آمارت را بده

این روزها زنگ خانه همه شما به صدا در می آید و قرار است یک نفر در عرض چند دقیقه آمارتان را بگیرد اگر شما از آن شهروندان خوب و همراه باشید در کمال مهربانی و محبت تمام آمار زندگی تان را می دهید

این روزها زنگ خانه همه شما به صدا در می‌آید و قرار است یک نفر در عرض چند دقیقه آمارتان را بگیرد. اگر شما از آن شهروندان خوب و همراه باشید در کمال مهربانی و محبت تمام آمار زندگی‌تان را می‌دهید. یعنی تمام سوالات آقا یا خانم آمارگیر را پاسخ می‌دهید و همه چیز به خوبی و خوشی تمام می‌شود. اما اگر شما از کسانی باشید که عمرا آمارتان را به کسی نمی‌دهید و به هیچ وجه کسی نمی‌تواند آمارتان را گیرد. می‌توانید خیلی راحت صدای زنگ را نشنیده بگیرید و به روی خودتان نیاورید! موضوع آمار و سرشماری نفوس و مسکن یکی از داغ‌ترین موضوعات هفته‌های اول آبان است. موضوعی که روزی چندین مسئول و مدیر کشوری را پای میز مصاحبه می‌کشاند تا ما را تشویق کنند آمارمان را بدهیم. این اتفاق از ۶ آبان شروع شده و قرار است تا ۲۶ آبان ادامه پیدا کند. اما این آماردهی انگار برای هر خانواده‌ای داستانی دارد. داستانی که باعث می‌شود یکی آمارش را دهد و یکی از دادن آمار خودداری کند.

● از ما می‌پرسند!

اگر هنوز ماموران سرشماری به سراغ شما نیامده‌اند و شما در ترس و ابهام غرق شده‌اید که این ها چه سوالاتی از ما می‌پرسند، گفتیم یک مقداری شفاف سازی کنیم و چند تا از سوالاتی که آمارگیران عزیز خواهند پرسید را لو بدهیم. قبل از همه طبق همان اعلام رئیس مرکز آمار، شناسنامه و کارت ملی خودتان را دم دست بگذارید تا بنده خدا این آمارگیران محترم یا محترمه را چند ساعتی علاف نکنید. فراموشن نکنید دوستان آمارگیر لباس فرم به تن دارند و کارت شناسایی هم همراه‌شان هست. بعد از این که خیال‌تان از آمارگیر راحت شد می‌رویم سراغ سوالات:

● سوالات فردی

این که نام و مشخصات شما چیست و اجدادتان چه کسانی هستند، چه زمان، کجا و برای چه به دنیا آمده‌اید، متاهلید یا مجرد، چند تا فرزند دارید، چندتای‌شان مرده‌اند، چند تا زنده! و البته اطلاعات شناسنامه‌ای مثل شماره ملی و شمار شناسنامه و... میزان تحصیلات و شاغل و بیکار بودن‌تان هم را حتما سوال می‌کنند. این که کجا و در چه قسمتی کار می‌کنید و این که اعضای خانواده‌تان بیماری خاصی دارند یا نه. معلولیت یا عقب ماندگی ذهنی و... هم جزو سوالات است.

● سوالات مسکنی

خانه‌تان چند متر است چند تا اتاق دارید؟ آشپرخانه حمام و حتی داشتن توالت را هم از شما سوال می‌کنند!!! چند سال است این‌جا زندگی می‌کنید؟ در ده سال گذشته تغییر مکان داده اید یا نه؟ خانه تان چه امکانات رفاهی مثل آب و برق و گاز و تلفن دارد. یا حتی این که آب‌های زایدتان به چاه می‌ریزد یا فاضلاب شهری هم توی سوالات هست. شماره تلفن منزل‌تان هم توی این لیست باید بیاید.

● سوالات نسبتا فرهنگی

این که کامپیوتر دارید یا نه. از اینترنت استفاده می‌کنید یا نه. کدام یک از اعضای خانواده‌تان می‌تواند از اینترنت استفاده کند استفاده از اینترنت در خانه است یا محل تحصیل یا محل کار؟ یا اصلا می‌روید کافی نت؟ این که چه مدرکی دارید چه رشته‌ای درس خوانده‌اید یا می‌خوانید.

● برداشت اول

آمارگیر مقابل درب خانه ایستاده است و زنگ را می‌زند پسر خانواده آیفون را جواب می‌دهد، آمارگیر می‌گوید از مرکز آمار آمده است. پس لطفا شناسنامه و کارت ملی اعضای خانواده را بیاورید. پسر خانواده حضور یک عدد آمارگیر را در پشت درب به اطلاع پدر و مادر خانواده می‌رساند. پدر می‌گوید بگو پدرم مسافرت است، شناسنامه‌ها و کارت ملی‌مان را هم برده است! مادر با دلخوری می‌گوید: خب می‌رود فردا می‌آید آخرش که چی؟ پدر جواب می‌دهد: چیه! پس انتظار داری همه زندگی‌مان را بریزیم روی دایره و تقدیم‌شان کنیم! نه خانم من اطلاعات به کسی نمی‌دهم؛ اصلا به این‌ها چه که من که هستم؟ چه کار می‌کنم؟ خانه‌ام چند متر است؟ و...

● برداشت دوم

پیرزن با ۳ تا شناسنامه و کارت ملی بیرون ایستاده است. آمارگیر شناسنامه را می‌گیرد و می‌پرسد همسرتان چه کاره است؟ پیرزن شروع می‌کند به حرف زدن. ببین پسرم، همسرم کارگر ساختمان بود. از بالای پشت بام افتاد و کمرش شکست از آن روز خانه‌نشین شده است، من هم به بدبختی خرجی‌مان را در می‌آورم. بیمه‌اش کرده بودند اما خودت می‌دانی که با پول بیمه زندگی نمی‌چرخد. قرار بود از وقتی که این مرد خانه نشین شد... آمارگیر سرش را تکان می‌دهد و می‌گوید: حاج خانم همین یک فرزند را در خانه داری؟ و پیرزن ادامه می‌دهد: ها مادرجان سه تا دخترم عروس شدند، پسرم هم که سرباز است افتاده توی شهرهای مرزی. خدا را خوش می‌آید پسری که پدر فلج دارد را بیندازید آن سر دنیا؟! حالا ماهی یک بار بیش‌تر نمی‌تواند سری به ما بزند. خودم هم از پا درد دارم می‌میرم، دکتر می‌گوید باید عمل کنی اما کو پول...

مادرجان خانه از خودتان است چند تا اتاق دارید؟ آشپزخانه چه طور؟ پیرزن جواب می‌دهد: خانه خودمان است خدا خیر به پدر شوهرم دهد همین دو اتاق را برای‌مان گذاشته. اما خانه خیلی قدیمی‌ است سقفش چکه می‌کند می‌ترسم فردا آوار شود روی سر من و این مرد. حالا می‌شود بنویسی یک کمکی هم به ما کنند!! آمارگیر همان‌طور که تند تند برگه‌ها را پر می‌کند، هر چند دقیقه یک بار حرف‌های زن را قطع می‌کند تا سوالاتش را بپرسد! اما پیرزن خوشحال است!!

● برداشت سوم

زن با شناسنامه و کارت ملی‌شان به طرف در می‌رود. مرد صدا می‌زند: ببین خانم نگویی خانه مال خودمان است، فردا برای مان بد می‌شود! راستی اگر پرسیدند چند متر است بگو نمی‌دانم فقط اسم و مشخصات بده! نگویی می‌روی سر کار، فردا می‌بینی همین یارانه‌ها را هم قطع کردند. اگر در مورد مال و اموال من پرسید بگو خبر نداری. در مورد شغل رضا هم چیزی نگو. خودت می‌دانی که دائمی ‌نیست و می‌بینی فردا بی‌کار شد! بگو دو تا اتاق بیش‌تر نداریم، تحصیلات من را هم بگو لیسانس کی متوجه می‌شود من دیپلم هستم و... زن بالاخره پایش به دم درب می‌رسد. در را باز می‌کند آمارگیر سوال می‌کند و زن...

● دغدغه‌ای به نام سرشماری

از روزی که چندین هزار نفر در این کشور بسیج شده اند تا آمار زندگی ما را بگیرند هر کدام از آدم‌های این شهر یک طوری با این موضوع برخورد کرده‌اند، عده‌ای از ترس این که نباید اطلاعات زندگی‌شان را در اختیار دیگران بگذراند، هر طوری شده است از دادن آمار فرار می‌کنند عده‌ای فکر می‌کنند ماموران آمارگیر افرادی هستند از طرف دولت که می‌توانند به زندگی آن‌ها کمک کنند. شاید برای همین تمام بدبختی و بیچارگی‌های زندگی‌شان را لیست می‌کنند و برای آمارگیر می‌گویند. چرا که فکر می‌کنند گفتن جزئیات زندگی‌شان می‌تواند کمکی به آن ها بکند! البته در این میان افرادی هم هستند که با تصور این که یک چیزهایی را نباید گفت و یا نباید راستش را گفت، اطلاعات غلطی در اختیار آمارگیران می‌گذراند! شاید دلیل بسیاری از این اتفاقات و تصورات متفاوت خانواده از این سرشماری، ندانستن این موضوع است که اصلا دلیل اصلی آمارگیری و سرشماری چیست و چرا باید اطلاعات زندگی‌شان را بیان کنند اطلاع نداشتن از اهداف آمارگیری باعث می‌شود از این که جواب سوالات آمارگیران را بدهند بترسند.

● آمار و سرشماری به چه درد می‌خورد؟

حتما شما هم در این چند هفته گذشته شاهد این بوده‌اید که مسئولان در رده‌های مختلف به روش‌های مختلف از ما خواسته اند که اولا با ماموران آمارگیر همکاری کنیم و ثانیا اطلاعات درست و صحیح در اختیارشان بگذاریم. تاکیدات و حتی خواهش مسئولان این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که چرا مقوله آمار و سرشماری این قدر مهم است و چرا این همه به ارائه اطلاعات درست تاکید می‌شود.

در دنیایی که برنامه ریزی اصل اساسی موفقیت است و پله اصلی رسیدن به اهداف به حساب می‌آید، تمام مدیران و مسئولان مختلف تلاش می‌کنند تا به بهترین نحو ممکن برنامه ریزی کنند. این برنامه ریزی درست و کارآمد وابسته به شناخت و داشتن اطلاعات درست از وضعیت موجود است. یعنی اگر قرار است برای ۱۰ سال آینده این کشور برنامه‌ریزی شود که دقیقا بر مبنای نیازها و خواسته‌های افراد جامعه باشد امکان پذیر نیست مگر این که تصویر کامل و جامعی از افراد جامعه امکانات و حتی کمبودهای ممکن در جامعه وجود داشته باشد. اگر ما شناخت درستی از فضای موجود داشته باشیم، مثلا بدانیم در حال حاضر بیش‌تر افراد جامعه ما را افراد تحصیل کرده‌ بیکار تشکیل می‌دهد، مطمئنا توجه و ایجاد بسترهای مناسب برای تولید شغل در برنامه‌های کلان کشور، پررنگ‌تر از توجه به تحصیلات می‌شود. یا اگر بدانیم چند درصد این کشور از امکانات رفاهی برخوردارند و چند درصد از آن محروم هستند، در برنامه‌ریزی و خدمات رسانی به مردم تاثیر بیش‌تری دارد. آمار و سرشماری راه شناخت ویژگی‌های جمعیتی یک کشور است که نقش مهمی در برنامه‌ریزی کارآمد و فرایند تصمیم‌گیری درست برای آینده و در نظر گرفتن محدودیت‌ها و پیش‌بینی امکانات ‌دارد و در توسعه و پیشرفت یک کشور موثر خواهد بود. هر چه این سرشماری‌ها دقیق‌تر و صحیح‌تر باشد برنامه‌ها درست‌تر و صحیح‌تر و امکان موفقیت آن‌ها بیش‌تر خواهد بود.

● سرشماری ۹۰ در چه حالی است؟

هفتمین سرشماری نفوس و مسکن در کشور ما در حالی اجرا می‌شود که به گفته رئیس مرکز آمار کشورمان قرار است در مدت زمان ۲۰ روز، ۸۸ هزار آمارگیر مسافتی بالغ بر ۵۰ میلیون کیلومتر مسافت را طی کنند و ۱۸۰ نوع اطلاعات مختلف را از مردم جمع آوری و ثبت نمایند. طبق گفته رئیس آمار ایران ۶۲ درصد آمارگیران افراد دارای مدرک فوق دیپلم به بالا هستند و ۶۰ درصد شان هم زن می‌باشند. پس از پایان سرشماری قرار است از ۱۳ آذر عملیات استخراج اطلاعات آغاز می‌شود و تا بهمن ماه ادامه پیدا می‌کند. طبق گفته مسئولان نتایج سرشماری امسال در ۲۹ اسفندماه به صورت نوشتاری ارائه می‌شود.

نویسنده: وجیهه محمدپور مقدم