی کند چون صندوق یا حساب برای ما و احتمالا شما یکی است. جالب این که این صندوق یا همان حساب به منظوری تعبیه شده بود که اگر قیمت نفت کاهش یافت بتوانند از پس انداز موجود در آن استفاده کنند.

البته در خیلی از این موارد هم این اتفاق افتاد بماند که در روزهایی (منظور اسفند ۷۷ است) روزنامه همشهری با ذوق زدگی تمام خبر از افزایش قیمت نفت به ۲۲ دلار در بشکه را تیتر کرده بود و شاید خوشبینانه ترین تحلیلگر ها (و یا حتی مردم عادی )هم فکرشان را نمی کردند که با گذشت ۱۰ سال قیمت نفت به رقم باور نکردنی ۱۶۰ دلار در هر شبکه برسد اما ماهیت و فلسفه وجودی حساب ذخیره ارزی یا همان صندوق یک‌باره با همین افزایش قیمت نفت بر عکس شد.یعنی حسابی که برای پس انداز در مواقع کاهش نفت ایجاد شده بود.طبیعتا با افزایش قیمت باید ذخیر ه می شده است اما انگار این اتفاق درگذشته نیفتاده است تا بعضی از چهره های سیاسی و اقتصادی صدایشان در بیاید که پس این مبالغ که در صندوق یا حساب ذخیره نشده است، پس کجا مصرف شده است؟عده ای بدبینانه می گویند تا پایان سال چیزی در حساب ذخیره ارزی باقی نخواهد ماند و خوشبختانه نیز این است که تا پایان سال بیش از ۷ الی۸ تا ۱۰ میلیارد دلار در حساب باقی نخواهد ماند.این هشدار محمد رضا با هنر نایب رئیس مجلس است که مدتی قبل از انتقادهایش را از برداشت بی رویه از این حساب بیان کرد.باهنر که در نشستی با موضوع مهندسی جهان اسلام صحبت می کرد به خاطرات با خدماتی اشاره می کند مثلا از نشستی با اقتصاددانان می گوید: که در آن جلسه تعیین نرخ ۵۰ دلار برای هر بشکه خوشبینانه توصیف شده! و با نگاه محتاطانه این رقم را ۴۰ دلار و پایین تر از ۴۵ دلار فرض می کنند!!این را که مقایسه کنید با افزایش قیمت نفت به ۳ برابر مقداری که اقتصاددانان خوشبینانه تصور می کنند و با یک ضرب و تقسیم آن را در تعداد بشکه های نفت صادر شده از ایران ضرب کنید و ببینید آن مقداری که مازاد بر بودجه تصویب شده است چه مقدار می شود؟ اصلا بی خیال نمی خواهد به مغزتان فشار بیاورید چون فعلا چیز زیادی در این حساب باقی نمانده است که بخواهید حسابش را بکنید.