قهرمانان, هنرمندان و ممنوعیت

یادم هست مرادم مرحوم حضرت آیت الله احمدی میانجی که سرآمد اخلاق گرایان و انسانی وارسته و کامل و متعالی بودند و خداوند تعالی و تبارک بر درجات شان بیفزاید و با ائمه اطهار محشورشان گرداند, چنان خطر را حس کرده بودند که برای ما جمعی از جوانان آن روز کلاس درسی را ترتیب داده بودند که بعدها وقتی انتشار یافت, مالکیت خصوصی در اسلام نام گرفت یادم هست منابع زیادی در دسترس نبود, اقتصاد ما تالیف مرحوم حضرت آیت الله سیدمحمدباقر صدر بود و اقتصاد توحیدی بنی صدر و اقتصاد به زبان ساده عسگری زاده دست به دست می گشت

در سال های اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی و هنگام تدوین قانون اساسی که همگان آن روز طرفدار دولتی کردن بودند، یک قاعده و اصل بر زبان شان جاری بود و آن «ولاضرر و لاضرار فی الاسلام» بود و در مقابل آنها عده قلیلی که از مالکیت بخش خصوصی دفاع می کردند به این اصل «الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم» متوسل می شدند. آن روزها مباحث بسیاری مطرح بود، اصول اقتصادی مارکسیستی و سوسیالیستی سال های دهه ۴۰ جو غالب بود و هنوز اصولگرایی و اصلاح طلبی مد روز نشده بود و می شود گفت بنیادگرایان اسلامی از مالکیت خصوصی دفاع می کردند.

یادم هست مرادم- مرحوم حضرت آیت الله احمدی میانجی- که سرآمد اخلاق گرایان و انسانی وارسته و کامل و متعالی بودند و خداوند تعالی و تبارک بر درجات شان بیفزاید و با ائمه اطهار محشورشان گرداند، چنان خطر را حس کرده بودند که برای ما جمعی از جوانان آن روز کلاس درسی را ترتیب داده بودند که بعدها وقتی انتشار یافت، مالکیت خصوصی در اسلام نام گرفت. یادم هست منابع زیادی در دسترس نبود، اقتصاد ما تالیف مرحوم حضرت آیت الله سیدمحمدباقر صدر بود و اقتصاد توحیدی بنی صدر و اقتصاد به زبان ساده عسگری زاده دست به دست می گشت. در چنین احوالی استاد ما مرحوم حضرت آیت الله احمدی میانجی ما را با موضوع مالکیت و نظر اسلام در خصوص آن آشنا کرد.

حدود ۳۰ سال از آن سال ها می گذرد. امروز شرایط به حمد خدا بسیار تغییر کرده است و سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در احترام به مالکیت خصوصی و خصوصی سازی در صدر برنامه ها قرار گرفته و در چنین شرایطی صدور اطلاعیه ممنوعیت حضور قهرمانان و هنرمندان در تیزرهای تبلیغاتی جای تعجب دارد؛ محدود کردن تسلط انسان ها بر اموال و انفس خویش توسط وزارتخانه یی که مسوولیت ترویج و تعالی اخلاق و انسانیت را دارد، بدون اینکه توضیحی داده شود که این عمل قهرمانان و هنرمندان چه ضرر و ضراری بر اسلام و مسلمین و جامعه اسلامی دارد و بدون اینکه روشن شود که این امر آیا فعل منکری است که وزارت ارشاد را مجبور به نهی از منکر کرده است یا چه معروفی را در بر دارد که وزارت فخیمه ارشاد در اطلاعیه اش به دنبال ساری و جاری کردن آن فعل معروف است؟ در جامعه یی که بالاترین مقام اجرایی آن مهرورزی و عدالت محوری را در سرلوحه برنامه های خود قرار داده است، چگونه است که وزیر ارشاد به خود اجازه می دهد ممنوعیت و محرومیت برای قشری از بهترین های جامعه به وجود آورد، بدون آنکه در مقابل قطع حق مسلمی، حقی دیگر را جایگزین کند. یادمان باشد که حضور قهرمانان و هنرمندان در تیزرهای تبلیغاتی از عوارض ساده و بسیار کوچک جهانی شدن است. با پاک کردن صورت مساله کاری نمی توان پیش برد. چگونه است که از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران زندگی بورژوازی به صور گوناگون با تیزرهای تبلیغاتی مختلف تبلیغ می شود؟، چگونه است که در سطح شهر تابلوهای متعدد برندهای خارجی با انواع و اقسام جملات بی محتوا نصب می شود و کار تا آنجا پیش می رود که هواپیما به جایزه گذاشته می شود، آن هم در شرایطی که دولت به فکر اصلاح یارانه ها و تحول اقتصادی است و یارانه ۹۰ هزار میلیارد تومانی بیانگر محرومیت قشر عظیمی از جامعه؟ آنگاه فقط حضور دو یا سه قهرمان و هنرمند مساله شده و اخلاق جامعه را منکر کرده است؟ آیا عوض استفاده کردن از این عزیزان در شکل گیری بازار ملی و توسعه تولید داخلی با صدور این ممنوعیت در انتظار حضور شکل و شمایل قهرمانان و هنرمندان خارجی در تیزرهای تبلیغاتی هستیم تا این عرصه را هم به آنها واگذار کنیم؟ با این وضع نباید تعجب کنیم که در تابلوهای شهرها تصویر دیوید بکام نصب شود و شاهد تیزرهای تبلیغاتی مایکل جکسون باشیم.و اما باید عرض کنم؛

الف) هنوز در کشور ما بازار ملی شکل نگرفته و برندهای معروف کشورمان در سراسر میهن اسلامی ناشناخته مانده است. پس می توانیم از قهرمانان و هنرمندان مان در اشاعه فرهنگ تولید داخلی استفاده کنیم. به عنوان مثال امروز کارخانجات پگاه با تیم فوتبالش در کشور نهادینه شده پس چرا محرومیت؟

ب) قانونمندی اقتصاد آزاد و خصوصی سازی می طلبد که تبلیغات وسیعی در خصوص نهادینه کردن آن صورت گیرد. بیاییم از قهرمانان و هنرمندان در این راستا استفاده کنیم تا هم مانع درآمد آنها نباشیم و هم سیاست های خود را از این طریق اشاعه دهیم.

ج) هنرمندان و قهرمانان را در درآمدهای حاصله از تبلیغات رادیویی و تلویزیونی و تابلوهای سطح شهر و هر زمینه یی که وجود دارد، سهیم کنیم تا آنها وسوسه نشوند که در تیزرهای تبلیغاتی حضور پیدا کنند.

د) صدور خدمات یکی از محورهای درآمدزایی است. سازمان و ساختار مناسبی برای این امر تدوین کنیم و از هنرمندان و قهرمانان در صادرات - خدمات استفاده بهینه کنیم.

هـ) برای پخش بازی های ورزشی یا رویدادهای هنری با تعیین ارزش معنوی و حقوق معنوی آن پرداخت لازم را صورت دهیم تا ورزش و هنر از اقتصاد بهره مند شوند و ناچار نشوند خود راساً اقدام کنند.

و- هر چه زودتر قانون حقوق معنوی را تدوین و به تصویب برسانیم و با ایجاد یک زمینه حقوقی مناسب و عادلانه موضوع را قانونمند کنیم.

ز) امید دارم مجلس ما و شورای نگهبان ما و مجمع تشخیص مصلحت نظام ما اجازه ندهند که حقوق انسانی به راحتی زیر سوال برود و اصل «الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم» را پاس بداریم، مگر «لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام»، خدای نکرده پیش آید که محدودیت فقط در این خصوص می تواند اعمال شود ولاغیر.

ح) قهرمانان و هنرمندان دارایی معنوی و دارایی نامشهود جامعه اند. دارایی هایمان را قدر بدانیم و دچار تبذیر نشویم که تبذیر هم بسان اسراف فعل حرامی است.

سعید فایقی