درسی از حماسه سوم خرداد

در ساعت ۲ بعد از ظهر روز سوم خرداد ۱۳۶۱ پس از ۲۴ روز رزم بی امان, خرمشهر به طور كامل از اشغال نظامیان عراق خارج شد و عملیات پیروزمند بیت المقدس كه در دهم اردیبهشت این سال آغاز شده بود, با این آزادسازی به پایان رسید

در ساعت ۲ بعد از ظهر روز سوم خرداد ۱۳۶۱ پس از ۲۴ روز رزم بی‌امان، خرمشهر به طور كامل از اشغال نظامیان عراق خارج شد و عملیات پیروزمند بیت‌المقدس كه در دهم اردیبهشت این سال آغاز شده بود، با این آزادسازی به پایان رسید.

شهر خرمشهر در چهارم آبان ۱۳۵۹ در پی ۳۵ روز پایداری و جانفشانی به اشغال نظامیان عراقی درآمد و به مدت ۵۷۸ روز (۱۹ ماه) در تصرف بعثی‌ها باقی ماند.

پس از آزادسازی شهر، پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی برفراز مسجد نیمه ویران «جامع خرمشهر» و پل تخریب شده این شهر به اهتزاز درآمد و رزمندگان اسلام در اولین عكس‌العمل نماز شكر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه كردند.

سالروز آزادسازی خرمشهر به عنوان یك روز ملی در كشور شناخته شده است. زیرا از این مقطع به بعد، جنگ در جبهه نیروهای نظامی ایران از حالت دفاعی خارج شد و به صورت تهاجمی درآمد و آغازی بر پیروزیهای پیاپی بعدی گردید. به همین دلیل بود كه از فردای آزادسازی شهر خرمشهر هیأتهای صلح بین‌المللی مأموریت خود را برای متوقف كردن جنگ آغاز كردند و صدور قطعنامه‌های بازدارنده سازمان ملل آغاز شد.

آزادسازی خرمشهر با تكیه بر علم و ایمان نیروهای داخلی، از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. امام خمینی(ره) در این رابطه تصریح داشتند: «خرمشهر را خدا آزاد كرد.» به هر حال ملت ایران از این میدان، پیروزمندانه خارج شد.

هر ملتی در طول تاریخ خود گردنه‌های متعددی پیش روی دارد. سخت‌ترین این گردنه‌ها و در عین حال ماندگارترین آنها دفاع از استقلال،‌تمامیت، شرف و بویژه اندیشه‌ها و باورهای ملتها است. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و برچیده شده نظام ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی كه با خواسته استثمارگران دنیای نوین در تضاد بود، ارزشهای جدیدی فراسوی ملت كهن و بافرهنگ ایران قرارداد. ملت ایران بار دیگر با بازگشت بیش از پیش به فرهنگ اسلامی و ملی خویش به مقابله با همه تهاجمات برخاست. در این بین حمله ارتش تا بن دندان مسلح صدام كه با حمایت دنیای استكباری غرب به وقوع پیوست، بارزترین این تهاجمات بود. این جنگ كه در داخل كشور به «دفاع مقدس ۸ ساله» مشهور شد، برگ زرینی بر پرونده افتخارات مردم این سرزمین افزود و ایران و ایرانی توانست از این گردنه پر پیچ و خم تاریخ معاصر خود، سرافراز عبور كند.

بیش از دو دهه از آغاز این جنگ می‌گذرد. اما هنوز آن گونه كه شایسته حماسه‌سازیها و دلاوریهای این ملت است ارزشهای مترتب بر این دفاع مقدس در میان نسل سوم انقلاب معرفی نشده است. در حالیكه هویت ملی و اسلامی نسل حاضر با تاریخ فداكاریها و ایثارگریهای مردم در دوران دفاع گره خورده است و اگر بناست این نسل به خویشتن خویش بازگشته و راه بنیانگذار جمهوری اسلامی و مدافعان این مرز و بوم را ادامه دهد باید طرحی نو درانداخته شود، اما چگونه؟

به عبارت دیگر بایستی به این سئوال پاسخ داد كه اگر در دوران دفاع مقدس وظیفه آحاد مردم حضور در مناطق جنگی، پشتیبانی تداركاتی و مالی از رزمندگان و مقاومت و پایداری در برابر كاستی‌های بوجود آمده از جنگ بود، وظیفه نسل امروز در دنیای كنونی چیست؟

سئوال دیگری كه در این مقوله خودنمائی می‌كند این است كه اگر در آن دوران شاخص حركتهای مردم بسیج بود و این حركتها در آن دوران ویژگی‌های خاص خود را داشت آیا امروز نیز بسیج می‌تواند محور حركت و مقاومت مردمی باشد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است ویژگی‌های بسیج در سالهای پایانی قرن ۱۴ هجری شمسی و سال‌های آغازین قرن ۲۱ میلادی چیست؟ به عبارت اخری در حال حاضر بسیجی كه به اعتقاد امام (ره) شجره طیبه است، چه كسی است؟

براساس سند چشم‌انداز برنامه ۲۰ ساله توسعه همه جانبه كشور قرار است ایران به پیشرفته‌ترین كشور منطقه و نمونه موفق رشد و توسعه در سایه حكومت دینی برسد. آیا برای نیل به این مهم، بازخوانی پرونده جنگ تحمیلی ۸ ساله ضرورتی دارد یا خیر؟ اگر ضروری است چگونه، از كجا، و توسط چه كسی بایستی آغاز شود؟

ما معتقدیم كه در ادامه این راه همچنان به فرهنگ ارزشمند بسیجی نیازمندیم با این تفاوت كه اگر در آن زمان، از فرهنگ بسیج، توقع تشكیل یك نیروی توانمند و قابل اتكاء در بعد نظامی را داشتیم امروز از این فرهنگ انتظار بسیج مردم در عرصه‌های علم،‌نرم‌افزاری و فن‌آوری داریم. فراموش نكنیم آن روز نیز قدرتهای بزرگ با حمایتی كه از دشمنان ما به عمل آورده بودند، پیروزی ما در جبهه‌ها را غیر ممكن می‌دانستند ولی ما پیروز شدیم و توانستیم استقلال، حاكمیت ملی و تمامیت ارضی خود را از گزند تعرض بیگانگان حفظ كنیم. امروز نیز همان قدرتها، پیروزی ما را در صحنه‌های علمی و فن‌آوری ناممكن می‌دانند و برای اثبات باور خود به هرگونه تهدید، كارشكنی، سنگ‌اندازی و بحران‌سازی متوسل می‌شوند ولی ما كه «فرهنگ بسیج» را تجربه كرده‌ایم معتقدیم این گونه تلاش‌ها در مسیر حركت ما بازدارنده نخواهد بود و با همان اراده كه در جبهه نظامی پیروز شدیم در جبهه علمی و فرهنگی و فن‌آوری نیز به مدد دانش و ایمان نیروهای داخلی بویژه نسل جوان به پیروزی خواهیم رسید.

منبع: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی