آبراه تراز

نخستین آبراه خیابانی، آبراه جادو (لینگکو)، در سدهٔ سوم پیش از میلاد در چین ساخته شد. این آبراه یک شاهکار بود و مهندسی به نام شی‌لو به فرمان امپراطور کین‌شی هوانگدی آن را ساخت …

نخستین آبراه خیابانی، آبراه جادو (لینگکو)، در سدهٔ سوم پیش از میلاد در چین ساخته شد. این آبراه یک شاهکار بود و مهندسی به نام شی‌لو به فرمان امپراطور کین‌شی هوانگدی آن را ساخت علت این کار، کمک به تدارکات ارتش‌های امپراطور بود که در ۲۱۹ پیش از میلاد به جنوب اعزام شده بودند تا مردم یوئه را سرکوب کنند. سیما کیان، مورخ بزرگ، چنین می‌گوید:

[امپراطور] فرماندهان (ژائو) توئو و توژو را به سرداری قوای جنگاور قایق‌های قلعه‌دار به جنوب برای تسخیر سرزمین‌های صد قبیلهٔ یوئه فرستاد. همچنین به مباشر (شی) لو فرمان داد آبراهی حفر کند تا بتوان به منطقهٔ یوئه آذوقه فرستاد.

آبراه جادو کمی بیش از ۳۲ کیلومتر طول دارد. پس اهمیت آن به خاطر طولش نیست زیرا جنبهٔ استثنائی ندارد. ساختمان آبراه جادو، که دو رودخانه را در جهات مخالف به هم وصل می‌کرد، کشتیرانی بی‌وقفهٔ درونبومی را در فاصله‌ای معادل ۲۰۰۰ کیلومتر به خط مستقیم، از مدار ۴۰ درجه تا مدار ۲۲ درجه، ممکن کرد. می‌شد در درنبوم از عرض جغرافیائی بیجینگ در شمال تا کانتون و دریا (که امروزه هنگ‌کنگ) نامیده می‌شود) کشتی راند. آبراه جادو آخرین حلقهٔ زنجیر به حساب می‌آمد.

مسئله‌ای که می‌بایست حل شود این بود: رود خیانگ که از کوهستان هائیانگ سرچشمه می‌گرفت به طرف شمال جریان داشت، حال آنکه رودخانهٔ لی در نزدیکی آن به طرف جنوب جاری بود. آیا می‌شد از یکی به دیگری قایق راند! خیانگ نهایتاً به چانگ جیانگ منتهی می‌شد ولی به شاخابه‌ای از رود غرب می‌پیوست و به کانتون می‌رسید. در نزدیکی روستای کوچک خینگ آن، دو رود خیانگ ولی در پهنه‌ای از تپه‌های آهکی فقط ۵ کیلومتر از هم فاصله دارند. صرفاً وصل کردن این دو چاره‌ساز نبود. می‌بایست راه دیگری یافت.

در این نقطه، در میان تپه‌ها، زینکوهی بود که در آن می‌شد کانالی حفر کرد. خود رودخانه‌ها سرکش بودند و می‌بایست کانالی عرضی در امتداد رود خیانگ به طول ۴/۲ کیلومتر با شیب موزون تر نسبت به شیب خود رودخانه حفر کرد. در آن سو، حدود ۲۲ کیلومتر از رود لی را می‌بایست کانالیزه کرد تا تنظیم شود و بتوان در آن کشتی راند. فقط پس از رام کردن دو رودخانه در طرفین می‌شد آبراهی ۵ کیلومتری حفر کرد و آنها را به هم وصل نمود. خاکریزی به شکل خرطومی در وسط خیانگ که یکنواخت جریان داشت ساختند تا جریان آن دو نیمه شود و بیشتر آب‌های تند آن بیرون بریزد. در پشت آن، دو آبریز قرار دارند و آبریزهای دیگری نیز در پائین‌ترها. چند پل در خینگ آن بر روی آبراه زدند که عمقش یک متر و عرضش ۵/۴ متر بود. شبکهٔ تقسیم آب‌ها و آبریزها به این نتیجه انجامید که فقط سه دهم آب خیانگ به آبراه اتصالی جریان یابد، به‌طوری که آبراه زیر آب نرود.

این کانال که در ترازهای زینکوه تپه‌ها ساخته شد تقریباً تراز بود. هجده دریچهٔ سریع‌الانسداد در سدهٔ نهم در کانال وجود داشت که تعداد برج‌های لازم برای قایق‌ها را در سدهٔ دهم یا یازدهم کاهش داد. آبراه جادو را آبراه مقدسی می‌دانستند و روح حاکم آن یک اژدها بود. پل راه‌آهن جدیدی درست از روی آبراه جادو که هنوز مورد استفاده است عبور می‌کند.