جامعه علوی, مدیران علوی

جامعه ای که داعیه هدایت انسان ها را دارد و مدیران حکومت دینی که خود را منتسب به حکومت علوی می دانند, به راستی باید رفتاری زیبنده جامعه علوی و مدیریت و رفتاری علوی داشته باشد

جامعه‏ای که داعیه هدایت انسان‏ها را دارد و مدیران حکومت دینی که خود را منتسب به حکومت علوی می‏دانند، به راستی باید رفتاری زیبنده جامعه علوی و مدیریت و رفتاری علوی داشته باشد. سالی که در پیش‏روی داریم، مزین به سال مولی و تحقق رفتار علوی است.

به همین مناسبت، این مقال‏گونه نیم نگاهی به اوصاف مدیران در یک جامعه علوی دارد. باشد تا با الگوگیری از جامعه و حکومت علوی، در سال مولی، مدیران شایسته‏ای برای جامعه اسلامی انتخاب کنیم. مدیران نیز پیش از پیش در جامعه اسلامی خود را به اوصاف مدیران علوی نزدیک کنند.

حضرت علی علیه السلام در راستای تشکیل حکومت دینی، ابتدا به مساله نیروی دفاعی و ارتش قدرتمند اسلام پرداخته و سپس به کارکنان و کارگزاران حکومت، قضات، امور تجاری، صنعتی و اقتصادی، عطف توجه نموده و سرانجام به مسائل مربوط به نیازمندان و محرومان جامعه می‏پردازند در فرمانی به مالک‏اشتر به مشاوران و کارگزاران حکومتی و اجرایی دستور می‏دهد که وزرای خود را از میان افراد خوش‏سابقه، آگاه، صریح‏اللهجه، اهل صداقت و به دور از هرگونه تملق و چاپلوسی برگزیند و در همه حال، در تشخیص مصالح کشور با علماء و خردمندان مشورت نمایند. (۱)

▪ اوصاف و ویژگی‏های یک مدیر علوی و لایق از منظر حضرت علی علیه السلام بدین قرار است:

۱) علم و آگاهی در بالاترین سطح

۲) سعه‏صدر و گشادگی فکر و آمادگی پذیرش حوادث مختلف. اله‏الریاسه سعه الصدر، ابزار ریاست و مدیریت‏سعه صدر و گشادگی روح و فکر و تحمل فراوان است.

۳) آگاهی به مسایل زمان

۴) رعایت عدالت و عدم تبعیض در میان مردم; سه چیز است اگر آن را به خوبی حفظ کنید و عملی نمایی تو را از امور دیگر بی‏نیاز می‏کند و اگر آنها را ترک نمایی چیزی نیز از آن تو را سود نمی‏دهد.

الف) اجرای حدود الهی نسبت‏به افراد دور و نزدیک

ب) حکم بر طبق کتاب خدا در خشنودی و غضب

ج) تقسیم عدالت در میان سیاه و سفید

۵) توجه به پاداش نیکوکاران و گذشت و اغماض نسبت‏به گنهکارانی که امید به بازگشت و توبه دارند;

۶) منافع مردم و خویش را یکسان دیدن.

از جمله توصیه‏هایی که علی علیه السلام به محمدبن ابی‏بکر داد، هنگامی بود که او را به زمامداری مصر برگزید. وی می‏فرماید: برای عمومی مردم چیزی را دوست‏بدار که برای خود و خانواده خود دوست می‏داری و برای آنها چیزی را خوش دار که برای خود و خانواده خود ناخوش داری. چرا که این کار منطق تو را قوی‏تر می‏کند و مردم را به صلاح و اصلاح نزدیکتر می‏سازد.

۷) پیوند عاطفی با مردم

در بعضی از روایات اسلامی سلطان عادل به منزله پدر شمرده می‏شود و به مردم توصیه شده که همانند پدر او را گرامی دارند. مفهوم سخن این است که او هم باید با چشم فرزندی نگاه کند و به این ترتیب یک رابطه عاطفی نیرومند آن‏گونه که میان پدر و فرزندان حاکم است، میان او و مردم برقرار باشد.

۸) دوری از بخل، جهل و نادانی، جفا و ستم

شما می‏دانید که کسی که بر نوامیس، خون‏ها، غنائم، احکام مسلمین حکومت می‏کند نباید بخیل باشد. مبادا در جمع‏آوری اموال آنان برای خویش حرص ورزد و نباید جاهل و نادان باشد که با جهلش آنها را گمراه می‏سازد و نه جنایتکار باشد که پیوندهای آنها را بگسلد و نه ستمکار که گروهی را بی‏دلیل بر گروهی دیگر مقدم دارد و نه رشوه‏خوار در قضاوت که حقوق آنها را پایمال کند و در رساندن حق به صاحبش کوتاهی ورزد و نه تعطیل‏کننده سنت پیامبر صلی الله علیه و آله که امت را به هلاکت‏بیفکند: (هیچ یک از اینها شایسته حکومت و وزارت نیستند.)

۹) دوری از سازشکاری و هماهنگی با اهل باطل

فرمان خدا را تنها کسی می‏تواند برپا دارد که سازشکار نباشد و با روش اهل باطل عمل نکند و پیرو فرمان طمع نگردد.

۱۰) به مقام و منصب خویش به چشم امانت‏بنگرد .

این نکته قابل توجه است که در روایات پست‏ها و مناصب و مقام‏ها در حکومت اسلامی به عنوان امامت الهی معرفی شده است نه به عنوان یک وسیله برتری‏جویی و استفاده شخصی. حتی در بعضی از آیات قرآن نیز به آن اشاره شده است.

خداوند به شما دستور می‏دهد که امانت‏ها را به اهلش بسپارند و هنگامی که میان مردم داوری می‏کنید از روی عدالت داوری کنید، خداوند پند و اندرزهای خوبی به شما می‏دهد. خداوند شنوا و بیناست. (۲)

http://www.hos.blogfa.com

پی‏نوشت‏ها:

۱- ر. ک. به: نهج‏البلاغه، فرمان امام به مالک اشتر

۲- سوره نساء /۵۸