تای چی چوان ورزش سنتی چینی ها

این ورزش یك هنر رزمی است كه بر اساس یك سری حركات موزون, نرم و هماهنگ و همچنین روش های تمركز بر ذهن استوار است

شاید تا به حال اسم این ورزش را نشنیده باشید. بهتر است در ابتدا كمی درباره این ورزش توضیح دهیم. شاید دقت كرده باشید كه در فیلم‌‌ها گروهی از چینی‌ها مشغول انجام یك سری حركات هماهنگ و ریتمیك و آرام دسته جمعی درون پارك‌ها هستند. این ورزش یك هنر رزمی است كه بر اساس یك سری حركات موزون، نرم و هماهنگ و همچنین روش‌های تمركز بر ذهن استوار است.

در بسیاری از ورزش‌ها، قدرت و سرعت جزء جدا نشدنی در انجام حركات است و در نتیجه شرایطی مثل بالا رفتن سن، بیماری‌ها و یا شرایط جوی نامناسب مانع انجام این ورزش‌ها هستند. اما تای‌چی‌چوان ورزشی است كه مناسب هر سن و شرایطی است، نیاز به هیچ وسیله خاصی ندارد و می‌توان این حركات را در هر جایی انجام داد. به قول یكی از مربیان ارزنده كشورمان، این حركات مانند نوعی رقص آسمانی است.

تای‌چی‌چوان یك هنر كامل است كه علاوه بر تاثیرات فیزیكی در تقویت روح و روان بسیار ارزشمند است. معنای لغوی این ورزش "نهایت برتر جنگیدن" است. این ورزش یك هنر رزمی نرم و درونی است كه فرد باید با استفاده از انرژی درونی خود بر حریف غلبه كند. این كار دقیقا برعكس ورزش‌های دیگر است كه برای غلبه بر حریف باید از قدرت و حملات سرعتی استفاده شود.

● فلسفه تای‌چی

چینی‌ها اعتقاد داشتند كه جهان هستی بر اساس تضادها استوار است. یعنی در تمام موجودات جاندار و بی‌جان دوقطب مثبت و منفی وجود دارد كه این دو به نام یین و یانگ شناخته می‌شوند. این دو تضاد همیشه در حال تعادل هستند و نظام جهان با تضاد این دو عامل در حال تعادل است. هنر تای‌چی چوان هم بر اساس فلسفه یین و یانگ بنا نهاده شده است و می‌گوید همواره با آرامش‌ ظاهری و نرمی حركات، دارای قدرت باطنی بالایی باشید. حتی سمبل تای چی چوان به صورت یك دایره است كه در آن دو نماد ماهی شكل سفید و سیاه وجود دارد كه یكدیگر را دربرگرفته‌اند و نشانگر تبدیل اضداد به یكدیگر است.

● تاریخچه تای‌چی‌چوان

تای‌چی‌ یك ورزشی سنتی چینی است كه قدمت آن به ۴۰۰ سال پیش برمی‌گردد. اولین بار استادان این ورزش، حركات موزون این ورزش را از طبیعت گرفتند. به طور مثال آنها مبارزه یك درناومار را مشاهده كرده و بعضی حركات موزون را از آنها تقلید كردند و یا حركات ابرها و درختان در برابر باد را دیدند و بعضی از حركات موزون را از روی آنها پایه‌گذاری كردند. اگر چه تای چی چوان ریشه در كشور چین دارد اما می‌تواند تسلی خاطر زیادی را برای كسانی كه در زندگی پر سر و صدای شهری گیر افتاده‌اند، فراهم كند.

یك فلسفه جالب در تای چی این است كه می‌گویند سیستم بدنی انسان با حیوانات فرق دارد. حیوانات اغلب دارای یك ستون مهره افقی هستند كه احشای داخلی آنها زیر ستون مهره‌هایشان قرار می‌گیرد و كوچك‌ترین حركت حیوان موجب تقویت و حفاظت اندام داخلی می‌شود. اما ستون مهره انسان‌ها عمودی است، بنابراین اندام‌های داخلی انسان‌ها در مجاورت بیشتری با محیط اطراف بوده و بیشتر مستعد آسیب است، همچنین هر گونه تغییر در حالت ستون مهره‌ها می‌تواند روی آسیب‌رسانی به اندام‌های داخلی تاثیرگذار باشد. پس اساس این ورزش تقویت ستون مهره‌هاست.

در این ورزش چند چیز را به خوبی یاد می‌گیرید: تربیت ذهن، شكیبایی و پشتكار. این ورزش به شما یاد می‌دهد كه حتی اگر در كاری استعداد چندانی ندارید، با شكیبایی و تداوم تمرین به موفقیت خواهید رسید.

● اثرات روی سلامت

چینی‌ها معتقدند كه درون بدن یك نیروی زندگی به نام <چی> وجود دارد كه تای چی موجب تقویت آن می‌شود. در نتیجه با تقویت این نیرو، به تمام ارگان‌های بدن زندگی دوباره بخشیده می‌شود. از طرف دیگر تمرینات آن سبب انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات و مفاصل می‌شود. گفتنی‌ها درباره این هنر رزمی بسیار است ولی آنچه ما یافتیم این بود كه شاید این ورزش از معدود فعالیت‌هایی باشد كه موجب تقویت سلامت روحی و جسمی انسان می‌شود و برای تمام افراد حتی كسانی كه بیمار هستند، قابل انجام و مفید است. بد نیست این نكته را هم بگوییم كه این ورزش در حال حاضر در كشورمان درحال پیشرفت است و مربیان بسیار باتجربه و خوبی این هنر را به نوآموزان آموزش می‌دهند.‌

● اصول حركات چی چوان

برای انجام حركات تای چی چوان باید هماهنگی بین ذهن، درون و بیرون بدن وجود داشته باشد.

● حركات درونی

▪ تنفس: تنفس طبق‌نظر تائوئیست‌ها به عنوان یكی از سه گنج بدن محسوب می‌شود. ورزشكار در این ورزش یاد می‌گیرد كه چگونه تنفس خود را با حركات تنظیم كند، یعنی هنرجو یاد می‌گیرد كه چگونه منظم تنفس كند.

▪ گردش خون: همراه با حركت منظم و تنفس هماهنگ، گردش خون هم كنترل می‌شود.

● حركات بیرونی

نرمی و روانی حركات جزء مهم و اساسی این ورزش است. تمام حركات باید با یك آهنگ یكنواخت انجام شود و هیچ حركت ناگهانی و بریده بریده‌ای در میان این حركات وجود ندارد.

▪ تعادل:

انجام همه حركات نیاز به یك تعادل فوق‌العاده دارد. اگر ورزشكار تمرینات را با تعادل خوبی انجام نداده باشد، حتی ممكن است تعادل خود را از دست بدهد و زمین بخورد.

▪ موقعیت محوری بدن:

هنرجو یاد می‌گیرد كه همیشه بالا تنه و ستون فقرات كاملا صافی داشته باشد. به این صورت بر اطراف تسلط دارد و ارگان‌های داخلی بدن هم در حالت طبیعی و درست خود قرار می‌گیرند. نوآموز باید بداند كه وزن بدن همیشه باید در كف پای او باشد، به این صورت هرگز خسته نمی‌شود.

▪ رهایی:

نوآموز در تای چی باید یاد بگیرد بدن را كاملا آزاد و رها نگه دارد و حركات را بدون هیچ گونه گرفتگی عضلانی با بدنی سبك انجام دهد.

▪ هماهنگی:

بدن، ذهن و تنفس باید با هم هماهنگ شوند. همچنین كلیه عضلات و اعضای بدن هم باید هماهنگ باشند، به طوری كه هیچ یك از اعضا نباید نسبت به یكدیگر تندتر و كندتر حركت كنند.

دكتر سحر میرپور