جایگاه بنگاههای کوچک و متوسط در کانادا

توفیق کانادا در توسعه بنگاههای کوچک و متوسط موردتوجه سایر کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه قرار گرفته است

توفیق‌ کانادا در توسعه‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ موردتوجه‌ سایر کشورهای‌ توسعه‌یافته‌ و درحال‌ توسعه‌ قرار گرفته‌ است. یک‌ چهارم‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ کانادا در تولید کالا و بقیه‌ در بخش‌ خدمات‌ فعال‌ هستند.در سال‌ ۲۰۰۱ حدود پنج‌ میلیون‌ نفر معادل‌ ۴۷ درصد کل‌ نیروی‌ انسانی‌ شاغل‌ در بخش‌ خصوصی‌ کانادا در بنگاههای‌ با کمتر از ۱۰۰ نفر و ۶/۱ میلیون‌ نفر دیگر معادل‌ ۱۶ درصد برای‌ بنگاههای‌ متوسط‌ کار می‌کردند.شورای‌ تحقیقات‌ ملی‌ کانادا بازوی‌ موثر در توسعه‌ نوآوریهاست‌ و با انجام‌ تحقیقات‌ هدفمند و همکاری‌ با دانشگاهها به‌ تهیه‌ توصیه‌های‌ استراتژیک‌ مبادرت‌ می‌ورزد.سایت‌ اطلاعاتی‌ وزارت‌ صنایع‌ کانادا معتبرترین‌ منبع‌ کارآفرینان‌ و مدیران‌ بنگاههای‌ صنعتی‌ و خدماتی‌ است.در هر فصل‌ در کانادا نمایشگاهی‌ برای‌ اطلاع‌رسانی‌ به‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ برپا می‌شود.

شرکت‌ تیم‌ کانادا که‌ توسط‌ دولت‌ تاسیس‌ شده‌ است، نیاز شرکتهای‌ کانادایی‌ برای‌ ورود به‌ بازارهای‌ خارجی‌ را فراهم‌ می‌سازد.

‌ ‌توسعه‌ کسب‌وکار کوچک‌ و متوسط‌(SMEs) در کانادا همواره‌ محوریت‌ استراتژیک‌ خود را در برنامه‌های‌ کلان‌ توسعه‌ اقتصادی‌ دولت‌ کانادا داشته‌ است. این‌ اولویت‌ بویژه‌ در دهه‌ اخیر به‌ شکلی‌ نظام‌ یافته‌ در حوزه‌های‌ تحقیقاتی، آموزشی، سیاستگذاری‌ و اجرایی‌ موردتاکید دولت‌ فدرال‌ و مقامات‌ استانی‌ قرار گرفته‌ و در ایجاد و تقویت‌ موسسات، نهادها و برنامه‌های‌ حمایتی‌ تبلور یافته‌ است.

‌توفیق‌ برنامه‌ توسعه‌SMEs در کانادا مورد توجه‌ سایر کشورهای‌ توسعه‌ یافته‌ و درحال‌ توسعه‌ قرار گرفته‌ و بعضاً‌ دولت‌ کانادا برای‌ انتقال‌ این‌ تجربه‌ با کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ همکاری‌ دارد. به‌نظر می‌آید که‌ توسعه‌ کسب‌وکار کوچک‌ و متوسط‌ در کشور ما نیز به‌عنوان‌ راهکار اصلی‌ جهت‌ حل‌ مشکل‌ اشتغال‌ و درنهایت‌ ساماندهی‌ توسعه‌ اقتصادی‌ موردتاکید مسئولان‌ و برنامه‌ریزان‌ اقتصادی‌ قرار گرفته‌ و در این‌ رهگذر قطعاً‌ مطالعات‌ تطبیقی‌ و ارزیابی‌ تجربه‌ سایر کشورها باید مطمح‌ نظر باشد. نگارنده‌ توفیق‌ این‌ امر را داشته‌ است‌ که‌ در یک‌ سال‌ گذشته‌ تجربه‌ توسعه‌SMEs در کانادا را از نزدیک‌ مورد مطالعه‌ و ارزیابی‌ قرار داده‌ و در این‌ راستا مقاله‌ حاضر به‌ عنوان‌ چکیده‌ و مطلع‌ بحث‌ نگاشته‌ شده‌ است. خوشبختانه‌ سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی‌ امر مطالعات‌ تطبیقی‌ در حوزه‌ توسعه‌SMEs را مورد توجه‌ قرار داده‌ و انشأا... در مراحل‌ بعدی، معرفی‌ کاملتر تجربه‌ SMEs در کانادا و نیز در کشورهای‌ دیگر را شاهد خواهیم‌ بود.

۱) جایگاه‌SMEs در کانادا از نگاه‌ آمار

‌۱-۱) تعریف‌ «کوچک» و «متوسط»: راههای‌ مختلفی‌ برای‌ تعریف‌ اندازه‌ یک‌ بنگاه‌ و یا یک‌ کسب‌وکار وجود دارد: مقدار فروش‌ سالیانه‌ و یا درآمد خالص‌ و ناخالص‌ میزان‌ داراییها و یا تعداد کارکنان‌ ازجمله‌ معیارهای‌ متعارف‌ این‌ تعریف‌ هستند. وزارت‌ صنایع‌ کانادا(INDUSTRY CANADA) معیار تعداد کارکنان‌ را به‌ کار می‌گیرد و بر این‌ اساس:

- یک‌ بنگاه‌ تولید کالا با کمتر از یکصد نفر کوچک‌ تلقی‌ می‌شود، حال‌ آنکه‌ برای‌ بنگاههای‌ خدماتی‌ نقطه‌ تمایز کمتر از ۵۰ نفر است. بیشتر از معیار فوق‌ تا مرز ۵۰۰ نفر بنگاه‌ متوسط‌"MEDIUM" تلقی‌ شده‌ و عبارت‌SMALL AND MEDIUM ENTERPRISES به‌ کلیه‌ بنگاههای‌ مشمول‌ دو معیار مزبور اطلاق‌ می‌گردد.

۲ـ۱) جمعیت‌SMEs در کانادا: در دسامبر ۲۰۰۱، تعداد کسب‌وکارهای‌ ثبت‌ شده‌ و اعلام‌ شده‌ توسط‌ سازمان‌ آمار کانادا (STATISTICS CANADA) حدود ۲/۲ میلیون‌ بوده‌ است. حدود نیمی‌ از این‌ تعداد بنگاههایی‌ بوده‌اند که‌ دارای‌ حداقل‌ یک‌ حقوق‌بگیر رسمی‌ بوده‌ و تعداد کارکنان‌ بقیه‌ در چارچوب‌ آمار رسمی‌ قابل‌ ارائه‌ نبوده‌ و احتمالاً‌ آنها از کارگران‌ موقت‌ استفاده‌ کرده‌اند.

‌از نظر توزیع‌ جغرافیایی، ۵۸ درصد بنگاهها در ایالتهای‌ اونتاریو(ONTARIO) و کبک‌۵۳ (QUBEC) درصد در ایالات‌ غربی‌ و ۶ درصد بقیه‌ در ایالات‌ شرقی‌ فعالیت‌ دارند.

‌از یک‌ میلیون‌ بنگاه‌ شناسایی‌ شده‌ دارای‌ حقوق‌بگیر، حدود ۳۰۰۰ یا ۳/۰ درصد دارای‌ بیش‌ از ۵۰۰ نفر، ۹۸ درصد دارای‌ زیر یکصدنفر، ۷۵ درصد زیر ۱۰ نفر و ۵۹ درصد دارای‌ یک‌ تا ۴ نفر کارمند بوده‌اند.

‌یک‌ چهارم‌ بنگاههای‌ کانادا در تولید کالا و بقیه‌ در بخش‌ خدمات‌ فعال‌ هستند. بنگاههای‌ تولیدی‌ دارای‌ زیر یکصد نفر دربرگیرنده‌ ۹۷ درصد کل‌ بنگاههای‌ تولیدی‌ و بنگاههای‌ ارائه‌دهنده‌ خدمات‌ دارای‌ نیروی‌ انسانی‌ کمتر از ۵۰ نفر ۹۵ درصد از کل‌ را تشکیل‌ می‌دهند.

۳ـ۱) میزان‌ ورودی‌ و خروجی‌:SMEs عمدتاً‌ در طول‌ دو دهه‌ ۱۹۸۰، سالیانه‌ حدود ۰۰۰ر۱۵۰ بنگاه‌ کوچک‌ و متوسط‌ جدید (با نیروی‌ انسانی‌ زیر ۵۰۰ نفر) وارد بازار شده‌ و درهمین‌ برهه، میزان‌ خروجی‌ این‌ بنگاهها از بازار ۰۰۰ر۱۲۰ تا ۰۰۰ر۱۴۰ بوده‌ است. این‌ میزان‌ خروجی‌ به‌تدریج‌ افزایش‌ یافته‌ است، به‌طوری‌ که‌ در مقطع‌ ۹۱-۱۹۹۰ از میزان‌ ورودی‌ فراتر رفته‌ است. پس‌ از رکود سالهای‌ اول‌ دهه‌ ۹۰ مجدداً‌ میزان‌ ورود از مرز ۰۰۰ر۱۵۰ بنگاه‌ در سال‌ گذشته‌ و به‌تدریج‌ آمار خروجی‌ از بازار تقلیل‌ یافت. در نگاه‌ کلی‌ در شرایط‌ توسعه‌ اقتصادی‌ میزان‌ ورود و تولد بنگاههای‌ جدید افزایش‌ یافته‌ و در شرایط‌ رکود پایین‌ می‌آید، حال‌ آنکه‌ آمار خروج‌ از بازار درجهت‌ عکس‌ وضعیت‌ اقتصادی‌ نوسان‌ دارد.

۴ـ۱) آمار ورشکستگی: تنها بخش‌ کوچکی‌ از بنگاههای‌ خروجی‌ از بازار، پرونده‌ ورشکستگی‌ تشکیل‌ می‌دهند. به‌طور متوسط‌ در طول‌ ۱۲ سال‌ گذشته‌ میزان‌ سالیانه‌ ورشکستگی‌ بنگاهها در کانادا حدود ۰۰۰ر۱۲ بنگاه‌ بوده‌ است. این‌ آمار از میزان‌ ۰۰۰ر۱۱ در سال‌ ۱۹۹۰ به‌ عدد ۰۰۰ر۱۴ در ۱۹۹۶ رسید و از آن‌ پس‌ به‌تدریج‌ روبه‌ کاهش‌ گذاشت‌ و به‌ سطح‌ ۰۰۰ر۱۱ در سال‌ ۲۰۰۱ رسید. در مورد طول‌ عمر یا میزان‌ بقاBUSINESS ) SURVIVAL) به‌طورکلی‌ می‌توان‌ گفت‌ که‌ احتمال‌ شکست‌ در سه‌ سال‌ اول‌ فعالیت‌ خصوصاً‌ برای‌ بنگاههای‌ خیلی‌کوچک‌ (MICRO BUSINESS) که‌ دارای‌ زیر ۵ نفر نیرو هستند بالاتر است.

۵ـ۱) میزان‌ اشتغال‌ در:SMEs در سال‌ ۲۰۰۱، حدود ۵ میلیون‌ نفر معادل‌ ۴۷ درصد کل‌ نیروی‌ انسانی‌ شاغل‌ در بخش‌ خصوصی‌ در بنگاههای‌ با کمتر از ۱۰۰ نفر شاغل‌ بوده‌ و ۶/۱ میلیون‌ دیگر معادل‌ ۱۶ درصد برای‌ بنگاههای‌ متوسط‌ (۴۹۹-۱۰۰ نفر) کار می‌کردند. درمجموع‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ کانادا ۶۲ درصد کل‌ شاغلان‌ در بخش‌ خصوصی‌ یعنی‌ ۶/۶ میلیون‌ نفر را در استخدام‌ داشتند. توزیع‌ اشتغال‌ برحسب‌ اندازه‌ بنگاه‌ در صنایع‌ مختلف‌ تفاوت‌ دارد. در ده‌ صنعت‌ که‌ بنگاههای‌ کوچک‌ نقش‌ فراگیرتری‌ دارند بیش‌ از نیمی‌ از نیروی‌ انسانی‌ شاغلند. مثلاً‌ سهم‌ بنگاههای‌ کوچک‌ (با زیر یکصد نفر) در کل‌ اشتغال‌ صنعت‌ ساخت‌ و ساز ۷۸ درصد، در صنعت‌ توزیع‌ عمده‌ ۵۵ درصد، در خرده‌فروشی‌ ۵۰ درصد، در صنایع‌ مربوط‌ به‌ جنگل‌ ۵۹ درصد، در بخش‌ معدن‌ ۲۶ درصد و در صنایع‌ تولیدی‌ ۳۷ درصد است. ازنظر کل‌ اشتغال‌ حاصله‌ در حوزه‌ بنگاههای‌ کوچک، بیش‌ از ۶۰ درصد متعلق‌ به‌ بخشهای‌ توزیع‌ کوچک‌ و توزیع‌ عمده، تولید صنعتی، ساخت‌ و ساز، و هتل‌داری‌ و غذا است.

۶ـ۱) اشتغالزایی: در دوره‌ ۲۰۰۰-۱۹۹۴، نسبت‌ سهم‌ تولید شغل‌ توسط‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ و بزرگ‌ متغیر بوده‌ است. در سالهای‌ ۹۵-۱۹۹۴ بیشتر تولید شغل‌ توسط‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و در سالهای‌ ۹۷-۹۶ بنگاههای‌ متوسط‌ میدان‌دار بودند. در سه‌ سال‌ آخر دهه‌ گذشته، بنگاههای‌ کوچک‌ حدود ۱۴ مشاغل‌ جدید را ایجاد کردند، درحالی‌ که‌ بیش‌ از نیمی‌ از اشتغال‌ توسط‌ بنگاههای‌ بزرگ‌ صورت‌ گرفت. براساس‌ آمار در سال‌ ۲۰۰۱، نرخ‌ افزایش‌ شغل‌ آهسته‌تر شد به‌طوری‌ که‌ در سه‌ ماهه‌ اول‌ به‌ ۰۰۰ر۴۰۰ شغل‌ و در سه‌ ماهه‌ آخر به‌ حدود ۰۰۰ر۱۰۰ رسید.

۷ـ۱) میزان‌ درآمد شاغلین‌ در بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط: در سال‌ ۲۰۰۱، متوسط‌ دریافتی‌ شاغلان‌ در بخش‌ خصوصی‌ کانادا حدود ۶۷۶ دلار کانادا در هفته‌ بوده‌ است. دریافتی‌ کارکنان‌ بنگاههای‌ کوچک‌ (با کمتر از ۱۰۰ نفر) زیر این‌ متوسط‌ بوده‌ است‌ درحالی‌ که‌ متوسط‌ دریافتی‌ حقوق‌ بگیران‌ بنگاههای‌ متوسط‌ (۵۰۰-۱۰۰ نفر) ۷۰۱ دلار کانادا در هفته، و در بنگاههای‌ بزرگ‌ بالغ‌ به‌ ۷۵۳ دلار کانادا در هفته‌ گزارش‌ شده‌ است. قابل‌ ذکر است‌ که‌ به‌طور متوسط‌ در سال‌ ۲۰۰۱ شاغلان‌ بخش‌ تولید کالا ۲۴۲ دلار در هفته‌ بیشتر از افراد شاغل‌ در بخش‌ خدمات‌ دریافتی‌ داشتند.

۸ـ۱) سهم‌SMEs در تولید ناخالص‌ ملی‌ کانادا: براساس‌ تخمین‌ سازمان‌ توسعه‌ و همکاریهای‌ اقتصادی‌۳۴ (OECD) درصد تولید ناخالص‌ داخلی‌ متعلق‌ به‌ بخش‌ خصوصی‌ کانادا از آن‌SMEs است.

۹ـ۱) خوداشتغالی‌:(SELFE-EMPLOYMENT) در کانادا حدود ۳/۲ میلیون‌ نفر از جمعیت‌ فعال‌ به‌عنوان‌ «SELF-EMPLOYED» شناسایی‌ می‌شوند. اینها در استخدام‌ بنگاهی‌ ثبت‌ شده‌ نبوده‌ و اصطلاحاً‌ خویش‌فرما هستند. نسبت‌ دقیقی‌ بین‌ این‌ نیروی‌ فعال‌ و تعداد ۲/۲ میلیون‌ کسب‌وکار ثبت‌ شده‌ در کانادا نمی‌توان‌ تعریف‌ کرد. در ۲۵ سال‌ گذشته‌ خویش‌فرما(SELFE-EMPLOYMENT) سالیانه‌ با نرخ‌ متوسط‌ ۳ درصد رشد داشته‌ و در سال‌ ۲۰۰۱ تعداد کل‌ شاغلان‌ در این‌ طبقه‌بندی‌ بالغ‌ بر ۱۵ درصد نیروی‌ کار کانادا بودند. جالب‌ است‌ بدانیم‌ که‌ سهم‌ زنان‌ در این‌ حوزه‌ از ۲۵ درصد در سال‌ ۱۹۷۶ به‌ ۳۳ درصد در سالهای‌ اخیر رسیده‌ و این‌ گویای‌ حمایت‌ همه‌جانبه‌ای‌ است‌ که‌ از کارآفرینی‌ زنان‌ می‌شود. به‌طورکلی‌ گرایش‌ روزافزون‌ به‌سمت‌ خویش‌فرما (SELFE-EMPLOYMENT) در کانادا موجب‌ حمایت‌ از رشد اشتغال‌ شده‌ است.

۲) سازمانها و موسسات‌ حمایت‌ کننده‌ و خدمات‌دهنده‌ به‌SMEs

سازمانها و نهادهای‌ مربوط‌ به‌ توسعه‌SMEs در کانادا در چارچوب‌ فدرال‌ و استانی‌ تشکیل‌ شده‌ و در حوزه‌های‌ ذیل‌ فعالند:

ـ حمایتهای‌ کلیدی‌ و قانونی‌ و اطلاع‌رسانی‌

ـ تامین‌ منابع‌ انسانی‌

ـ توسعه‌ صادرات‌

ـ خدمات‌ مربوط‌ به‌ مالیات‌

ـ مدیریت‌ و توسعه‌ مهارتها

ـ علوم‌ و تکنولوژی‌ و نوآوری‌

ـ مهارتهای‌ مربوط‌ به‌ تجارت‌ الکترونیکی‌E-COMMERCE

ـ آشنایی‌ با قوانین‌ فدرال‌ و نحوه‌ کار و معامله‌ با دستگاههای‌ فدرال.

▪ این‌ سازمانها عمدتاً‌ عبارتند از:

۱ـ۲) وزارت‌ صنایع‌ کانادا:CANADA) (INDUSTRY در حوزه‌ دولت‌ فدرال‌ سیاستگذاری‌ و برنامه‌های‌ حمایتی‌SMEs توسط‌ وزارت‌ صنایع‌ کانادا در چارچوب‌ INDUSTRIAL PORTFOLIO که‌ دربرگیرنده‌ ۱۳ سازمان‌ دولتی‌ است‌ تعیین‌ و ابلاغ‌ و هماهنگ‌ می‌شود. حوزه‌ ستادی‌ وزارت‌ صنایع‌ کانادا نقش‌ مرکزی‌ در توسعه‌ سیاستهای‌ مربوط‌ به‌بخش‌ صنعت‌ داشته‌ و دارای‌ زیربخشهای‌ تخصصی‌ است(بخش‌سیاستهای‌ کسب‌ و کار کوچک‌(SMALL BUSINESS POLICY BRANCH .

وزارت‌ صنایع‌ کانادا، تنها سازمان‌ در دولت‌ فدرال‌ است‌ که‌ مسئول‌ نظارت‌ بر فعالیتهای‌SMEs در مناطق‌ مختلف‌ و زیربخشهای‌ صنعتی‌ بوده‌ و تحولات‌ بازار را زیرنظر دارد. این‌ بخش‌ با همکاری‌ و هماهنگی‌ سایر سازمانهای‌ فعال‌ در حوزه‌SMEs درجهت‌ توسعه‌ سیاستهای‌ هماهنگ‌ و موثر توسعه‌SMEs در کشور پیشنهادهای‌ لازم‌ را برای‌ دولت‌ فدرال‌ تهیه‌ کرده‌ و امر مهم‌ اطلاع‌رسانی‌ و اشاعه‌ تحلیلها و گزارشهای‌ مربوطه‌ را به‌عهده‌ دارد.

۲ـ۲) سازمانهای‌ فعال‌ توسعه‌ در مناطق‌ و استانهاREGIONAL ) :DEVELOPMENT AGENCIES) زیر نظر وزارت‌ صنایع‌ کانادا چهار سازمان‌ یا دپارتمان‌ با مسئولیت‌ توسعه‌ اقتصادی‌ در مناطق‌ و با تکیه‌ خاص‌ بر توسعه‌SMEs تشکیل‌ شده‌ است. این‌ سازمانها با همکاری‌ با دولتهای‌ استانی‌ و مسئولان‌ استانی‌ درجهت‌ ارائه‌ حمایتهای‌ مالی‌ و حمایتی‌ با عنایت‌ به‌ مقتضیات‌ هر منطقه، برنامه‌ریزی‌ و اقدام‌ می‌کنند. بعضی‌ از این‌ خدمات‌ مستقیماً‌ توسط‌ این‌ موسسات‌ تامین‌ مالی‌ و اجرا می‌شوند و بعضی‌ دیگر با هماهنگی‌ و تجهیز و به‌کارگیری‌ امکانات‌ و نهادهای‌ محلی‌ و بخش‌ خصوصی‌ هر منطقه‌ به‌ ثمر می‌نشینند. این‌ سازمانها عبارتند از:

O FEDERAL ECONOMIC DEVELOPMENT INITIATIVE IN NORTHERN ONTARIO

O ATLANTIC CANADA OPPORTUNITY AGENCY

O CANADA ECONOMIC DEVELOPMENT FOR QUEBEC REGION

O WESTERN ECONOMIC DIVERSIFICATION CANADA

۳ـ۲) بانک‌ توسعه‌ کسب‌وکار کاناداBUSINESS DEVELOPMENT BANK OF :CANADA (BDC) این‌ بانک‌ که‌ تماماً‌ متعلق‌ به‌ دولت‌ کانادا است‌ نقش‌ اصلی‌ را در اعمال‌ سیاستهای‌ دولت‌ در حوزه‌ توسعه‌SMEs داشته‌ و به‌عنوان‌ بازوی‌ اصلی‌ دولت‌ و بانک‌ تخصصی‌ بنگاههای‌ کوچک‌ و متوسط‌ در بازار مالی‌ عمل‌ می‌کند.

‌این‌ بانک‌ با به‌کارگیری‌ سرمایه‌ اولیه‌ و سودهای‌ حاصله‌ عملیاتی‌ هر سال‌ خود و نیز با تامین‌ منابع‌ مالی‌ از بازار، با تضمین‌ دولت‌ به‌عنوان‌ مکمل‌ بانکها و موسسات‌ مالی‌ بخش‌ خصوصی‌ در حمایت‌ ازSMEs عمل‌ می‌کند. همچنین‌ حسب‌ تغییر شرایط‌ بازار، محصولات‌ مالی‌ و ابزارهای‌ جدید و منعطف‌ را ابداع‌ کرده‌ و به‌ کارآفرینان‌ در مرحله‌ شروع‌ کار و نیز در بقیه‌ مراحل‌ وام‌ پرداخت‌ می‌کند. این‌ بانک‌ حق‌ دریافت‌ سپرده‌ ندارد و تنها ازطریق‌ سود حاصله‌ خدمات‌ ارائه‌ شده‌ به‌ حدود ۱۹۰۰۰ مشتری‌ در بخش‌SME اداره‌ می‌شود.

۴ـ۲) بانک‌ توسعه‌ صادرات‌ کاناداEXPORT DEVELOPMENT CANADA(EDC) : بانک‌ متعلق‌ به‌ دولت‌ بوده‌ و زیرنظر وزارت‌ امورخارجه‌ و تجارت‌ بین‌المللی‌ کانادا اداره‌ می‌شود بانک‌ توسعه‌ صادرات‌ کانادا اختصاصاً‌ به‌ صادرکنندگان‌ و سرمایه‌گذاران‌ کانادایی‌ در بازارهای‌ دیگر سرویس‌ می‌دهد. این‌ بانک‌ تخصصی‌ به‌ صادرکنندگان‌ درجهت‌ ارزیابی‌ بازارهای‌ هدف‌ و نیز مدیریت‌ شرایط‌ پیچیده‌ و پرریسک‌ بازارها یاری‌ رسانده‌ و به‌عنوان‌ پوشش‌ دهنده‌ ریسک‌ صادرات‌ عمل‌ می‌کند. در سال‌ گذشته‌ مبلغ‌ ۴۵ میلیارد دلار کانادایی‌ حجم‌ قراردادهای‌ صادراتی‌ و سرمایه‌گذاری‌ ازطریق‌ این‌ بانک، ساماندهی‌ شده‌ و ۹۰ درصد مشتریان‌ این‌ بانک‌SMEs بوده‌اند.

۵ـ۲) شورای‌ تحقیقات‌ ملی‌:NATIONAL RESEARCH COUNCIL(NRC) این‌ شورا بخشی‌ ازINDUSTRY PORTFOLIO است‌ و به‌عنوان‌ پیشروترین‌ موسسه‌ تحقیق‌ و توسعه‌ در کانادا و بازوی‌ موثر در توسعه‌ نوآوریها و توسعه‌ اقتصادی‌ مبتنی‌ بر علم‌ و تکنولوژی‌ فعالیت‌ دارد. با انجام‌ تحقیقات‌ کانونی‌ و هدفمند با همکاری‌ با بخشهای‌ صنعتی، دانشگاهها و سایر بخشهای‌ دولتی‌ به‌عنوان‌ بازیگر اصلی‌ در سیستم‌ نوآوری‌ کانادا عمل‌ کرده‌ و در این‌ مهم‌ به‌ تهیه‌ توصیه‌های‌ استراتژیک‌ مبادرت‌ می‌ورزدNRC . در چارچوب‌ شبکه‌ تکنولوژی‌ کاناداCANADIAN TECNOLOGY NETWORK (CTN) و برنامه‌ تسهیل‌ تحقیقات‌ صنعتی‌ کاناداINDUSTRIAL RESEARCH ASSISTANCE PROGRAM (IRAP) با بنگاههای‌ اقتصادی‌ همکاری‌ دارد. این‌ همکاری‌ جهت‌ توسعه‌ کالاها و فرایندهای‌ تولید بنگاهها تنظیم‌ شده‌ و ازطریق‌ ۱۶ موسسه‌ تحقیقاتی‌ و ۴ موسسه‌ مطالعاتی‌ تکنولوژی‌ زیرنظرNRC انجام‌ می‌شودSMEs . بیشترین‌ استفاده‌کننده‌ خدمات‌ این‌ موسسات‌ تحقیقاتی‌ در مراحل‌ تهیه‌ امکان‌سنجی‌ها، انتخاب‌ تکنولوژی‌ تولید و بهبود و فرایندهای‌ فعال‌ هستند.

۶ـ۲) سایر موسسات‌ فدرال‌ ارائه‌دهنده‌ خدمات‌ تخصصی: مانند سایر کشورها، این‌گونه‌ موسسات‌ در حوزه‌های‌ تخصصی‌ به‌SMEs خدماتی‌ مانند کمک‌ به‌ سیاستها و روشهای‌ مالیاتی، برنامه‌ریزی، توسعه‌ منابع‌ انسانی، توسعه‌ صادرات‌ و سایر خدمات‌ تخصصی‌ ارائه‌ می‌دهند.

۷ـ۲) مراکز ارائه‌ دهنده‌ خدمات‌ متمرکزCBSCs)CANADA BUSINESS SERVICE ) :CENTRES این‌ مراکز زیرنظر وزارت‌ صنایع‌ کانادا فعالیت‌ دارند و دسترسی‌ به‌ اطلاعات، خدمات‌ و برنامه‌های‌ ارائه‌ شده‌ توسط‌ تمام‌ سطوح‌ دولت‌ را برای‌ بنگاهها تسهیل‌ می‌کنند. CBSCها بر ۱۲ مرکز در تمام‌ استانها فعالند و نمودار عینی‌ همکاری‌ و هماهنگی‌ موسسات‌ فدرال‌ با مسئولان‌ و موسسات‌ استانی‌ در جهت‌ توسعه‌ فعالیت‌ بنگاهها به‌شمار می‌روند و مورد مراجعه‌ روزمره‌ کارآفرینان‌ قرار می‌گیرند.

۸ـ۲) شرکتهای‌ مسئول‌ توسعه‌ محلی‌COMMUNITY FUTURES DEVELOPMENT :CORPORATIONS (CFDCs) بیش‌ از ۲۵۰ شرکت‌ از این‌ نوع‌ در سراسر کانادا فعالند. این‌ موسسات‌ عامه‌ المنفعه‌ جهت‌ کمک‌ به‌ توسعه‌ اقتصادی‌ مناطق‌ پراکنده‌ روستایی‌ تشکیل‌ شده‌ و توسط‌ اعضای‌ هیئت‌ مدیره‌ افتخاری‌ اداره‌ می‌شوند. این‌ شرکتها در ابتدای‌ تاسیس‌ مبلغ‌ تا ۵/۱ میلیون‌ دلار به‌عنوان‌ سرمایه‌ اولیه‌ از دولت‌ دریافت‌ کرده‌ و سالیانه‌ مبلغ‌ ۰۰۰ر۲۰۰ دلار به‌عنوان‌ کمک‌ هزینه‌ به‌ آنها پرداخت‌ می‌شود. وظیفه‌ اصلی‌ این‌ شرکتها کمک‌ به‌ توسعه‌ اقتصاد محلی‌ از طریق‌ ارائه‌ کمکهای‌ مالی‌ و فنی‌ و مدیریتی‌ به‌ کار وکسب‌ و کوچک‌ است.

۹ـ۲) تشکلهاTHE CANADIAN FEDERATION OF INDEPENDENT :BUSINESS(CFIB) این‌ فدراسیون‌ سراسری‌ دارای‌ شبکه‌ سراسری‌ در کانادا بوده‌ و۰۰۰ر۷۰ عضوSMEs دارد. این‌ فدراسیون‌ به‌عنوان‌ مدافع‌SMEs نظرات‌ آنها را مرتباً‌ به‌ دولت‌ منعکس‌ کرده‌ تا قوانین‌ در جهت‌ توسعه‌SMEs اصلاح‌ شود. برای‌ پشتیبانی‌ از این‌ هدف‌ به‌طور مداوم‌ بررسیها و تحقیقات‌ لازم‌ را به‌عمل‌ آورده‌ و همزمان‌ خدمات‌ مشاوره‌ مدیریت‌ به‌ اعضا ارائه‌ می‌دهد.

۱۰ـ۲) اتاق‌ بازرگانی‌ کاناداCANADIAN CHAMBER OF COMMERCE(CCC): به‌عنوان‌ بزرگترین‌ تشکل‌ سراسری‌ و نماینده‌ بنگاهها در هر اندازه‌ بوده‌ و ریشه‌ در کلیه‌ تشکلهای‌ کوچک‌ منطقه‌ای‌ در سراسر کانادا دارد. اعضای‌ این‌ تشکل‌ به‌نوبه‌ خود اقدام‌ به‌ تشکیل‌ اتاقهای‌ بازرگانی، اتحادیه‌های‌ منطقه‌ای‌ و هیئتهای‌ تجاری‌ می‌کنندCCC . هم‌ به‌عنوان‌ وکیل‌ و حامی‌ کسب‌ و کار بعضاً‌ طرف‌ مقابل‌ دولت‌ قرار گرفته‌ و در جهت‌ تسهیل‌ شرایط‌ رقابتی، سودآوری‌ و تولید اشتغال‌ با دولت‌ همکاری‌ دارد.

۳) برنامه‌های‌ عمده‌ حمایتی‌

‌از سال‌ ۱۹۹۳ که‌ دولت‌ کنونی‌ کانادا بر سر کار آمده، در جهت‌ استقرار محیطی‌ مساعدتر برای‌ توسعه‌ کسب‌ وکار توفیق‌ داشته‌ است. مشخصه‌ این‌ شرایط‌ محیطی‌ تدوین‌ قوانین‌ و مقررات‌ کاراتر بازار، بودجه‌ معادل، تورم‌ پایین، تسهیل‌ و کاهش‌ هزینه‌های‌ راه‌اندازی‌(STARTUP) و وضعیت‌ مالیاتی‌ بسیار مساعد و پشتوانه‌ تکنولوژیکی‌ قوی‌ است.

‌در حالی‌ که‌ سیاستگذاری‌ موجود به‌طور یکنواخت‌ شرایط‌ را برای‌ کلیه‌ بنگاهها صرفنظر از اندازه‌ مساعد کرده، دولت‌ باتوجه‌ خاص‌ به‌SMEs ، سیاستها و برنامه‌های‌ حمایتی‌ ویژه‌ای‌ در جهت‌ هرچه‌ هموارکردن‌ توسعه‌SMEs و رفع‌ موانع‌ محیطی‌ و مقرراتی‌ دنبال‌ کرده‌ است. ابتکارات‌ و اقدامات‌ زیر از آن‌ جمله‌ است:

۱ـ۳) قانون‌ تامین‌ منابع‌ مالی‌ بنگاههای‌ کوچک‌CANADA SMALL BUSIENES :FINANCING ACT (CSBFA) براساس‌ این‌ قانون‌ دولت‌ وام‌ بانکها، موسسات‌ اعتباری‌ وسایر موسسات‌ فعال‌ و معتبر مالی‌ را به‌ صاحبان‌ کسب‌ و کار کوچک‌ تضمین‌ می‌کند. براین‌ اساس‌ خرید یا بازسازی‌ ماشین‌آلات، ابنیه‌ و یا تجهیز امکانات‌ بنگاهها تا مرز ۹۰ درصد و تا سقف‌ ۰۰۰ر۲۵۰ دلار تامین‌ مالی‌ می‌شود.

‌در این‌ سقف‌ ۱۵ درصد زیان‌ احتمالی‌ توسط‌ وام‌ دهنده‌ و ۸۵ درصد بقیه‌ توسط‌ دولت‌ جذب‌ می‌شود. وام‌ گیرنده‌ به‌ دولت‌ در هنگام‌ تقاضا ۲ درصد مبلغ‌ را پرداخت‌ کرده‌ و بالاترین‌ نرخ‌ بهره‌ اعمالی‌ معادل‌ بهترین‌ نرخ‌ متعارف‌ بانکها به‌اضافه‌ ۳ درصد تعیین‌ می‌گردد. این‌ نرخ‌ شامل‌ پرداخت‌ سالیانه‌ ۲۵/۱ درصد به‌ دولت‌ بابت‌ هزینه‌های‌ اداری‌ این‌ امر نیز می‌شود که‌ توسط‌ موسسه‌ مالی‌ پرداخت‌ می‌شود.

۲ـ۳) سایت‌ اطلاعاتی:"STRATEGIS" این‌ سایت‌ وابسته‌ به‌ وزارت‌ صنایع‌ کانادا بوده‌ و در سطح‌ گسترده‌ استفاده‌ می‌شود. این‌ سایت‌ به‌عنوان‌ اولین‌ و معتبرترین‌ منبع‌ مورد مراجعه‌ توسط‌ کارآفرینان‌ و مدیران‌ بنگاههای‌ صنعتی‌ و خدماتی‌ و محققان‌ قرار می‌گیرد. در این‌ سایت‌ اطلاعاتی‌ جامع‌ در خصوص‌ ۰۰۰ر۱۷۵ شرکت‌ ثبت‌ شده‌ در کانادا آمار و اطلاعات‌ تجاری‌ و سرمایه‌گذاری، تحلیلهای‌ مرتبط‌ به‌ بازار گروههای‌ کالائی‌ زیربخشهای‌ صنعتی، لیست‌ اتحادیه‌های‌ ذی‌ربط‌ هر صنعت، ابداعات‌ تکنولوژیک، سیاستهای‌ راجع‌ به‌SMEs ، مقررات‌ و دستورالعملهای‌ دولتی‌ درخصوص‌ ثبت‌ و اخذ مجوزهای‌ خاص‌ و تغییرات‌ قوانین، منابع‌ و ماخذ آموزشی‌ و فرصتهای‌ شغلی‌ در دست‌ است.

۳ـ۳) نمایشگاههای‌ اطلاع‌رسانی‌ برای‌ کسب‌ وکارهای‌ کوچک‌SMALL BUSINESS :INFO FAIRS در چند سال‌ گذشته‌ دولت‌ در چارچوب‌ یک‌ ابتکار بسیار مفید و موثر، در هرفصل‌ در یکی‌ از شهرهای‌ عمده‌ کانادا نمایشگاهی‌ جهت‌ اطلاع‌رسانی‌ به‌ بخش‌SMEs تشکیل‌ داده‌ است. در این‌ نمایشگاهها، کلیه‌ نهادها و موسسات‌ سیاستگذار، حامی‌ و اطلاع‌رسانی‌ مربوط‌ به‌SMEs دارای‌ غرفه‌ و نماینده‌ بوده‌ و به‌ توجیه‌ مراجعه‌کنندگان‌ می‌پردازند. همزمان‌ سمینارها و میزگردهای‌ تخصصی‌ به‌موازات‌ برقراری‌ نمایشگاه‌ تشکیل‌ می‌گردد. تاکنون‌ ۰۰۰ر۸۹ کارآفرین‌ در این‌ نمایشگاهها شرکت‌ جسته‌اند.

۴ـ۳) برنامه‌ توسعه‌ تحقیقات‌ و آزمایشهای‌ علمی‌SCIENTIFIC RESEARCH AND EXPERIMENTAL DEVELOPMENT:این‌ برنامه‌ شامل‌ انگیزه‌ معافیتهای‌ مالیاتی‌ برای‌ بنگاههایی‌ است‌ که‌ در این‌ موارد هزینه‌ می‌کنند.

این‌ برنامه‌ جهت‌ تشویق‌SME ها بویژه‌ در آغاز کار جهت‌ انجام‌ تحقیقات‌ برای‌ بهبود تکنولوژی‌ و نوآوریهای‌ تولید است.

۵ـ۳) برنامه‌ کمک‌ به‌ تحقیقات‌ صنعتی‌INDUSTRIAL RESEARCH : ASSISTANCE PROGRAM (IRAP) برن--ام----ه‌IRAP توسط‌ شورای‌ تحقیقات‌ ملی‌ ک-انادا (NATIONAL RESEARCH COUNCIL) ابداع‌ و دست‌اندرکار ارائه‌ کمکهای‌ مشاوره‌ای‌ فنی‌ به‌SMEs است. این‌ برنامه‌ با به‌کارگیری‌ ۲۰۰ مشاور علمی‌ در ۹۰ نقطه‌ در سراسر کانادا انجام‌ می‌شود.

۶ـ۳) شرکت‌تیم‌کانادا:(TEAMCANADAINC) تاسیس‌ شرکت‌ تیم‌ کانادا توسط‌ دولت‌ کانادا پاسخی‌ است‌ به‌ نیاز شرکتهای‌ کانادایی‌ علاقه‌مند به‌ ورود به‌ بازارهای‌ خارجی، این‌ شرکت‌ با همکاری‌ موسسات‌ مربوط‌ دولتی‌ فدرال‌ و استانی‌ شرکتهای‌ کوچک‌ را در مراحل‌ بازارسنجی، تهیه‌ پیشنهاد صادرات، آموزش‌ تخصصی‌ برگزار می‌کند. همچنین‌ تیم‌ کاناداSMEs را برای‌ مشارکت‌ در نمایشگاههای‌ خارجی، همراهی‌ با هیئتهای‌ تجاری، شناسایی‌ طرفهای‌ مناسب‌ در بازارهای‌ مخاطب‌ و اطلاعات‌ بازار راهنمایی‌ می‌کند.

نویسنده : حسین مشاطان مشاور سازمان مدیریت صنعتی

ماهنامه برنا

منابع‌ و ماخذ:

- SMALL BUSINESS RESEARCH AND POLICY, KEY SMALL BUSINESS۱ .۲۰۰۲STATISTICS DEC,

- YOUR GUIDE TO GOVERNMENT OF CANADA SERVICES AND SUPPORT۲ ۲۰۰, INDUSTRY CANADA.۲FOR SMALL BUSINESS, THIRD EDITION

- SMALL AND MEDIUM, SIZED ENTERPRISE (SME) FINANCING IN CANADA,۳ ۲۰۰, INDUSTRY CANADA.۲

حسین‌ مشاطان: مشاور سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی‌ و مدرس‌ دوره‌های‌ تخصصی‌