گاوزبان

گیاهی است دو یا چند ساله به ارتفاع ۵۰-۲۰ سانتیمتر دارای كرك‌های نسبتاً نرم كه روی برگ‌ها به حالت خوابیده است ساقه گیاه تا حدودی ساده و خمیده به سمت بالا است. برگ‌های قاعده‌ای …

گیاهی است دو یا چند ساله به ارتفاع ۵۰-۲۰ سانتیمتر دارای كرك‌های نسبتاً نرم كه روی برگ‌ها به حالت خوابیده است ساقه گیاه تا حدودی ساده و خمیده به سمت بالا است. برگ‌های قاعده‌ای سرنیزه‌ای و در قسمت دمبرگ باریك شده نوك تیزاند. برگ‌های ساقه‌ای سرنیزه‌ای، بدون دمبرگ و با قاعده‌ای پهن هستند. جام گل دارای كرك‌های خوابیده، به رنگ ارغوانی _ بنفش است. میوه آن فندقه است. قسمت مورد استفاده گیاه جام‌های بنفش _ ارغوانی گل است كه دارای قسمت لوله‌ای است و به تدریج به طرف بالا شیپوری شكل می‌شود. این جام‌ها بعد از خشك شدن به رنگ آبی بنفش درمی‌آیند. جام‌های گل گاوزبان را همزمان با گلدهی گیاه یعنی از آغاز اردیبهشت تا خردادماه با دست جمع آوری می‌كنند. برای بالا رفتن كیفیت اندام دارویی آن را باید با دمای ملایم و در سطح وسیع برای جلوگیری از رشد قارچ‌ها و از بین رفتن گل‌ها خشك كرد.

این گیاه در ایران و قفقاز انتشار دارد. گل گاوزبان دارای موسیلاژ به میزان ۵-۳درصد، فلاونوئید، آنتوسیانین، سیانیدین و به مقدار ناچیز آلكالوئید است. از گل گاوزبان در درمان علائم سرماخوردگی و همچنین به عنوان آرام بخش استفاده می‌شود. در طب گذشته از گل گاوزبان به عنوان نشاط آور، مدر و برطرف كننده علائم سرماخوردگی استفاده می‌كرده‌اند. آنچه كه در اروپا تحت عنوان گل گاوزبان مصرف می‌شود گل و برگ‌های گیاه Borago officinalis است كه نمونه بازار دارویی اش ایران نیست.