دوشنبه, ۱۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 3 February, 2025
مجله ویستا

تنبـلی تعطیـل


تنبـلی تعطیـل

عوامل مختلفی همچون نداشتن هدف, نداشتن برنامه صحیح, ضعف و سستی اراده, داشتن افکار منفی و توجه نداشتن به توانایی ها و استعدادهای خویش, خودکم بینی و غیره در ایجاد کم حوصلگی نقش دارند

عوامل مختلفی همچون نداشتن هدف، نداشتن برنامه صحیح، ضعف و سستی اراده، داشتن افکار منفی و توجه‌نداشتن به توانایی‌‌‌ها و استعدادهای خویش، خودکم بینی و غیره در ایجاد کم حوصلگی نقش دارند.

برای مبارزه با این روحیه و کاهش یا از بین بردن آن باید با توجه به هر یک از عوامل تأثیرگذار، راه و روش مناسب و راه کار عملی خاصی را اتخاذ کرد، بدین منظور به نکات و مطالب زیر توجه کنید:

۱) قبل از هر چیز با توجه به توانایی‌‌‌ها و استعدادهای خویش هدفی معقول و قابل دسترسی و مطابق با شرایط و امکانات موجود برای خود ترسیم کنید (مثلاً در میان مدت هدف «گرفتن مدرک لیسانس در رشته ادبیات عرب»).

۲) به منظور رسیدن به هدف مورد نظر از یک برنامه مدون و جدول زمان بندی شده‌‌ای استفاده کنید. روی یک ورق کاغذ، روزهای هفته را در یک ستون و ساعات شبانه روز را در ستونی دیگر یادداشت کرده، کارهای مختلف - مطالعه، کلاس، استراحت، خواب، غذا خوردن، ورزش، نماز و عبادت و... – را در ساعت و زمان خاصی نوشته و پس از تنظیم، آن را فراروی خود قرارداده، سعی کنید طبق برنامه و جدول تهیه شده به انجام کارها و فعالیت‌‌‌های شبانه روزی بپردازید.

۳) توجه داشته باشید برای اوقات فراغت خود نیز برنامه‌ریزی کرده و در جدول تهیه شده، وقتی را به آن اختصاص دهید و در ساعت مقرر در طول روز یا هفته به آن بپردازید.

۴) در صورتی که احساس می‌‌کنید در راه انجام فعالیت‌‌‌های مختــلف؛ درس و مطــالعه و... سست اراده شده‌‌اید، با خود شرط کنید طبق برنامه تدوین شده عمل کنید و در غیر این صورت خود را جریمه کنید - مثلاً کمک به صندوق صدقات یا گرفتن روزه، یا محروم کردن خود از سفر یا...

۵) اگر افکار منفی و احساس ضعف و خودکم‌بینی باعث کم‌حوصلگی شما شده است، با به خاطر آوردن توانایی‌‌‌ها و استعدادها و موفقیت‌‌‌های گذشته خویش و توجه به نقاط قوت زندگی، یأس و ناامیدی را به امیدواری و خوش‌بینی نسبت به آینده تبدیل کنید.

۶) یاد خدا و توجه و توکل به ذات مقدس لایزال الهی و طلب کمک و یاری از او نقش مؤثری در ایجاد آرامش و امید به آینده دارد، بنابراین یاد و توجه و توکل به خداوند را در انجام کارها فراموش نکنید.

تجربه نشان داده است، برای حل این مشکل نمی‏توان تنها به رهنمودهای کتبی و غیابی بسنده کرد و این مسأله، مانند بسیاری از مشکلات روانی دیگر، به ارتباط مستمر با مشاور نیازمند است؛ ولی اجرای توصیه‏های زیر در نابود سازی این پدیده سودمند می‏نماید.

۱) باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید. توجّه کنید ضعف اراده غالباً در نبود اعتماد به بینش و تفکر، نبود شناخت خویش، با ارزش تلقی نکردن خود، نبود امنیت روانی، نبود تدبیر عقلانی در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکست‏های گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنج‏های مستمر ریشه دارد. زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه‌گذاری و برنامه ریزی ممکن است.

۲) باید باور کنید چون دیگر انسان‏ها از توانمندی‏های بسیار برخوردارید و از دیگران کم‏تر نیستید. فراموش نکنید نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بیشتر است و نباید خود را دست کم بگیرد. تصمیم خوب در پرتو تکیه بر قوت‏ها، جبران ضعف‏ها و احساس توانمندی شکل می‏گیرد.

۳) پس از مشورت با افراد ذی صلاح، با توجّه به امکانات و توانمندی‏های واقعی خود، برای زندگی تان برنامه‌ریزی کنید و بکوشید هرگز بی جهت از آن برنامه و نظم سر نپیچید. اوقات استراحت و تفریح و عبادت و همه‏فعّالیّت‏ها را در این برنامه بگنجانید تا زمانی خالی نماند و توجّه به فرصت بیکاری شما را به سمت تأخیر‌‌انداختن کارها سوق ندهد.

۴) بکوشید برای هر رفتاری انگیزه‏ای قوی داشته باشید و به ویژه از آثار مثبت تصمیم‏گیری‏ها و رفتارهای خاصّ خویش به طور کامل آگاه شوید.

۵) محیط زندگی و موقعیت کاری خود را تغییر دهید و موانع بروز اراده و فعّالیّت را نابود کنید؛ برای مثال در موقعیتی که به سرزنش و متهم شدن به ناتوانی و ناپختگی می‏انجامد، قرار نگیرید. برای تصمیم‏گیری‏ها و اقدامات خویش امنیت روانی فراهم آورید تا بتوانید به آرامی در برابر دیگران یا همراه آنان ابراز وجود کنید و برجستگی فکری و فعّالیّت به جا را از طریق تصمیم آشکار سازید.

۶) هر کاری را آسان تلقی کنید؛ زیرا در برابر اراده پولادین انسان همه سختی‏ها آسان می‏‌شود. به استقبال کارهای به ظاهر دشوار بروید و به خود تلقین کنید که می‏توانید در این امور درست تصمیم بگیرید و افتخار موفقیت در انجام آن‏ها را به دست آورید.

۷) رضایت خداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهید و از تسلیم شدن در برابر تمایلات پوچ و هواهای نفسانی بپرهیزید. این تسلیم شدن‏ها اراده را ضعیف و متزلزل می‏سازد. تقوا و رعایت حرمت دستورهای پروردگار برای آرامش روانی و تقویت نفس و اراده بسیار سودمند است.

۸) مدتی برنامه ریزی و تصمیمات خود را با فردی ذی صلاح در میان بگذارید و از وی بخواهید مراقب باشد تا در شما دو دلی پیش نیاید و اجرای تصمیمات خویش را به تأخیر نیندازید.

۹) از خواب زیاد، پرخوری و دیگر اسباب تنبلی و سستی اراده بپرهیزید و نگذارید دیگران به جای شما تصمیم بگیرند.

۱۰) با کسانی که روحیه و اراده قوی دارند، دوست شوید تا اراده شما نیز قوی شود.

۱۱) بکوشید تصمیم‏هایتان را با فردی با تجربه در میان نهید تا از قوت و درستی شان اطمینان یابید. پس از مشورت با این فرد، بر اساس تدبر و‌‌اندیشه خود تصمیم بگیرید و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنید.

تصمیم باید بر تدبیر و‌‌اندیشه و آگاهی‏های لازم استوار باشد و به عمل بینجامد. تخلف از این امر جز تلف کردن وقت، پیروی از افکار پوچ و سستی در عمل دستـاوردی ندارد و فرد را با زیان‏های مادی و معنوی روبه رو می‏سازد. از این رو، امور یاد شده گناه به شمار می‏آید.

تردید در تصمیم‏گیری و تأخیر در عمل سبب از دست رفتن منافع معنوی و مادی فراوان می‏شود و زیان‏های بسیار را به ارمغان می‏آورد.

۱۲) تصمیمات به جا و پر ارزش گذشته‏خود را به یاد آورید و توجّه کنید که چون گذشته برای انجام دادن کارهای مهم آمادگی دارید.

۱۳) در تصمیم‏ها و فعّالیّت‏های اسوه‏ها دقّت کنید، در همسان سازی و الگوپذیری جدی باشید تا جرأت انجام کار یابید و توان تصمیم‏گیری و اجرا در شما تقویت شود.

۱۴)ورزش مستمر و منظم را که در تقویت اراده بسیار مؤثر است، فراموش نکنید.

۱۵) با تصمیم‏های آسان در کارهای ساده، به تدریج خود باوری و توانمندی را در خویش پدید آورید و راه را برای تصمیم‏گیری در امور مشکل و پیچیده هموار سازید.

۱۶) در موضوع مورد نظر تمرکز پیدا کنیدو از اشتغالات ذهنی متعدد بپرهیزید تا تصمیم‏گیری آسان‏تر صورت پذیرد.

۱۷) پس از تدبیر و مشورت از عواقب تصمیم‏های خود هراسناک نباشید و به خدا توکل کنید. پیامدهای تصمیم‏هاتان را که از قلمرو‌‌اندیشه‏تان بیرون است و با سامان دادن احتمال‏های ضعیف سبب تردید و تزلزل شما می‏‌شود، به خداوند متعال که به بندگانش لطف و رحمت و محبت گسترده دارد، واگذارید و به آنچــــه پروردگار پیش می‏آورد، خشنود باشید. خداوند شما را سمت صلاح و مطلوب واقعی‏تان رهنمون شود.