آمنوره (قطع عادت ماهانه)

آمنوره یا قطع پریود ماهانه (البته به مدت کوتاه) از مشکلات زنان در سنین باروری است. این مشکل می‌تواند در هر سنی رخ دهد و دو نوع اولیه و ثانویه دارد. درنوع اولیه بیمار هرگز خونریزی …

آمنوره یا قطع پریود ماهانه (البته به مدت کوتاه) از مشکلات زنان در سنین باروری است. این مشکل می‌تواند در هر سنی رخ دهد و دو نوع اولیه و ثانویه دارد. درنوع اولیه بیمار هرگز خونریزی و عادت ماهانه نداشته است. اما در نوع ثانویه بیمار حداقل یکبار خونریزی دارد.

البته باید توجه کرد که به هر نوع قطع قاعدگی آمنوره گفته نمی‌شود، بلکه زمانی از این واژه استفاده می‌شود که بیمار حداقل به اندازه ۳ سیکل متوالی عادت ماهانه خودش (که هر کدام ممکن است مثلا ۴۵ یا۵۵ روز باشد) یا شش ماه عادت ماهانه نشود، در این صورت نیاز به بررسی و درمان مناسب دارد. در مورد زنان جوانی که تاکنون عادت ماهانه نشده‌اند، اگر رویش موهای زیر بغل و رشد سینه‌ها کامل باشد ولی تا ۱۶ سالگی عادت ماهانه اتفاق نیفتد نیاز به بررسی و درمان دارد ولی در صورتی که رشد مو و رشد سینه‌ها انجام نشده باشد و عادت ماهانه هم اتفاق نیفتاده باشد، از ۱۴ سالگی نیازمند بررسی و درمان بیشتر است.

برای ایجاد عادت ماهانه وجود و عملکرد مناسب رحم و مجاری تناسلی لازم است و در صورت وجود یک دیواره مادرزادی در عرض واژن یا وجود یک پرده بکارت بدون منفذ طبیعی، خروج خون حاصل از عملکرد طبیعی رحم با مشکل مواجه می‌شود. در سطح بالاتر تخمدان‌ها هستند که با عملکرد مناسب و منظم و دوره‌ای خود و تولید مرتب و متناسب هورمون‌های استروژن و پروژسترون منجر به تغییرات دوره‌ای در لایه داخلی رحم و سرانجام عادت ماهانه منظم می‌شود.

اما در سطوح بالاتر تنظیم‌کننده دیگری بر عملکرد تخمدان وجود دارد که همان غده هیپوفیز در مغز و هورمون‌هایی است که از این غده به صورت دوره‌ای ترشح می‌شود و باعث می‌شود عادت ماهانه به صورت منظم اتفاق بیفتد اما از این مرکز، کنترل‌کننده بالاتر دیگری هم وجود دارد که همان غده هیپوتالاموس در مغز است. عملکرد این غده خود تحت تاثیر عملکرد کل مغز و استرس‌ها و سایر عوامل موثر بر آن است. از جمله عوامل موثر بر کارکرد مغز می‌توان به رژیم‌های سخت لاغری، ورزش سنگین، افزایش وزن ناگهانی و استرس‌های جسمی (مثل تصادفات و ضرب و جرح ناشی از حوادث یا استرس ناشی از جراحی) اشاره کرد. همین طور استرس‌های روانی باعث تغییرات در عملکرد این سیستم و در نهایت تغییر عادت ماهانه مثلا به صورت آمنوره می‌شود.

قبل از پرداختن به علل بیماری آمنوره ( قطع عادت ماهانه) باید گفت که بر خلاف تصور عوام پریود شدن و عادت ماهانه وسیله‌ای برای دفع مواد زاید بدن نیست که در صورت عدم عادت ماهانه شخص دچار بیماری ناشی از ماندن این مواد زاید در بدن شود، اما باید علل قطع عادت‌ماهانه را یافت تا درمان سریع تر انجام شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان