ماهی را بگیر و آزاد کن

ماهی گیری آسان است کجا می شود ماهی گرفت چه وسایلی می خواهد چه فایده ای دارد خطر هم دارد

ماهی‌گیری! وقتی این کلمه را می‌شنوید، چه تصویری از آن به ذهنتان می‌آید؟ یک قلاب که توی آب هست و یک آدم خواب‌آلود که با یک کلاه حصیری کنار ساحل نشسته و بعد از ساعت‌ها می‌بیند قلابش دارد تکان می‌خورد و...

او با هیجان به سمت قلاب خیز بر می‌دارد و یک ماهی بزرگ شکار می‌کند؟! اگر درباره ماهی‌گیری این طور فکر می‌کنید، باید از قول سعید عباسی که مربی ماهی‌گیری است و در مسابقه‌های متعدد جهانی رتبه‌های زیادی به دست آورده، به شما بگویم که نه، ماهی‌گیری دنیایی است که می‌توانید و باید چیزهای زیادی از آن یاد بگیرید؛ از آموزش‌های اولیه تا نکات ایمنی و مکان‌های ماهی‌گیری و کمک آن به سلامت روان.

همه می‌توانند ماهی‌گیری کنند؛ از یک بچه ۵ ساله تا پیرمرد ۷۰، ۸۰ ساله؛ به شرطی که وسایل ماهی‌گیری مناسبی تهیه کنند. وسایل ماهی‌گیری باید با قد، وزن، طول ساعد، طول بازو و عضله کتف کسی که می‌خواهد ماهی‌گیری کند، همخوانی داشته باشد. بهتر است با یک کاربلد ماهی‌گیری برای خرید راهی فروشگاه‌های خرید لوازم ماهیگیری شوید. وسایل اصلی ماهی‌گیری برای افرادی که می‌خواهند خیلی ساده اما درست و اصولی و با خطرات کمتر ماهی‌گیری کنند، عبارتند از چوب، چرخ، حلقه، قلاب و طعمه.

● بعد از شکار ماهی

بیشتر کسانی که می‌روند ماهی‌گیری، برای لذت بردن می‌روند؛ نه برای ماهی خوردن! بیشتر آنها بعد از گرفتن ماهی، آن را آزاد می‌کنند و حین‌ آزادسازی ماهی هم برای ماهی نیمه‌جان‌شده آرزوی رشد و زندگی طولانی می‌کنند. پس اگر شما هم می‌خواهید جزو این دسته باشید یا لااقل دلتان نمی‌آید ماهی کوچولویی که گرفته‌اید را نوش‌جان کنید، ماهی را که به قلاب گیر کرده، مثل فیلم‌ها روی زمین پرت نکنید؛ چون پرتاب کردن ماهی باعث سکته و مرگ ماهی می‌شود. از طرفی وقتی ماهی را از آب بیرون می‌آورید، آبشش او در تماس با هوا باعث قفل شدن سیستم تتفسی ماهی می‌شود و او را می‌کشد. پس چاره چیست؟ اول باید ماهی‌ای را که به قلاب‌تان گیر کرده، با دست بگیرید و بعد از رها کردن طعمه از دهانش توی آب شناور کنید. آرام آرام ماهی را عقب‌جلو کنید تا آب از دهانش وارد و از آبشش‌هایش خارج شود.

وقتی این کار را می‌کنید، ماهی دو سه بار تقلا می‌کند تا فرار کند اما رسم است ماهی را زود رها نکنید؛ بلکه دومین بار با آرزوی بزرگ شدن، او را آزاد کنید تا سال بعد چند برابر بزرگ‌ترش را صید کنید. لجاجت هم به خرج ندهید و ماهی‌های خیلی کوچک را با خودتان نبرید؛ چون نه قابل نگهداری هستند و نه قابل خوردن! در ضمن، حرصِ گرفتن ماهی هم نداشته باشید و به جایش سعی کنید درست ماهی‌گیری کنید؛ چرا که تجربه نشان داده کسی که فقط می‌خواهد ماهی بگیرد از خیلی لذت‌ها دور می‌شود؛ اعصابش به هم می‌ریزد و احساس بدشانسی به او دست می‌دهد، در حالی که ماهی خوردنی را خیلی راحت و بدون کشمکش می‌توان از تره‌بار محل هم گرفت.

● ماهی‌گیری مجوز می‌خواهد

اگر بار و بنه بسته‌اید و خیلی خوشحال می‌خواهید بروید ماهیگیری، باید بدانید که ماهی گرفتن مجوز می‌خواهد. مجوزی که از ۱۶ اردیبهشت تا ۱۵ اسفند هر سال صادر می‌شود و می‌توان‌ آن را از فروشگاه‌های فروش وسایل ماهی‌گیری یا سازمان‌های محیط زیست تهیه کرد. هزینه این مجوز هم بین ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ تومان است.

● کجـا برویـم ماهـی‌گیـری؟

اگر در تهران هستید، به دریاچه ارم یا دریاچه رازی بروید که امکان ماهی‌گیری دارند و اگر حال و هوای طبیعت به سرتان زده، بعد از گرفتن مجوز می‌توانید به این مکان‌ها بروید:

▪ پلور و دریاچه سد لار: دریاچه سد لار در ?? کیلومتری تهران است. این منطقه به دلیل نزدیک بودن به قله دماوند هوایی خنک و چشم‌اندازی زیبا دارد.

▪ دریاچه تار و هویر: این دریاچه‌ها در مدخل کوه و در ارتفاع ۳۲۳۰ متری قرار دارند و سطح آب آنها در فصل‌های گوناگون سال، متغیر است. این منطقه دارای آب و هوایی کوهستانی است و برای تفریحات آبی از جمله شنا، قایقرانی و ماهی‌گیری مناسب است. موقعیت جغرافیایی منطقه‌ای که دریاچه تار در آن واقع است، به گونه‌ای است که گرداگرد آن را کوه‌هایی با فواصل متفاوت در برگرفته‌اند که از سطح دریاچه بین ۵۰ تا ۵۰۰ متر ارتفاع دارند. وجود این ارتفاعات در کنار یکدیگر، بدون آنکه دره‌ای آن را شکافته باشد، موجب پیدایش گودالی شده که دریاچه تار در آن تشکیل شده است.

▪ سد کرج: این سد در مقیاس جهانی یکی از بزرگ‌ترین سدهاست و اولین سدچند منظوره ایران محسوب می‌شود. شمال شهر کرج و در ۲۵ کیلومتری محور کرج به چالوس واقع شده و دریاچه این سد که به وسیله رودخانه پر آب کرج تغذیه می‌شود، یکی از مهم‌ترین مراکز طبیعی پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان و نمونه نادر خال قرمز است که امکانات مطلوبی را جهت ورزش مفرح و پرطرفدار ماهی‌گیری فراهم آورده است.

▪ سد لتیان: این سد در محلی که رودخانه برگ جهان به جاجرود می‌ریزد و در دره‌ای در میان کوه جاجرود و کوه بندک ساخته شده و در شمال آن کوه آلون قرار دارد، واقع شده است. ۲ پارک جنگلی به نام‌های لتیان و تلو، دریاچه این سد را احاطه کرده‌اند. راه رسیدن به این سد از تهران از طریق جاده لشگرک و گردنه قوچک یا بزرگراه تهران-دماوند است. در این نقطه ماهی بگیرید اما ماهی نخورید چون ماهی‌ها آلوده‌اند.

برای ماهیگیری در شهرستان‌های اطراف تهران هم می‌توانید سری بزنید به:

دریاچه دلیجان، دریاچه سد ساوه و دریاچه ۱۵ خرداد و البته جاهای خصوصی هم برای ماهی‌گیری پیدا می‌شود که اکثرا حوضچه‌های پرورش ماهی دارند و شما می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای اندک ماهی بگیرید.

▪ طول چوب: اول از همه، این باور غلط را که هرچه چوب بلندتر باشد پرتاب بهتری دارد، از ذهنتان پاک کنید چون دریاچه‌هایی که امکان ماهی‌گیری برای خانواده‌ها دارند نیازی به پرتاب‌های بلند ندارند و از طرفی هرچه چوب بلندتر باشد فشار بیشتری به بدن شما می‌آید؛ در حالی که در اصل ماهی‌گیری شما تاثیری ندارد و کنترل شما را هم روی چوب ماهی‌گیری کم می‌کند. به همین خاطر برای خانم‌ها طول چوب ۳۰/۳ متر و برای آقایان ۶۰/۳ متر توصیه می‌شود.

▪ مارک و جنس: دنبال مارک نباشید چون بیشتر از اینکه مارک مهم باشد، این اهمیت دارد که چوب شما چه جنسی داشته باشد. انواع چوب‌ها و جنس‌های مختلفی که دارند و در بازار موجودند، عبارتند از:

ـ فایبرگلاس: چوبی سنگین که مچ دست را اذیت می‌کند و انعطاف بالایی دارد اما اگر خیس بخورد پوسیده می‌شود و می‌شکند. این نوع چوب از اولین چوب‌هایی بود که وارد بازار شد و توصیه نمی‌شود.

ـ کامپوزیت: جنس این نوع چوب بین گرافیت و فایبرگلاس است.

ـ گرافیت خالص: سبک، با انعطاف بسیار بالا.

ـ کربن یا کربن با تیتان یا روکش دار متال ژکت: بهترین نوع چوب که ازفلزهای خیلی سبک و نرم است؛ استحکام زیادی دارد اما رسانای برق است و در روزهای بارانی و زیر کابل‌های فشار قوی برق نمی‌توان از آن استفاده کرد.

برای شناسایی این چوب می‌توانید علامت رعد و برق را روی بدنه آن ببینید. رنگ آنها نوک‌مدادی است و زیر لایه براق و شیشه‌ای، رشته‌های باریکی شبیه ابریشم دارد. به غیر از همه اینها روی این نوع چوب نوشته شده فول کربن یا کربن و سوپرکربن.

ـ میزان انعطاف یا اکشن: چوب ماهی‌گیری باید به میزان مناسب انعطاف داشته باشد که به آن اکشن (action) می‌گویند. انعطاف باید به حدی باشد که تحمل اشتباهات ماهی‌گیر را داشته باشد و با یکی، دو اشتباه اول، چوب نشکند.اکشن مناسب برای افراد خانواده‌ای که می‌خواهند ماهی‌گیری کنند اکشنی بین ۷۵ تا ۱۵۰ یا ۱۰۰ تا ۲۰۰ است و موقع خرید چوب می‌توانند از فروشنده بخواهند چوبی با این میزان انعطاف به آنها بدهد.

ـ چوب‌های تاشو و جمع‌شو: چوب‌ تلسکوپی قابلیت جمع شدن دارد و کم جا می‌گیرد. امکان شکستن آن کم است و تنها نقطه‌ای که در آن امکان آسیب‌دیدگی دارد، نوک چوب است که خیلی راحت می‌توان آن را با هزینه کم تعویض کرد.

ـ دسته چوب: دسته چوب می‌تواند جنس‌های مختلفی داشته باشد. یک نوع که به آن دسته لخت می‌گویند، تنها یک لاستیک ته دارد و محل بستن چرخ. نوع دیگر -که از همه بهتر است- جنس چوب پنبه‌ای دارد که نرم و راحت است، عرق نمی‌کند و فشار کمی به دست وارد می‌کند. دسته فوم و چوب عادی، چرم و... هم داریم اما بهترین آنها همان چوب پنبه‌ای است که استحکام بالاتری هم دارد. برای تشخیص جنس فوم از چوب پنبه هم می‌توانید به ساختار آنها دقت کنید و با کمی فشار ناخن روی آن ببینید که چوب پنبه حلقه حلقه است اما فوم یک تکه است و عموما نقش‌دار.

داشتن درپوش یا پیچ هم نکته مهمی در انتخاب چوب است تا اگر چوب کثیف یا گلی شد قابلیت شست‌وشو و خشک شدن داشته باشد. میانگین قیمت چوب برای افراد مبتدی بین ۱۸ تا ۳۵ هزار تومان است.

ـ حلقه: حلقه که نخ از داخل آن رد می‌شود بهتر است از جنس تیتانیوم باشد تا نخ را زخم نکند و نبرد.برای شناسایی جنس خوب و مرغوب، دقت کنید که حلقه تنها یک لایه باشد و لایه پلاستیکی نداشته باشد.

ـ چرخ: تنها هنر چرخ، نگهداری نخ به‌طور منظم است تا نخ گره و خش نخورد تا شما پرتاب خوبی داشته باشید و این هیچ نقشی در گرفتن ماهی ندارد. جنس چرخ معمولا کامپوزیت‌هایی پلاستیکی است که به آن کائوچو می‌گویند یا آلومینیوم‌های سخت که استحکام بالا و خوردگی کم دارد. بهترین جنسی که در بازار می‌توان پیدا کرد، جنس‌های کره‌ای است و برای چوبی که تا حد ۳۵ هزار تومان است، یک چرخ ۳۰ تا ۳۵ هزار تومانی با طول ۱۰۰ متر نخ کافی است.

● ماهـی‌گیـرهـای عـزیـز، مـواظـب بـاشـیـــد!

ماهی‌گیر باید تکلیفش را با خودش روشن کند که آمده ماهی بگیرد یا شنا کند و این ۲ را نمی‌توان با هم انجام داد؛ به ۲ دلیل:

۱) شلوغی و سر و صدا، ماهی را فراری می‌دهد.

۲) حواس ماهی‌گیر را پرت می‌کند و این ممکن است برای او و بچه‌های کوچک‌تری که همراهش هستند، مشکلاتی را پیش بیاورد.

آفتاب‌زدگی هم یکی از خطرات در کمین ماهی‌گیر است که به چند روش حل می‌شود:

۱) استفاده از چترهای بزرگ که در بازار فراوانند و روی زمین قرار می‌گیرند.

۲) استفاده از چتر‌هایی که تهویه دارند.

یک نکته دیگر هم که حتما باید مراقب آن باشید محلی است که تصمیم گرفته‌اید در آن ماهی بگیرید.

حتما مواظب حشره‌ها و جانورهای آن اطراف باشید و از مردم محلی درباره بودن یا نبودن آنها و مقابله با آنها بپرسید.

موقع قلاب پرت کردن هم حتما اطراف خود را نگاهی دقیق بیندازید تا مبادا قلاب که خیلی تیز و خطرناک است به چشم کسی آسیب بزند.

● قلاب مناسب

قلاب‌ها هم سایزبندی دارند و سایز آنها از ۱ تا ۱۲ است که سایز ۱ بزرگ‌ترین قلاب و سایز ۱۲کوچک‌ترین قلاب است. اما برای مبتدی‌ها بهترین قلاب، قلاب‌های گروه ۴ و ۶ است.

● نخ مناسب

نخ باید نرم باشد؛ رنگ شفاف و شیشه‌ای داشته باشد؛ استحکام بالایی داشته باشد و گره زدن آن آسان باشد. طول نخ از ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر کافی و مناسب است و بیشتر از آن توصیه نمی‌شود. قیمت نخ نیز از ۲ تا ۱۴۰،۱۵۰هزار تومان است اما برای گروه مبتدی، نخ ۵ هزار تومانی مناسب است.

● از کجا طعمه بیاوریم؟

حالا که همه وسایل را تهیه کرده‌اید احتیاج به یک طعمه درست و حسابی دارید. ساده‌ترین طعمه، خمیری است که با اسانس درست می‌شود. مواد لازم برای این طعمه عبارتند از: نصف لیوان آرد نانوایی، یک قاشق مرباخوری اسانس (زعفران یا زرد چوبه یا وانیل)، یک قاشق چای‌خوری نمک، یک قاشق شکر، شیر خشک و تخم‌مرغ. این‌ها باید خوب باهم ورز داده شود تا خمیر یکدستی حاصل شود که به دست نچسبد. بعد آن را به شکل گلوله‌هایی به اندازه تخم‌مرغ درآورید. البته کِرم خاکی و حشراتی مثل ملخ هم به کار طعمه شدن می‌آیند.

سمیرا امین‌محلاتی