گارانتی چیست

عطر خوش اعتماد

در روابط بازرگانی و خرید و فروش، وارانتی یا گارانتی تعهدی است که فروشنده در مقابل محصول یا خدماتی ارائه می کند، و معمولا متعهد می شود در صورت برآورده نشدن ادعای خود، حاضر به تعمیر یا تعویض کالا خواهد شد.

نقض عهد زمانی اتفاق می افتد که این تعهد اجرا نشود، یعنی محصول آن اشکالی داشته باشد و یا مطابق میل یا انتظار خریدار نباشد.

در معاملات تجاری و قانونی، گارانتی ضمانتی است که یکی از طرفین قرارداد به دیگری می دهد که در برخی موارد و شرایط حقیقت دارد و اتفاق می افتد؛ طرف دیگر قرارداد می تواند به آن تکیه کرده و اگر مواردی بر خلاف آن اتفاق افتاد و یا مشکلی به وجود آمد، یکی از موارد را به عنوان چاره اتخاذ کند.

● گارانتی صریح

گارانتی صریح عموما ضمانتی است از طرف فروشنده محصول که در آن میزان کیفیت یا عملکرد آن محصول تضمین شده و مشخص شده تحت چه شرایطی آن کالا می تواند بازگشت داده شده، تعویض و یا تعمیر شود. معمولا این تضمین به عنوان فرم مخصوصی تحت عنوان گارانتی یا وارانتی همراه با محصول خریداری شده تحویل داده می شود. البته در برخی موارد طبق قانون، گارانتی بر حسب ادعای کارخانه سازنده در مورد محصول آن قرار داده می شود، مانند ادعاهایی که در تبلیغات تلویزیونی برای معرفی محصول مطرح می شوند و باید این ادعاها کاملا مطابق کالای ارائه شده در بازار باشند. معمولا سند گارانتی به خریدار این تضمین را می دهد که محصول خریداری شده کیفیت خوبی داشته و کمبودی از نظر "مواد سازنده و طرز کار" نخواهد داشت.

می توان برای خدمات نیز گارانتی صادر کرد. برای مثال تعمیرگاه ماشین ضمانت می کند تا ۹۰ روز بعد از خرید آن، گارانتی تعمیر خواهد داشت.

گارانتی صریح می تواند به صورت لفظی و کتبی داده شود. در امریکا فروشنده می تواند از جمله خاصی برای تبلیغ کالای خود استفاده کند که معمولا از آن به عنوان تبلیغات پر سر و صدا و یا غلو یاد می شود و خریدار تنها نمی تواند مبنای خرید کالا را بر پایه آن بگذارد. برای مثال " این چاقوی پوست کن بهترین چاقوی روی زمین است" مسلما تنها یک غلو است و در عوض جمله ای مانند " این چاقوی پوست کن هرگز به تیز کردن نیاز نخواهد داشت" نوعی گارانتی صریح است که تا زمانی که از آن برای کار دیگری استفاده نشود، نیازی به تیز کردن نخواهد داشت. در برخی کشورهای دیگر (مانند انگلستان، کانادا و تایوان) قوانین محافظت از خریدار وجود دارند که مانع تبلیغات با واژه های غیر واقعی یا غیر قابل اثبات برای معرفی کالا می شوند.

برخی نیز با سوء استفاده از نام تجاری معروف دیگری گارانتی صریح صادر می کنند، که به آن " به نام دیگری معامله کردن" می گویند؛ در این حالت منبع و کیفیت کالا به درستی معرفی نشده است.

● اجرای گارانتی

برخی محصولات، گارانتی تعمیر یا تعویض برای چند ماه، سال و یا مادام العمر دارند. در تئوری خریدار می تواند محصول را برای تعمیر به فروشنده بفرستد، اما بسیاری از فروشگاه هایی که این محصولات را به فروش می رسانند – و حتی بسیاری از کارخانه های سازنده – امکانات تعمیر کالا را ندارند. فروشندگان ماشین ها تعمیرگاه های مخصوص دارند و به همین دلیل هم اغلب ترجیح می دهند ماشین جدید بخرند؛ فروشندگان لوازم کامپیوتری و لوازم الکترونیکی نیز در گذشته چنین فروشگاه هایی داشتند، اما بسیاری از آن ها اکنون وجود خارجی ندارند. در عمل، در مورد بسیاری از برند ها، محصولی با گارانتی را که بعد از چند ماه خراب شود معمولا اگر امکان تعویض در گارانتی ذکر شده باشد تعویض می کنند و در غیر این صورت باید آن را دور انداخت و مدل دیگری خرید.

بسیاری از کارخانجات و برندها نیز در تمام کشور ها مرکز مستقیم تعمیر ندارند و شرکتی را به عنوان نماینده رسمی خود معرفی می کنند که در صورت بروز هر مشکل، کاربران دستگاه خود را به این شرکت ها برای تعمیر و یا تعویض ارجاع می دهند.

● گارانتی ضمنی

گارانتی ضمنی معمولا در معاملات به کار می رود و با گارانتی صریح کمی متفاوت است. مثلا در مورد گارانتی قابل فروش بودن در بازار، فروشنده ادعا می کند که نارنگی هایی که می خواهد بفروشد سالم هستند، اما اگر تنها ظاهر سالمی داشته باشند و از داخل گندیده باشند، آن را نقض کرده است.

نوع دیگر گارانتی مطابقت با منظور خاصی است. مثلا فروشنده گارانتی می کند که لاستیکی که برای خریدار می فرستد، مخصوص برف است و اگر اینگونه نباشد، آن را نقض کرده و خریدار می تواند آن را پس بفرستد.

گارانتی واگذاری نیز نوع دیگر گارانتی ضمنی است که به فروشنده امکان فروش کالا را می دهد. در این حالت تضمین می کند که به طور مثال کالا دزدی نیست، فروش آن تجاوز به حقوق دیگری نیست و به فرد دیگری نیز فروخته نشده است.

● گارانتی مادام العمر

گارانتی مادام العمر نوعی گارانتی مطابق با طول عمر محصول است و نه طول عمر خریدار آن. این نوع گارانتی معمولا بر مبنای تشخیص توزیع کننده یا تولید کننده تعیین می شود. به طور مثال کوله پشتی که ۱۰ سال پیش خریداری شده و چند پارگی جزئی به دلیل استفاده زیاد و فرسوده شدن دارد معمولا شامل گارانتی نمی شود، اما مثلا اگر این پارگی ها به علت ساختار کیف بوجود آمده باشد، شامل گارانتی شده و تعمیر می شود.

● گارانتی مطول

در تجارت خرده فروشی، لفظ گارانتی یا گارانتی مطول، به تضمین قابل اعتماد بودن محصول در شرایط استفاده معمولی اطلاق می شود. به آن گارانتی "مطول" می گویند چرا که شامل ایرادهایی که ممکن است بعد از زمان خرید ایجاد شوند نیز می شود. اگر این محصول در مدت زمان مشخصی بعد از خرید اشکال پیدا کند، کارخانه سازنده یا توزیع کننده باید آن را تعویض یا تعمیر کرده و یا پول آن را پس بدهد. معمولا در این حالت گارانتی شامل مسائلی مانند حوادث غیرمترقبه، استفاده اشتباه، خراب کردن تعمدی، استفاده تجاری یا مسائل این چنینی نمی شود. در اغلب گارانتی ها، قسمت هایی که معمولا فرسوده می شوند و باید بعد از مدتی استفاده تعویض شوند (مثل تایر ماشین) از گارانتی حذف می شوند. گارانتی مطول معمولا روی قیمت کالا محاسبه شده و یا هزینه اضافه ای برای آن اخذ می شود و می تواند گارانتی مادام العمر برای محصول به حساب بیاید.

شرکت های سازنده و یا توزیع کننده معمولا هزینه ای برای اجرای تعهد خود برای کالاهای تحت گارانتی شان اختصاص می دهند.

برخی شرکت ها نیز هستند که گارانتی مطول روی کالاهای مشخصی ارائه می دهند که به عنوان بیمه قرارداد نیز شناخته می شود.

بسیاری به این مساله آگاه نیستند که گارانتی های مطول همیشه از طرف کارخانه سازنده ارائه نمی شود، ولی در عین حال در برخی موارد ممکن است به نفع خریدار باشد. به طور مثال در مورد ماشین، زمانی که گارانتی از طرف کارخانه سازنده توسط فروشنده ارائه می شود، خریدار می تواند ماشین خود را با هزینه کمتر تحت این گارانتی تعمیر کند. در این حالت برخی مکانیک ها ممکن است از انجام صحیح ماشین طفره بروند تا زمان گارانتی تمام شده و بتوانند با اخذ هزینه بیشتر و معادل قیمت آزاد آن را انجام دهند. گارانتی هایی که از طرف شخص ثالث یا شرکت های دیگر ارائه می شوند، شاید گران تر باشند، ولی با احتساب هزینه های آزاد تعمیر دستگاه، معمولا مرقون به صرفه تر در می آیند.

● نقض گارانتی

زمانی که تعهد فروشنده یا سازنده دستگاه برآورده نشود، نقض گارانتی اتفاق می افتد؛ زمانی که کالا همانگونه که زمان خرید کار می کرده کار نکند و یا مطابق گفته های فروشنده کار نکند، حتی اگر ایرادی هم پیدا نکرده باشد، نقض گارانتی شده است. فروشنده نیز باید طبق گارانتی، مبلغ کالا را مسترد کرده، آن را تعمیر و یا تعویض کند. طبق قانون اگر فروشنده از عمل طبق گارانتی سر باز زد، می توان برای پیگیری شکایت به دادگاه مراجعه کرد.

نویسنده: مهردادرهسپار