دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
رضا پهلوی؛ از تولد تا کودتا
در اسفند سال ۱۲۵۶ (۱۲۹۵ق) همزمان با سفر دوم ناصرالدین شاه قاجار به اروپا و زمزمه تشکیل قزاقخانه توسط روسها در ایران، در روستای آلاشت از توابع سوادکوه مازندران کودکی به دنیا آمد که رضا نام گرفت و بعدها انقراض سلسله قاجاریه و تأسیس حکومت پهلوی به دست وی به وقوع پیوست. نام پدر رضا، عباسعلی (سرهنگ فوج سوادکوه) و مادرش زهرا (نوشآفرین) از مهاجرین قفقاز میباشد. نوشآفرین همزمان با تولد رضا، همسرخود را که در مأموریت تهران بود از دست داد. مرگ عباسعلی و ناسازگاری اعضای خانواده همسرش که تولد این فرزند را بد یْمن میدانستند موجب شد به همراه کودک نوزاد خود از آلاشت به تهران نزد برادر و دیگر اقوام خود مهاجرت نماید. در بین راه در منطقه سرگدوک فیروزکوه به خیال اینکه فرزند نوزاد وی بر اثر سرما و برف شدید فوت نموده است به کاروانسرادار محل تحویل میدهد تا پس از فروکش کردن برف او را دفن کند.
کودک پس از مدتی مداوا به وسیله یک کاروان دیگر به مادرش برگردانده میشود. در نهایت رضا به همراه مادر به تهران بازمیگردد و در محله سنگلج در کمال فقر و تهیدستی زندگی میکند و بزرگ میشود و به یک نوجوان شرور و سرکش تبدیل میگردد. برای تهیه نان و گردش زندگی به کارهای مختلف از جمله شاگردی مغازه آهنگری و کارگری در اصطبلخانه سفارت انگلیس گمارده میشود و سرانجام در سن ۱۲ سالگی توسط ابوالحسن خان سرتیپ (صمصام) از بستگان خود وارد فوج سوادکوه (از ابوالجمعی علیاصغرخان امینالسلطان صدراعظم) شده و با درجه تابینی (سربازی) شروع به خدمت میکند. در سال ۱۳۱۳ق پس از قتل ناصرالدین شاه قاجار فوج سوادکوه برای حفاظت از سفارتخانه و مراکز دولتی به تهران فراخوانده میشود. وی در دوران خدمت در قزاقخانه به سرعت رشد نموده و در سال ۱۳۱۸ق، به سرگروهبانی محافظین بانک استقراضی روسیه در مشهد و پس از چندی به وکیلباشی گروهان شصت تیر منصوب میگردد. نام رضا شصت تیر با وجود درجه گروهبانی در قزاقخانه و در محافل تهران مخصوصا بین لوطیها معروف میگردد.
سپس در سال ۱۳۲۴ق به همراه گروه محافظین عینالدوله هنگام تبعید، به فریمان اعزام میشود. رضاخان در نزد عینالدوله تقرب مییابد و به آموختن درس و خواندن و نوشتن میپردازد. در سال ۱۲۸۸ش، همراه با سواران بختیاری و ارامنه برای خواباندن شورشها و قیامهای محلی به زنجان، اردبیل و... اعزام میشود و در جنگ با قوای ارشدالدوله از خود رشادتها نشان میدهد. سپس با درجه یاوری به فرماندهی دسته تیرانداز و نهایتا در سال ۱۲۹۷ش به فرماندهی آتریاد همدان منصوب میگردد. وی در سال ۱۲۹۹ برای سرکوبی قیام میرزا کوچک خان جنگلی به گیلان اعزام میگردد. با خروج قوای روسیه از ایران دولت انگلیس برای کنترل اوضاع و جامه عمل پوشاندن به مطامع خود اقدام به پیریزی کودتای نظامی مینماید و برای اجرای این طرح هماهنگیهای لازم را میان ژنرال ادموند آیرونساید (فرمانده قوای انگلیسی در ایران)، اردشیر جی (جاسوس دولت انگلیس در ایران)، رضاخان فرمانده آتریاد (تیپ) همدان و سیدضیاءالدین طباطبایی مدیر روزنامه رعد ایجاد میکند. در نتیجه مذاکرات و هماهنگیهای به عمل آمده بین سید ضیاء و رضاخان، کودتا در روز سوم اسفند سال ۱۲۹۹ش به وقوع میپیوندد و قوای آتریاد همدان بدون کمترین مقاومتی وارد تهران شده و تمامی ادارات دولتی و مراکز نظامی را اشغال میکنند و قریب به یکصد نفر از رجال، معاریف و روحانیون را بازداشت و زندانی مینمایند. احمدشاه، محمدحسن میرزا (ولیعهد) به کاخ فرحآباد میگریزند و فتحالله خان سپهدار رشتی (نخستوزیر) به سفارت انگلیس پناهنده میشود. سرانجام رضاخان با صدور فرمان احمدشاه به فرماندهی دیویزیون قزاق و وزارت جنگ و سیدضیاءالدین طباطبایی به نخستوزیری منصوب میگردد.
منابع و مآخذ:
۱- دایرهالمعارف تشیع، جلد سوم. بنیاد خیریه فرهنگی شط، تهران، ۱۳۷۱.
۲- کیوان پهلوان، رضاشاه از الشتر تا الاشت، تهران، انتشارات آرون، ۱۳۸۳.
۳- نجفقلی پسیان؛ خسرو معتضد، از سوادکوه تا ژوهانسبورگ (رضاخان)، تهران، نشر ثالث، ۱۳۷۷.
۴- باقر عاقلی، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، نشر گفتار با همکاری نشر علم، ۱۳۸۰.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب حج آمریکا مجلس شورای اسلامی دولت شورای نگهبان انتخابات دولت سیزدهم حجاب رسانه جنگ
هواشناسی تهران شهرداری تهران فضای مجازی قتل آموزش و پرورش سلامت سیلاب شهرداری سازمان هواشناسی باران آتش سوزی
قیمت دلار ایران خودرو قیمت طلا خودرو بانک مرکزی قیمت خودرو دلار بازار خودرو حقوق بازنشستگان مسکن تورم قیمت
تئاتر محمدعلی علومی برنارد هیل تلویزیون سریال سینما دفاع مقدس نمایشگاه کتاب سینمای ایران صدا و سیما مسعود اسکویی موسیقی
مغز دانش بنیان فضا
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه حماس فلسطین جنگ غزه روسیه اوکراین طوفان الاقصی طالبان نوار غزه نتانیاهو
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر نساجی عبدالله ویسی رئال مادرید لیگ برتر ایران سپاهان جواد نکونام بازی بارسلونا
هوش مصنوعی باتری اپل مایکروسافت آیفون گوگل سامسونگ پهپاد عکاسی ناسا
رژیم غذایی مواد غذایی چای زیبایی بیمه کاهش وزن توت فرنگی سیگار