وقتی بازیگری وسیله می شود

یکی از تهدیدات و تحدیدات فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی، خاصه سینما، این است که در آن گروهی از هنرپیشگان با مهارت بازیگری به مثابه یک هدف برخورد کرده اند. این گروه که طیف وسیعی از …

یکی از تهدیدات و تحدیدات فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی، خاصه سینما، این است که در آن گروهی از هنرپیشگان با مهارت بازیگری به مثابه یک هدف برخورد کرده اند. این گروه که طیف وسیعی از نقش آفرینان سینما و تلویزیون ایران هستند، با انگیزه هایی کاذب، همچون شهرت طلبی و زراندوزی، بازیگری را هدف قرار داده و به سراغ آن آمده اند. این امر از زمانی شیوع یافت که سینمای ایران دچار لغزش شد و بیشتر به ورطه گیشه گرایی و پول سالاری رویکرد یافت.

اما دراین میان، تعداد انگشت شماری نیز بوده و هستند که بازی کردن در فیلم و سریال برای آنها یک هدف غایی و نهایی نبوده است. بلکه وسیله ای است برای رسیدن به افق های دیگر. یکی از این افراد «خسرو شکیبایی» بود.

بازیگری به شدت ایرانی و هویتمند که توانست خود را از فضای آلوده ستاره سالاری سینمای سال های اخیر ایران دورنگه دارد. به همین دلیل علی رغم این که بازیگری توانمند و محبوب مردم بود، اما هیچ گاه شاخص های یک ستاره را نداشت؛ ستاره هایی که به جای «آسمان» در قعر «زمین» هستند. برخلاف بسیاری از هنرپیشه های تازه به دوران رسیده که پس از کسب جایزه اطوارهای بچه گانه ای از خود بروز می دهند، خدا را شکر می کرد. به طوری که پس از دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد از یازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران گفت: «بردن این جایزه، یک جور لطف خدا درحق من بود.» و درجای دیگری درمصاحبه ای گفته بود: «خدا خودش مرا در مسیری قرار داد و این اوضاع را برایم فراهم کرد و من همیشه شکرگذاری می کنم.»

شکیبایی برخلاف بسیاری از ستارگان دروغین، هیچ گاه تبدیل به مدل لباس نشد. عکسش زینت نشریات زرد و بازاری نگردید زیربار مصاحبه های پرآب و تاب و معترضانه نرفت. هیچ وقت در دام جریانات انحرافی و نامردمی نشد و همیشه مرد ماند. با مردم ماند و صراحتا گفت: «بدون مردم مرده ام.»

شکیبایی رویش سینمای انقلاب است و بس! نه فقط به این خاطر که پس از انقلاب وارد سینما شد، بلکه به این دلیل که همراه با انقلاب وارد سینما شد. شاید اگر انقلاب اسلامی پیروز نمی شد و همچنان آن فضای فاسد، مستبدانه و ضدعدالت حاکم می بود، شکیبایی هیچ گاه وارد سینما نمی شد. آنچنان که خودش گفته بود «از جانب برخی فیلمسازان پیش از انقلاب دعوت هایی می شد، اما من درگیر بودم و ترجیح می دادم اگر بخواهم کارم را درسینما شروع کنم از نقطه خوبی باشد.» و این گونه شد که نقطه خوب شکیبایی، با پیروزی مردم در انقلاب اسلامی آغاز شد. شکیبایی دراین مورد گفته بود: «انگار انقلاب آمده بود تا پلی میان گذشته و آینده بزند و دراین میان تمام هستی و بودن و شدن ما متعلق به آینده شد، حالا هم همان آینده زودرس است و من از این زود رسیدن خوشحالم، به هرحال بعد از انقلاب رنگین کمانی عمیق در زندگی بازیگری ام رخ داد و دراین منحنی اسامی زیادی از کارهایم برجسته شد.»

نقطه اوج گیری شکیبایی از تلویزیون و بازی در نقش شهیدمدرس آغاز شد. آنجا که به قول هوشنگ توکلی (کارگردان مجموعه تلویزیونی شهید مدرس) شکیبایی برای نقش آفرینی مدرس، آیت الله خامنه ای - رئیس جمهور آن زمان- را الگوی خود به عنوان یک روحانی مبارز و محجوب قرار داد.

خسروشکیبایی از جمله بازیگرانی است که نقش های زیادی را به عنوان مبارز انقلابی و رزمنده بازی کرد. فیلم های قرمز، ترن، سرزمین خورشید، کیمیا و... از این جمله آثار هستند.

آرش فهیم