موافقت ایران تسریع کننده اهداف امریکا

گفت و گو با دکتر هادی سمتی, کارشناس مسائل امریکا

هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق گفته است که کشورش در حال گفتگو با ایران و آمریکا برای آغاز دور چهارم مذاکرات است. از سوی دیگر حسن قشقاوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در مورد موافقت‌نامه امنیتی بغداد-واشنگتن، حاکمیت ملی عراق و حفظ آن را مسئله مورد اهمیت برای ایران دانسته است. به اعتقاد او باید زمینه‌ای فراهم شود تا وضعیت عراق اشغال‌ شده، تبدیل به اعمال حاکمیت ملی در این کشور شود.

در گفت و گو با دکتر هادی سمتی، کارشناس مسائل امریکا به بررسی نتایج و دست آوردهای سه دور مذاکره تهران و واشنگتن در مورد عراق و تاثیر ادامه این مذاکرات بر موافقتنامه امنیتی بغداد- واشنگتن، پرداخته است که در ادامه می خوانید.

▪ به اعتقاد شما سه دور مذاکره قبلی ایران و امریکا با حضور عراق و در خصوص اوضاع این کشور، چه نتایجی در بر داشته و بر چه اساسی کشور میزبان برای ادامه این مذاکرات تلاش می کند؟

ـ به نظر می رسد که ایران و امریکا برای مدتی تلاش داشتند از ادامه مذاکرات دوری کرده و طرف مقابل را در برگزار نشدن دور بعدی مقصر جلوه دهند اما معتقدم که دولت باید ارزیابی مجددی نسبت به کل فرایند مذاکرات صورت گرفته انجام دهد تا دست آوردهای بدست آمده و اهداف مورد نظر برای آینده، پیش از ورود به دور چهارم، به‌طور دقیق مشخص شود.

باید بررسی شود که ایران از این مذاکرات در بهبود وضعیت امنیتی عراق، کاهش تنش بین ایران و امریکا و رسیدن به چهارچوب های ثبات بخش در منطقه و عراق، به چه دست آوردهایی رسیده است. در این خصوص به نظر می رسد امریکاییان توانسته اند به بخشی از اهداف خود نائل شوند اما اطمینان ندارم که ایران به همان اندازه به نتیجه رسیده باشد.

بهبود نسبی اوضاع عراق، استفاده از پتانسیل‌ها و امکانات ایران برای ایجاد آرامش و ثبات بیشتر در این کشور و بهره گیری از امنیت نسبی ایجاد شده برای دست یابی به تفاهم سیاسی با دولت مالکی، بخشی از اهداف محقق شده واشنگتن در سایه مذاکرات با ایران است.

از سوی دیگر برای آغاز مجدد مذاکرات ایران و امریکا در مورد عراق، بیش از هر طرف دیگری، عراقی‌ها اشتیاق دارند، چراکه برنده اصلی این داستان در نهایت دولت عراق خواهد بود؛ در عین حال عراقی‌‌ها تلاش دارند با زمینه سازی برای ادامه این مذاکرات، طرف‌های مذاکره کننده را وارد یک دوره گمانه زنی کرده و به این شکل آنها را نسبت به نیات یکدیگر آگاه سازند.

▪ دور چهارم مذاکرات تهران و واشنگتن چه تاثیری بر امضای توافقنامه امنیتی عراق و امریکا خواهد داشت؟

ـ ادامه مذاکرات تهران و واشنگتن و تلاش دولت عراق برای زمینه سازی دور چهارم این مذاکرات می تواند در تسریع روند امضای موافقتنامه امنیتی عراق و امریکا تاثیر گذار باشد، با وجود آنکه این توافق‌نامه همچنان دربردارنده مشکلاتی از نظر دولت عراق است، اما بی شک مخالفت ایران با امضای آن نیز یکی از موانع پیش روی اجرای این توافق‌نامه محسوب می شود.

با توجه به نقش و جایگاه ایران در منطقه و در بین کشورهای همسایه عراق، مخالفت این کشور با توافق‌نامه امنیتی می تواند مانعی در برابر اجرای آن باشد، بر همین اساس باید منافع و امنیت ایران در این توافق‌نامه منظور شود. چندان دور از ذهن نیست که امریکاییان قصد داشته باشند در چهارچوب مذاکرات با تهران پیرامون عراق، ایران را به این امرمتقاعد کنند که توافق‌نامه امنیتی بغداد-واشنگتن برای امنیت و منافع ایران مخاطره آمیز نخواهد بود.

در یک نگرش کلی ادامه مذاکرات تهران و واشنگتن در مورد عراق بر روند به نتیجه رسیدن موافقت‌نامه امنیتی امریکا و عراق تاثیر گذار است و شاید بتواند بستر مناسبی را برای رضایت ایران از امضای این موافقت‌نامه فراهم سازد.

▪ بر چه اساسی مخالفت ایران را مانع اجرایی شدن موافقت‌نامه امنیتی عراق و امریکا ارزیابی می کنید؟

ـ به‌طور قطع، نظر دولت و محافل سیاسی عراق برای اجرایی شدن یا اجرایی نشدن موافقت‌نامه امنیتی بغداد- واشنگتن، ملاک اصلی است، اما نفوذ و امکانات ایران به اندازه ای است که طرف‌های درگیر در این موافقت‌نامه رضایت یا نارضایتی تهران را مهم تلقی می کنند. علاوه بر این، آنها از نقش ایران در تسریع اجرای این موافقت‌نامه آگاهی دارند.

با این وجود تعیین‌کننده نهایی اجرا یا عدم اجرای موافقت‌نامه امنیتی عراق و امریکا، ایران نیست و آیت الله سیستانی، جریانات مختلف عراق، اهل سنت و دولت این کشور، مشکلات جدی با توافقنامه امنیتی دارند. امریکایان نسبت به این موضوع اطلاع کامل داشته و تلاش دارند ایران را به عنوان یک بازیگر اصلی برای دست‌یابی به هدفشان متقاعد کنند.

گفتگو از :مینا علی اسلام