زندگی زیر غبار آلودگی

در چند روزه اخیر توجهات دوباره به مسئله آلودگی هوای تهران جلب شده است چرا که طبق آمار و ارقام پایتخت روزهای بدی را از نظر آلودگی در چند هفته گذشته پشت سر گذاشته است

در چند روزه اخیر توجهات دوباره به مسئله آلودگی هوای تهران جلب شده است چرا که طبق آمار و ارقام پایتخت روزهای بدی را از نظر آلودگی در چند هفته گذشته پشت سر گذاشته است .

روند آلودگی هوا هر روز بد‌تر می‌شود، سال ۸۹ تهران ۱۴ روز پاک، ۲۴۷ روز سالم و ۱۰۳ روز ناسالم و یک روز بسیار ناسالم داشت. در حالی که امسال اصلا روز پاک نداشتیم؛ ۶۳ روز سالم، ۱۰۳ روز ناسالم و ۳ روز بسیار ناسالم نیز وضعیت سایر روزهای تهران در ۶ ماه نخست امسال است. «البته این اطلاعات روز به روز بر مبنای استانداردهای کوتاه مدت است، اگر کیفیت هوا را با استانداردهای بلند مدت سالانه مقایسه کنیم می‌بینیم که نه تنها ذرات معلق با قطر کمتر از ۵/۲ میکرون و ۱۰ میکرون، بلکه ۲ SO ۲، NO هم وضعیت نامناسبی در شهر تهران دارند. هر روز که هوای تهران ناسالم گزارش می‌شود به این معنی است که دستکم یکی از آلاینده‌های هوا از حد استاندارد خارج شده است و میزان آن در محیط غیر مجاز است.

البته باز شدن مدارس بنا بر آمار پلیس حداقل ۲۵ درصد به ترافیک همیشه سر درگم تهران افزوده شده است آلودگی هوای تهران دو متهم اصلی دارد اول موتورسیکلت هایی که هیچ قانونی و کسی جلو دار آنها نیست ، و دوم خودروهایی که پیوسته با استانداردهای دهه ها پیش تولید می شوند و به خیابانها می ریزند.بچه‌ها روزهای اول مدرسه را بنا بر گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در هوایی آلوده‌تر از روزهای قبل گذراندند و قطعا روزهای آینده وضعیت به مراتب بدتر نیز خواهد شد چرا که هوا به تدریج سرد می شود و پدید وارونگی هوا یا اینورژن تشدید می شود.در هوای به‌شدت آلوده تهران همه نوع

آلاینده‌ای یافت می شود ، اما میزان چند عامل مانند آزبست و بنزن بیشتر است که چندین دهه است پزشکی کشف کرده که این دو ماده عامل اصلی و شناخته شده ابتلا به سرطان می باشد.بیماریهای قلبی عروقی ، سرطان و حوادث سه عامل اول تا سوم مرگ و میر در تهران بر حسب گزارشهای سازمان پزشکی قانونی است . متخصصان علت و ریشه این مرگها را در زندگانی ماشینی و آلودگی های روز افزون هوا و دیگر نیازهای حیاتی انسان مانند آب می دانند.شاید باور این مهم برای عوام سخت باشد که ؛ آلاینده‌های موجود در هوا در چرخه ای که در آن قرار می گیرند به هر شکل ، تنفس، آشامیدن آب حاصل از منابع سطحی و زیر سطحی و مواد غذایی وارد چرخه غذایی انسانها و دیگرموجودات می شود. برای مثال گازهای سولفوری با بارش باران تبدیل به اسید می شود که پس از نشست در زمین و رسیدن به منابع آب و یا استفاده از آن در پرورش گیاهان و سبزیجات ، آن‌را آلوده کرده و وارد چرخه مصرف می شود. همینطور است آلاینده هایی مانند بنزن - آزبست و دهها آلاینده دیگر .

جمعیت تهران در شهریور سال۱۳۸۹ بر اساس آمار رسمی ۸۷۹۱۳۷۸ بوده که اگر این جمعیت را به علاوه مسافران و افرادی که در شهرهای اطراف زندگی می کنند کنیم جمعیت روز تهران به بیش از ۱۰ میلیون نفر می‌رسد. البته تهران جزء ۱۰ شهر آلوده جهان نیست؛ اما آلودگی آن به علت شمار ساکنان و تراکم جمعیت، تهدید کننده تر از دیگر شهرهای آلوده جهان است. مجموع جمعیت آلوده ترین شهرهای جهان که در جمهوری آذربایجان، اوکراین، چین، پرو، زامبیا و روسیه واقع اند، مجموعا کمتر از ۹‌میلیون نفر است . معنای ساده این ارقام این است که شهروندان تهرانی به شدت در معرض آلودگی اند و معضل آلودگی را می توان نوعی آسیب ملی تلقی کرد. با این حال باید گفت یکی از راهکارهای اساسی برای کاستن از مشکلات بی حد و حصر تهران ، کاهش جمعیت در این شهر است. جمعیت تهران بیش از حد امکانات موجود است ویا بهتر بگوییم بیش از ظرفیت عادی این شهر است.متاسفانه طی سه دهه گذشته شهر تهران به خاطر جاذبه ها و امکانات زندگی به مقصد بسیاری از مهاجران تبدیل شده و همین امر موجبات به بن بست رسیدن مدیریت در این کلانشهر را پدید آورده است. با این حال هرچند اقداماتی مانند ساخت اتومبیل هایی با استاندارهای محیط زیستی و یا افزایش توان حمل و نقلی در تهران از راهکارهای اساسی برای کاهش ترافیک و آلودگی در تهران است اما با توجه به جمعیت بیش از حد تهران می توان گفت که در بلند مدت این اقدامات نیز اثر گذار نخواهد بود. با این حال طرح کاستن از جمعیت تهران یک طرح بسیار مناسب به نظر می رسد.

اما راهکاری دیگر که در این میان می توان به آن اشاره کرد این است که در هر حال باید میان حمل و نقل عمومی و استفاده از خودروهای شخصی در راستای حل و فصل معضل آلودگی هوا توازنی موثر برقرار نمود.در صورت برقراری این توازن شاهد کاهش آلودگی هوا خواهیم بود. مدیریت صحیح این امکان را به ما خواهد داد تا بتوانیم تا حد امکان کنترل و نظارت خود را بر روی هوای شهر افزایش داده و با در نظر گرفتن تمهیدات و فاکتورهای لازم مانع از تداوم روند فعلی شویم.مسلما در کنار مدیریت صحیح و کارآمد در راستای مهار آلودگی پایتخت،مشاهده بارشهای آسمانی لذت بخش و توام با نشاط بیشتر خواهد بود.

زکریا مولایی