سینمای ما و امام خمینی ره

ساخت فیلم در مورد شخصیتی چندبُعدی مانند امام خمینی ره بیش از هر چیز نیازمند تحقیق کامل و فیلمساز عاشق کار است چرا که تجربه نشان داده همین علاقه و عشق به کار است که یک اثر را ماندگار می کند

ساخت فیلم در مورد شخصیتی چندبُعدی مانند امام خمینی(ره) بیش از هر چیز نیازمند تحقیق کامل و فیلمساز عاشق کار است؛ چرا که تجربه نشان داده همین علاقه و عشق به کار است که یک اثر را ماندگار می‌کند.

نگاهی به آمار فیلم‌های ارائه شده در هالیوود حاکی از آن است که همه ساله بخشی از آثار ساخته شده در این صنعت سینما، به طور مستقیم یا غیرمستقیم به مرور زندگی شخصیت‌های بزرگ جهانی اختصاص می‌یابد. آثاری که برخی از آنها علیرغم فانتزی بودن، به دلیل استفاده فراوان از جلوه‌های ویژه تصویری زودتر از حد تصور مخاطبان خود را هم پیدا می‌کنند.

«بن هور»، «اسپارتاکوس»، «زاپاتا»، «گاندی»، «محمد رسول‌الله (ص)»، «اسکندر» و «عمر مختار» تنها تعدادی از آثاری هستند که طی۵۰ سال اخیر با محوریت مرور بر زندگی شخصیت‌های تاریخی-مذهبی در هالیوود تولید شده‌اند و در این میان آثاری مانند «محمد رسول‌الله(ص)» و «گاندی» هم وجود داشته‌اند که فراتر از اثر سینمایی به عنوان یک مدل سینمایی کالت جلوه‌گر شده‌اند.

هالیوود هرچند در بسیاری از آثاری که ارائه می‌دهد به صورتی کاملاً مغرضانه به نمایش شخصیت‌های مشهور دیگر کشورها می‌پردازد اما همین که درصدی از سهم سالانه تولید خود را به آثار بیوگرافیک اختصاص می‌دهد موجب می‌شود بسیاری از مخاطبان کودک و نوجوانی که علاقه‌ای به مطالعه کتاب و تحقیقات تاریخی ندارند به واسطه همین فیلم‌ها هم که شده، با شخصیت‌های ملل مختلف آشنا شوند.

امسال هالیوود برای چندمین بار فیلمی برمبنای زندگی «آبراهام لینکلن» را روی پرده فرستاد که هرچند اکران آن به صورت محدود انجام شد اما بازهم این مزیت را داشت که بخشی از گنگی‌های پیرامون شخصیت اولین رئیس جمهور ایالات متحده را پوشش دهد.

با نگاهی به اوضاع سینمای ایران درمی‌یابیم علیرغم هزینه فراوانی که همه ساله برای تولید آثار سینمایی صرف می‌شود اما متأسفانه به مانند بسیاری از ژانرهایی مثل جنایی، اکشن، تریلر و هارور، اوضاع ساخت آثار سینمایی در زیر ژانر زندگینامه‌ای هم هیچ‌گاه اولویت تهیه‌کنندگان ایرانی نبوده است و بیشتر سرمایه‌گذاران، در ساخت فیلم‌های کمدی، سرمایه خود را خرج که نه، تلف می‌کنند! در ایران شخصیت‌های تاریخی و مهم بی‌شماری داریم که پرداختن به آنها نه تنها می‌تواند تنوع مضمونی سینمای ایران را به دنبال داشته باشد که حتی این مزیت را دارد که اسباب ارتقای آگاهی عمومی راجع به یک شخصیت خاص شود. مثال ملموس این شخصیت‌ها، امام خمینی(ره) است، کسی که در سرنوشت کشور نقش پررنگی داشته و نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان، یکی از نمادهای این مرز و بوم است ولی متأسفانه تاکنون هیچ فیلمسازی فیلمی باکیفیت و استاندارد از زندگی امام (ره) را به تصویر نکشیده است. این کمبود دلایل مختلفی دارد؛ نبود آرشیو کامل از مستندات مربوط به زندگی امام و واهمه فیلمسازان از نزدیک شدن به این شخصیت والا، از جمله این دلایل هستند آن هم در شرایطی که امام خمینی(ره) نه تنها در عرصه سیاست الگو بود بلکه ابعاد مذهبی، تاریخی و حتی زندگی شخصی ایشان نیز حرف‌ها برای رساندن به گوش مخاطب دارد.

در جشنواره سال پیش، فیلم «فرزند صبح» بهروز افخمی اکران شد که بنا بود تصویری از بخش‌هایی از زندگی امام را ارائه دهد اما کیفیت پائین فیلم موجب شد فیلم فقط از سوی درصد کمی از مخاطبین که آنها هم وابسته به طیف افخمی بودند، مورد تحسین قرار گرفته و بقیه منتقدان افخمی را به خاطر ساخت اثری چنین مغشوش مؤاخذه کنند. برای ساخت این فیلم که پروسه تولید آن حدود پنج سال به طول انجامید، هزینه‌های میلیاردی صرف شد؛ هزینه‌هایی جهت انتخاب بازیگر، گزینش لوکیشن، طراحی صحنه، چهره‌پردازی و دوبله فیلم ولی حتی یک سرسوزن دقت در جهت نگارش فیلمنامه انجام نشده بود!

ساخت فیلم در مورد شخصیتی چندبُعدی مانند امام خمینی(ره) بیش از هر چیز نیازمند تحقیق کامل و فیلمساز عاشق کار است؛ چرا که تجربه نشان داده همین علاقه و عشق به کار است که یک اثر را ماندگار می‌کند. برای فهم این موضوع اشاره به یک مثال ساده کافی است؛ این روزها هر که می‌خواهد دانسته‌های خود را نسبت به شخصیت تاریخی و هنری کمال‌الملک افزایش دهد، به فیلم موفق «کمال الملک» علی حاتمی رجوع می‌کند. فیلمی که حدود سی سال پیش با امکانات و بودجه بسیار کم ساخته شد ولی عشق حاتمی به کارش و دقتی که در روایت فیلمنامه به کار‌برد، سبب ماندگاری فیلمش شد. این روزها فیلمساز به مانند حاتمی کم نداریم اما مسئله اینجاست که برای ساخت پروژه‌ای عظیم به نام «فرزند صبح» پیشکسوتان عرصه درام را کنار گذاشته و به جای آن به سراغ فیلمسازی رفتیم که در نیمه‌تمام رهاکردن پروژه‌هایش ید طولایی دارد!