عبرت های عاشورا

ظواهر دنیا و دلبستگی های آن, چنان مردم کوفه را اسیر خود کرده بود که در برابر امامشان به ناحق ایستادند و دینشان را به دنیایشان فروختند

ظواهر دنیا و دلبستگی‌های آن، چنان مردم کوفه را اسیر خود کرده بود که در برابر امامشان به ناحق ایستادند و دینشان را به دنیایشان فروختند. امام حسین علیه‌السلام در نخستین سخنرانی خویش در روز دوم محرم می‌فرماید: اَلا تَرَونَ أنَّ الحَقَّ لا یُعْمَلُ بِهِ و اَنَّ الباطِلَ لا یُتَناهی عَنهُ لِیَرغَبَ المُؤمِنُ فِی لِقاءِ ا... فَإِنِّی لا أَرَی المَوتَ اِلاّ سعادَةً وَالحَیاةَ مَعَ الظّالِمینَ إلاّ بَرَما النّاسُ عَبیدُ الدُّنیا و الدِّینُ لَعِقٌ عَلی أَلْسِنَتِهِم یَحُوطُونَهُ مادَرَّت بِهِ معایِشُهُم فَإِذا مُحِّصوُا بِالبَلاءِ قَلَّ الدَّیّانُونَ. آیا نمی‌بینید که مردم در زندگی ننگین و ذلت باری به سر می‌برند که نه به حق عمل می‌کنند و نه از باطل روگردان می‌شوند. شایسته است که در چنین محیط ننگینی، شخص باایمان، فداکاری و جانبازی کند و به دیدار پروردگارش بشتابد. من در چنین محیط ذلت‌باری، مرگ را جز رستگاری و خوشبختی و زندگی با ستمکاران را جز رنج و نکبت نمی‌دانم. مردم، بندگان دنیا هستند و دین، لقلقه زبانشان است.

پشتیبانی آنها از دین تا آنجاست که زندگی شان در رفاه باشد و آن گاه که در بوته امتحان قرار گیرند، دینداران واقعی کم خواهند شد. امام حسین علیه‌السلام همواره بر بی‌ارزشی دنیا و فناپذیر بودن زرق و برق آن تأکید داشت و این دیدگاه سیدالشهدا علیه‌السلام، الهام گرفته از این آیه شریفه است که: قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ اْلآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظْلَمُونَ فَتیلاً. (نساء: ۷۷) (به مردم) بگو که کامیابی دنیا، اندک و آخرت برای پرهیزکاران بهتر است و به اندازه تار هسته خرمایی بر شما ستم نمی‌شود.

● امر به معروف و نهی از منکر

اصلی‌ترین انگیزه قیام امام حسین علیه‌السلام، اقامه معروف و دوری از منکر بوده است. بنا بر آنچه در قرآن کریم می‌خوانیم: وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. (آل عمران: ۱۰۴) باید جمعی از شما دعوت به نیکی و امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنها همان رستگارانند. امام حسین علیه‌السلام همه هستی و عزیزان خویش را در راه تحقق این هدف عالی فدا می‌سازد و در وصیتنامه ارشادگر و درس‌آموز خویش چنین می‌فرماید: من از روی خودخواهی یا خیره سری یا به منظور آشوب و ستمگری به پا نخاسته‌ام بلکه برای اصلاح امور مسلمانان و امت جد بزرگوارم قیام کرده ام. قصد من امر به معروف و نهی از منکر و احیای سنت جدم، رسول خدا صلی ا... علیه و آله و پدرم، علی بن ابی طالب علیه‌السلام میان امت اسلامی است.

● اهمیت به نماز

بی گمان، یکی از اهداف قیام امام حسین علیه‌السلام، اقامه نماز بوده است. نهضت عاشورا که یکی از کامل‌ترین نهضت هاست، با برپایی درست این فریضه الهی، آن را در ردیف عبرت‌های خویش گنجانده و از اهداف قیام برشمرده است. چرا که رهبر این نهضت، حتی در ظهر عاشورا و در گرماگرم کارزار، نماز اول وقت را بر جهاد مقدّم دانسته است و پیروانش نیز سنگینی این مسئولیت را همواره بر دوش خویش احساس می‌کرده اند. آن گاه که عمروبن عبدا...، معروف به ابوثمامه صائری، گفت: دوست دارم پس از نماز خواندن به امامت شما، به دیدار پروردگار بروم، امام در پاسخ فرمود: ذَکَرتَ الصَّلاةَ جَعَلَکَ ا... ُ مِنَ المُصَلِّینَ الذّاکِرینَ نَعَم هَذا أوَّلُ وَقْتِها سَلُوهُم أن یَکُفّوُا عَنّا حتّی نُصَلِّی. نماز را به یادمان آوردی، خداوند، تو را از نمازگزاران واقعی بگرداند. بله اول وقتِ نماز ظهر است.

از آنان بخواهید مدتی دست از جنگ بکشند تا نماز به‌جا آوریم. این هنگام بود که امام حسین علیه‌السلام بدون اعتنا به هجمه بی‌امان تیرهای از کین رها شده دشمن، نماز عشق را در آرامشی غبطه برانگیز به‌جا آورد. دو تن از یاران ایشان نیز برای جاودانه ماندن ارزش این فریضه الهی، جان خود را سپر بلای امام ساختند و این پیام را به ارمغان نهادند که نماز اول وقت، در اندیشه و کردار انسان، آثار مثبت و عمیقی بر جای می‌گذارد؛ به ویژه نمازی که با اقتدا به رهبران شایسته الهی خوانده شود.

یاسر بدیعی