پوتین خاورمیانه ای

امروز, قدرت امریکا در خاورمیانه در برترین شرایط در طول تاریخ است و روسیه می خواهد از این خلع نهایت استفاده را ببرد حتی نزدیک ترین همپیمانان امریکا, عربستان سعودی, مصر و اسراییل مانند گذشته در وزنه امریکا قرار ندارند

این روزها روسیه سعی می کند تا نفوذ خود را که پس از فروپاشی شوروی در خاورمیانه از دست داده بود، دوباره به دست آورد. از زمانی که روسیه در ماه آگوست به گرجستان حمله کرد، شبکه های تلوزیونی و سایت های اینترنتی دنیای عرب در خصوص نقش منطقه در جنگ سرد جدید حرف می زنند. آیا رییس جنگ سرد دنیای عرب دوباره پا به عرصه گذاشته است و اگر چنین است، این چه معنایی برای صلح در منطقه می تواند داشته باشد؟

با فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی، ایدئولوژی کمونیستی که مسلمانان بر این باورند که با عقاید دینی آنها تناقض دارد نیز به پایان رسید. کمونیزم هرگز مانع از این نشد که دولت های عربی از روس ها سلاح تهیه کنند. با وجود اینکه این روند به طور کلی با مخالفت امریکا مواجه بود. اکنون، حتی اسلامگرایان از حضور دوباره روس ها به منطقه استقبال می کنند تا بتوانند اتحاد خود را در مقابل تسلط امریکا در منطقه قدرتمند تر کنند. این درحالی است که شاید اعراب سرکوب شدید مسلمانان چچن توسط روس ها در دهه ۱۹۹۰ را فراموش کرده اند.

این دقیقا بازگشت دوباره به الگوی رایج دهه ۱۹۵۰ است. در آن زمان، امریکا، اسلام را سنگری در مقابل کمونیزم می دانست. هم پیمانان وی در خاورمیانه، به ویژه عربستان سعودی، حضور امریکا در منطقه را اینگونه توجیه می کردند که امریکایی ها مسیحی هستند و اهل کتاب. اتحادیه جماهیر شوروی همواره به عنوان دشمنی خطرناک برای اسلام خوانده می شد.

امروز، قدرت امریکا در خاورمیانه در برترین شرایط در طول تاریخ است و روسیه می خواهد از این خلع نهایت استفاده را ببرد. حتی نزدیک ترین همپیمانان امریکا، عربستان سعودی، مصر و اسراییل مانند گذشته در وزنه امریکا قرار ندارند. این فضای به وجود آمده اکثریت مردم در منطقه، روس ها، هم پیمان بهتری از امریکا با آن دموکراسی آزادش به حساب می آید.

حضور روسیه در منطقه با سفر ولادیمیر پوتین، رییس جمهور سابق روسیه در ماه اکتبر سال ۲۰۰۷ آغاز شد. این اولین سفر رسمی یک رهبر روسی به تهران از سال ۱۹۴۳ به شمار می رفت. روسیه به ایران کمک کرد تا برنامه هسته ای خود را به پیش ببرد و گاهی نیز از ایران در مقابل تحریم های سازمان ملل حمایت کرد.

روسیه روابط خود با ایران را بخشی از نفوذ دیپلماتیک خود در منطقه خاورمیانه می داند، جایی که امریکا سعی می کند کرملین را پس از پایان جنگ سرد در حاشیه قرار دهد. هدف دیگر روسیه این است که بتواند علیرغم تحریم های سازمان ملل نیروگاه بوشهر را در ایران به پایان برساند. چرا که یک تحریم همه جانبه ایران می تواند روسیه را از مزایای ساخت یک راکتور هسته ای در ایران محروم کند.

برای اولین بار در تاریخ روسیه در خاورمیانه، این کشور می تواند روی همپیمانان خود در منطقه حساب کند. شوروی سابق در سال ۱۹۷۲ مصر را از دست داد. دریانوردی روسیه در سوریه در سال ۱۹۸۹ ممنوع شد. در حال حاضر، توافقنامه های استراتژیکی با ایران به امضا رسانده است و درصدد است تا پایگاه نظامی خود را در پاسخ به پیشنهاد بشار اسد در سوریه مستقر کند. ایران خواهان افزایش همکاری های خود با روسیه است. حماس نیز از روابط خود با روسیه خرسند است.

در پاسخ به شکست سیاست های امریکا در خاورمیانه، چه در عراق، ایران، سوریه، لبنان و فلسطین، به نظر می رسد که روسیه با استفاده از آتش نفت سعی دارد تا با همپیمانان خود در مقابل امریکا ایستادگی کند. حتی در عراق روسیه به سمت جلو در حرکت است. روسیه بدهی ۱۲ میلیارد دلاری دولت صدام حسین را بخشید و سعی دارد تا خط لوله سوریه – عراق را راه اندازی کند که در آینده می تواند کنترل بیشتری در حمل و نقل نفت و گاز را برای روسیه به ارمغان بیاورد. روسیه همچنین تمایل دارد تا بتواند ایران و سوریه را از نظر سلاح تامین کند.

روسیه که توانسته است با توجه به قیمت بالای نفت خود را مجهز کند، چیزی برای از دست دادن ندارد. اما سیاست دراز مدت روسیه در دراز مدت می تواند چندان خوشایند نباشد.

با وجود مسلمانانی که در دهه های آینده بخشی از سیاست داخلی روسیه را تشکیل خواهند داد، این می تواند عاقلانه باشد که روسیه روابط خود را با کشورهای خاورمیانه افزایش دهد. اما قدرتمند شدن کشورهای خاورمیانه می تواند مسلمانان روسی را تحت تاثیر قرار دهد.