موسیقی‌دان قاجاریه نخستین قربانی تصادف در تهران قدیم

جالب است بدانید که از غلامحسین درویش معروف به درویش‌خان که از نامدارترین موسیقی‌دانان ایران و صاحب سبک در زمان سلطنت قاجاریه است، به‌عنوان نخستین قربانی سوانح رانندگی …

جالب است بدانید که از غلامحسین درویش معروف به درویش‌خان که از نامدارترین موسیقی‌دانان ایران و صاحب سبک در زمان سلطنت قاجاریه است، به‌عنوان نخستین قربانی سوانح رانندگی با اتومبیل در دارالخلافه تهران نام می‌برند. غلامحسین درویش در سال ۱۲۵۱هـ. ش در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه متولد شد و برای یادگیری موسیقی به مدرسه دارالفنون رفت.

بعد از مدتی به دربار سلطنت راه پیدا کرد و به شاگردی آقامیرزا حسینقلی درآمد و به نواختن تار و سه‌تار مشغول شد. حضور وی در دربار باعث شد که توسط رجال، موسیقی‌دانان و هنردوستان شناخته شود، سپس به دربار شعاع‌السلطنه پسر مظفرالدین‌شاه راه یافت و نوازنده مخصوص وی شد. بعد از مدتی کشمکش با سلطنت در دوران مشروطیت به سفارت انگلستان پناهنده شد و سفیر انگلیس توانست برگه آزادی وی را از شعاع‌السلطنه بگیرد. بعد از این ناملایمتی‌ها، درویش‌خان از دربار فاصله گرفت و به تدریس پرداخت و به گروه انجمن اخوت در دوران مشروطیت پیوست و رهبر گروه و جزو مریدان «صفاعلی ظهیرالدوله» داماد ناصرالدین‌شاه شد.

درویش‌‌خان نوعی آهنگ ضربی به نام پیش‌درآمد ساخت که تا سال‌ها بعد از وی رواج بسیاری یافت. درواقع وی اولین تحول واقعی موسیقی را در تهران و ایران آغاز کرد. همچنین نخستین کلاس تدریس موسیقی برای بانوان دایر کرد که خواهرش در آنجا تار می‌نواخت. کنسرت‌های درویش‌خان در گراندهتل بسیار مشهور بود و مردم، اعیان و اشراف از هر نقطه از تهران خود را به گراندهتل می‌رساندند، وی عوایدش از کنسرت‌هایش را وقف مردم مصیبت‌زده و ایتام می‌کرد. او در چهارشنبه دوم آذرماه سال ۱۳۰۵هـ. ش در پنجاه و چهار سالگی جهت عزیمت از محل موسیقی به خانه‌اش، درشکه‌ای دو اسبه کرایه کرد و درشکه درحالی که از خیابان امیریه به سمت شمال می‌پیچید با ماشین فوردی که از جهت مخالف می‌آمد تصادف کرد.

از ورود اتومبیل به تهران یک دهه بیشتر نمی‌گذشت و رانندگان هم گواهینامه نداشتند و به صورت ناشی رانندگی می‌کردند. بر اثر این سانحه، اسب‌های درشکه درجا تلف شدند و درویش‌خان از ناحیه سر به زمین برخورد، مردم که شاهد این تصادف بودند، درویش‌خان را به بیمارستان نظمیه تهران رساندند اما به دلیل ضربه مغزی، پنج روز بعد فوت کرد و پیکر وی در گورستان ظهیرالدوله در میانه راه امامزاده قاسم و تجریش به خاک سپرده شد. هیچ سندی از آن دوران مبنی بر مقصر شناختن یکی از دو وسیله نقلیه وجود ندارد و اینکه بر سر راننده درشکه یا اتومبیل چه بلایی آمد نیز از ابهاماتی است که به آن پاسخ داده نشده است.