چگونه بودن

بهداشت روانی همان سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است همچنان که از جسم خود مراقبت می کنیم , روح خود را نیز باید مقاوم تر کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم

بهداشت روانی همان سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است. همچنان که از جسم خود مراقبت می‌کنیم ، روح خود را نیز باید مقاوم‌تر کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم.

در زندگی، «چگونه بودن» خیلی مهم‌تر از «بودن یا نبودن» است.

ایجاد فرصت برای شکوفایی استعدادها، توانایی‌ها و کنار آمدن با خود و دیگران یکی از اهداف مهم و اساسی بهداشت روانی است. جوامع مختلف سعی می‌کنند تا سیاست‌های مربوط به بهداشت روانی را سازماندهی کنند. اصل کلی در این تلاش، سالم سازی محیط فردی و اجتماعی است که افراد جامعه را در بر می‌گیرد. این نگرش حکم می‌کند که خانواده‌ها بیش از پیش با بهداشت روانی خانواده و چگونگی پیشگیری و درمان بیماری‌های روحی آشنا شوند.

چون در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات روزمره، ما براساس ویژگی‌های روانی خود با آن‌ها برخورد می‌کنیم، هر چه از سلامت روانی بیشتری برخوردار باشیم به یقین آسیب‌پذیری ما کمتر خواهد بود.

● اهداف بهداشت روانی در خانواده:

- تأمین سلامت جسمانی، روانی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی اعضای خانواده.

- تلاش برای شناخت رفتار خود و افراد خانواده.

- برقراری روابط حسنه بین اعضای خانواده.

- ایجاد ارتباط صمیمانه و حفظ اسرار خانواده، به طوری که اعضای خانواده در داخل خانه به یکدیگر تذکر بدهند ولی در بیرون مدافع هم باشند.

- تقویت اعتماد و عزت نفس اعضای خانواده و احترام به شخصیت دیگران.

- به وجود آوردن احساس رضایت از زندگی.

- آموزش خانواده‌ها برای کمک به پیشبرد اهداف صحیح اجتماعی.

ویژگی‌های فردی که بهداشت روانی دارد:

- نسبت به خود، خانواده و جامعه بی‌تفاوت نیست.

- با دیگران سازگاری دارد.

- شاد و مثبت‌اندیش است.

- به خود و دیگران احترام می‌گذارد.

- بدبین نیست.

- به نقاط ضعف و قوت خود آگاهی دارد.

- انعطاف‌پذیر است.

- شناخت او از واقعیت نسبتاً دقیق است و برای رسیدن به هدف‌های خود بر اساس عقل و احساس عمل می‌کند.

- نسبت به خود نگرش مثبت دارد و ناکامی‌ها را تحمل می‌کند.

- توانایی حل مشکلات خود را دارد.

- از اوقات فراغت خود به نحو مطلوب استفاده می‌کند.

- در مواجهه با مشکلات اجتماعی، کنترل و تعادل خود را از دست نمی‌دهد.

- استعدادهایش به‌طور هماهنگ و به خوبی رشد می کند.

- نه بنده کسی است، نه کسی را بنده خود می‌کند، می‌داند که خدا او را آفریده و برای خود ارزش قائل است.

- دنیا را گذرگاهی برای رسیدن به آخرت می‌داند.

- رابطه‌اش با دیگران سازنده و مثبت است.

- نیازهایش را از طریقی برآورده می‌کند که با ارزش‌های اجتماعی منافات نداشته باشد.

- صابر، صادق، درستکار و بخشنده، استغفارکننده و فرزند خویشتن خویش است.

- در نظر دیگران فرد موجهی محسوب می‌شود، زیرا در همه‌ی کارها متعادل است.

● عوامل موثر در بهداشت روانی:

▪ تغذیه

حالات روحی ما در انتخاب نوع غذایی که می‌خوریم موثرند. ما در حالات مختلف غذاهای متفاوتی را طلب می‌کنیم، هنگام احساس قدرت و پیروزی به غذاهای گوشتی، هنگام احساس تنوع و تحول به غذاهایی با انواع سس و هنگام اضطراب یا پرخاشگری به خوراکی‌های گاز زدنی تمایل داریم، در حالی که وقتی خسته هستیم چای و قهوه را ترجیح می‌دهیم. بنابراین با شناخت خود و سوخت و ساز بدن می‌توانیم با انتخاب مواد خوراکی مناسب به آرامش بیشتری دست یافته و از خوردن لذت ببریم.

▪ ایمان

اعتقادات و باورهای مذهبی قادر است در مصیبت‌های زندگی، از فرد افسرده و مایوس، انسانی امیدوار و محکم بسازد، چنانکه هرگز خود را تنها و بیمناک احساس نکند. او باور دارد که خدا پیوسته با اوست، در رویارویی با سختی‌های زندگی تنها نیست و خدای مهربان به او علاقه و توجه دارد. این باور موجب می‌شود که فرد علیه انزواطلبی و گوشه‌گیری که بسیاری از مبتلایان به امراض خطرناک را از پای در می‌آورد، ایمن شود.

▪ مدرسه

مسئولیت اولیای مدرسه فقط در پرورش نیروی عقلی و آشنا کردن دانش‌آموزان به مسائل اجتماعی و اخلاقی خلاصه نمی‌شود. مدرسه مسئول تغییر و اصلاح رفتارهای ناسازگارانه و تامین نوع عاطفی و سلامت روانی دانش‌آموزان نیز می‌باشد.

در مدرسه فرزندان دوست داشتن و دوست داشته شدن را تجربه می‌کنند. معلم با تکریم شخصیت، محبت و توجه، آنان را در مسیر صحیح هدایت می‌کند. دانش‌آموز در مدرسه چگونگی برقراری روابط درست عاطفی، سازگاری با دیگران و مسئولیت‌پذیری را می‌آموزد و راه‌های مبارزه با کینه‌توزی، دیگر آزاری و حسادت را یاد می‌گیرد.

▪ ورزش

ورزش یکی از رموز سلامت جسمانی و روانی است. افراد دارای آمادگی جسمانی از لحاظ احساسات، عواطف، شخصیت اجتماعی و نوع‌دوستی کامل‌تر و در فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای موفق‌ترند. ورزش موجب تقویت اعتماد به نفس در فرد شده، او را متعادل، متفکر و سازگار با محیط می‌کند. با ورزش، شخص کمتر دچار حسادت، حقارت و ستیزه‌جویی می‌شود و در نتیجه از سلامت روانی بهتری برخوردار خواهد بود.

اکرم اکبرزاده ابراهیمی

منبع : انجمن علمی آموزشی مدرسین آموزش خانواده شهر تهران