آشنایی با ساختمان یک ماوس

در سال ۱۹۸۲ شركت «ماوس سیستم» اولین ماوس را برای كامپیوترهای شخصی آی بی ام عرضه كرد شركت ماكروسافت نیز ماوس دوكلیدی خود را در دهه ۱۹۸۳ معرفی كرد

● دید كلی

تا زمانی كه ویندوز مایكروسافت عمومیت نیافته بود، ماوس نیز محبوبیت چندانی نداشت و هر از چندگاهی در برنامه های مختلف مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه استفاده كامپیوتر بدون ماوس اگر غیر ممكن نباشد، بسیار مشكل است.

● تاریخچه

داگلاس انگبارت (Douglas C.Engelbart) ماوس را در سال ۱۹۶۳ در موسسه تحقیقاتی استانفورد اختراع كرد و در سال ۱۹۷۰ شركت زیراكس در مركز تحقیقات پایولوژی خود واقع در كالیفرنیا تحت رهبری جك هالی موفق به ساخت ماوس جدیدی بر اساس ماوس داگلاس شد، كه دارای كارآیی و عملكرد بهتری بود. در سال ۱۹۸۲ شركت «ماوس سیستم» اولین ماوس را برای كامپیوترهای شخصی آی بی ام عرضه كرد. شركت ماكروسافت نیز ماوس دوكلیدی خود را در دهه ۱۹۸۳ معرفی كرد.

● اجزای ماوس:

▪ قاب ماوس

قاب كه محافظ قطعه های داخلی بوده ، شكل ظاهری ماوس را می سازد. معمولا از پلاستیك ساخته شده است و در حال حاضر قابهایی كه بر اساس مهندسی محیط كار یا كار پژوهشی ساخته شده اند. رواج بیشتری دارند. زیرا وقتی آنها را بدست می گیریم، انگشتان احساس راحتی بیشتری می كنند.

▪ گوی ماوس

در زیر ماوس یك گوی پلاستیكی كه دارای هسته فلزی است وجود دارد كه از زیر ماوس اندكی بیرون زده است، در جهت حركت ماوس می چرخد. هنكامی كه ماوس را حركت می دهید این گوی به این طرف و آن طرف حركت می كند. حركت این گوی نشان دهنده حركت اشاره گر ماوس روی صفحه نمایش رایانه است.

▪ غلتك

همانطور كه گوی ماوس می چرخد با دو غلتك كه نسبت به هم زاویه ۹۰ درجه دارند تماس پیدا می كند. در نتیجه آنها را می چرخاند. به عبارت دیگر در داخل ماوس ، دو غلتك عمود برهم ، رو به روی سطح گوی ماوس قرار دارند كه عبارتند از :

ـ یكی از غلتكها برای حركت چپ و راست ، یا در واقع حركت عرضی در صفحه نمایش است.

ـ دیگری برای حركت بالا و پایین ، یا در واقع حركت عمودی روی صفحه نمایش است.

▪ چرخ ها

در ماوسهای مكانیكی دو جفت میله هادی فلزی كه به كف ماوس وصل هستند، در كنار چرخهای ماوس قرار دارند. چرخیدن چرخها باعث تماس با این میله ها می شوند. یعنی هربار كه یكی از این میله های فلزی به یكی از نقطه اتصال چرخ برخورد می كند، سیگنال الكتریكی ایجاد می كند. تعداد این سیگنالها مشخص می كند میله های هادی با چند تا از این نقطه ها برخورد كرده اند. به این ترتیب جهتی كه غلتكهای ماوس می چرخند، به همراه نسبت بین تعداد سیگنالهای حاصل از محورهای عمودی و افقی ، بیانگر سمت و سوی حركت ماوس است.

▪ دیود و آشكارساز نوری

در ماوس مكانیكی و نوری به جای میله فلزی هادی از دیودهای نوری و آشكارساز نوری استفاده می شود. هنگامی كه غلتك ها می چرخند، چرخها در حالت عبور دادن نور از دیودهای نوری به آشكارسازهای نوری هستند. یا در حالتی هستند كه نور نمی تواند به آشكارساز برسد. به این ترتیب ، باز هم سیگنالهای الكتریكی بوجود می آید، تا به رایانه انتقال یابد در نتیجه این كار رایانه بتواند حركت ماوس را بفهمد. ماوسهای «مكانیكی نوری» به دو جفت دیود و آشكارساز نیاز دارند تا بتوانند جهت چرخش را مشخص كنند. اما ماوسهای نوری دارای یك گیرنده نور و یك دیود نوری می باشد.

▪ كلیدهای ماوس

در زیر هر كلید روی قاب ماوس كلید دیگری نیز وجود دارد. كه وقتی روی كلیدهای قاب ماوس فشار وارد شود. فشار به كلید زیری در داخل ماوس منتقل می شود. به این ترتیب فرمانهای ماوس به رایانه منتقل می شود.

بیشتر ماوسها دو كلیدی و بعضی سه یا چهار كلید دارد. در بیشتر ماوسهای امروزی یك كلید چرخان وجود دارد كه به آنها نت اسكرول می گویند كه با آن می توان نمایش طوماری انجام داد.

▪ ماوس نوری

ماوسهای نوری نیاز به زیر ماوسی یا بالشتك آینه ای ویژه ، با شبكه ای از خطهای سیاه و آبی دارند. خطهای آبی نور قرمز را جذب می كنند و خطهای سیاه نور مادون قرمز را جذب می كنند. از طرف دیگر در این گونه از ماوسها دو دیود كه یكی نور قرمز و دیگری نور مادون قرمز را می تاباند. هنگامی كه ماوس نوری روی زیرماوسی ویژه ای حركت می كند زیرماوسی ویژه به تناوب نور را جذب و بازتاب می دهد.

یعنی دیود ، نور را روی پد می تاباند و در نتیجه گیرنده های نوری ماوس جهت حركت ماوس را از پرتوهای نوری كه از خطهای روی زیرماوسی منعكس شده است تشخیص می دهند. پس از آن آنها را به علامتهایی تبدیل می كنند تا به رایانه ارسال شوند. از این به بعد ، این گونه ماوسها نیز مانند گونه های دیگر ماوس كار می كنند. البته در ماوسهای نوری جدید از گیرنده های نوری و دوربین های كوچك استفاده می كنند. در نتیجه ماوسهای نوری جدید نیازی به پد خاص ندارد (و حتی نیاز به پد ندارد.)

▪ ماوس بی سیم

اینگونه ماوسها داده های خود را از طریق امواج رادیویی یا از طریق نور مادون قرمز به رایانه ارسال می كنند. در نتیجه به سیم رابط نیاز ندارند. ماوسهای بی سیم مادون قرمز در حال حاضر متداول ترند اما گونه رادیویی آنها در فاصله دورتر نیز كار می كنند برای استفاده از اینگونه ماوسها لازم است به نكته های زیر توجه شود :

۱) ماوس بی سیم دارای فرستنده است كه داده را با آن ارسال می كند.

۲) برای تامین برق مصرفی اینگونه ماوسها نیاز به باتری است.

۳) برای دریافت داده از ماوس ، در رایانه نیاز به گیرنده متصل به رایانه است.

● نوع اتصال دهنده

▪ سریال

ماوس با درگاه متوالی یا سریال با دریافت هر بسته داده از ماوس وقفه ای ایجاد می شود تا خط آن به درگاه ، مورد استفاده بستگی دارد.

▪ پی اس ۲

امروزه متداولترین ماوسها با درگاه اختصاصی كه در كنار درگاه صفحه كلید است ارایه می گردد. این درگاه می تواند بدون استفاده از شیارهای توسعه یا درگاههای متوالی انواع خاصی از ماوس را بپذیرد.