سفر سارکوزی و صلح با سوریه

سفر نیکولا سارکوزی, رئیس جمهور فرانسه به سوریه موید این واقعیت است که تلاش های پاریس برای به انزوا کشاندن سوریه و بشار اسد, رئیس جمهور این کشور با شکست روبرو شده است

سفر نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه به سوریه موید این واقعیت است که تلاش‌های پاریس برای به انزوا کشاندن سوریه و بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور با شکست روبرو شده است.

اصل این سیاست در پایان سال ۲۰۰۴ و زمانی که جورج بوش و ژاک شیراک، روسای جمهور ایالات‌متحده و فرانسه یک جبهه مشترک تشکیل دادند و تحت این جبهه خواستار خروج نیروهای سوری از لبنان و خلع سلاح تمامی شبه‌نظامیان بویژه خلع سلاح نیروهای حزب‌الله شدند، پایه‌ریزی شد.

این درخواست به دنبال تصویب قطعنامه ۱۵۵۹ شورای امنیت سازمان ملل در سپتامبر همان سال اعلام شد. چند ماه بعد و پس از ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر فقید لبنان در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ میلادی نیروهای سوری مجبور شدند از خاک لبنان خارج شوند و سازمان ملل نیز کمیسیون تحقیقی در مورد ترور حریری تشکیل داد.

آینده دولت سوریه در آن زمان به طور فزاینده‌ای با شک و شبهات فراوان همراه بود. بوش و شیراک که مدعی بودند سوریه در ترور حریری مقصر است، تصمیم گرفتند این کشور را تنبیه کنند که برای تحقق این هدف دمشق را از نظر سیاسی و اقتصادی تحریم کردند. بوش نیز به شدت مدعی بود سوریه بخشی از مجموعه کشورهای شرور است.

پس از گذشت سه سال اکنون به نظر می‌رسد سیاست آنها با ناکامی همراه بوده است. یکی از دلایل این شکست عدم درک صحیح و شفاف سیاست‌های دمشق بوده است. آمریکا که مدعی بود سوریه در درگیری‌های داخلی لبنان نقش داشته به این نتیجه رسیده که این درگیری‌ها میان احزاب لبنانی است و سوری‌ها نمی‌توانند نقشی اساسی در این درگیری‌ها داشته باشند.

در لبنان حزب‌الله با ژنرال میشل عون، رهبر اصلی مارونی‌هاست و این موضوعی است که هرگز از نظر بوش امری خوشایند محسوب نمی‌شود. کارشناسان پیشتر اعلام کرده بودند هر نوع راه‌حل سیاسی مسالمت‌آمیز در لبنان سازش در پی خواهد داشت و برای به اجرا در آوردن این سازش تعادل قدرت در لبنان امری حیاتی بوده است.

سیاست دمشق برای فرار از این فشارها چه بوده است؟ دمشق به این موضوع پی برده که نباید اقداماتی شبیه دهه ۹۰ را در لبنان انجام دهد چون اقدامات غیرسازنده سوریه در لبنان باعث خواهد شد تا بیروت به جبهه اصلی مخالفت با دولت سوریه تبدیل شود.

اسد همچنین پس از بازنگری در سیاست‌های خود تصمیم گرفت که به گفتگوهای صلح با اسرائیل رضایت دهد. وی نگران آینده دولت خود است و برای این‌که مانع از ایجاد شرایطی شود که سوریه باز هم کشوری شرور خوانده شود باید دمشق را در مسیر اصلاحات سیاسی، اقتصادی، آموزشی و در راستای گفت‌وگو با مخالفانش قرار دهد.

اسد نسبت به این موضوع واقف شده که باید کشورش را به سوی آرامش سوق دهد. در ماه مه اسرائیل و سوریه اعلام کردند که مذاکراتشان را به طور غیر مستقیم آغاز کرده‌اند و در این راستا رجب طیب اردوغان،‌ نخست‌وزیر ترکیه نیز نقش میانجی را ایفا کرد.

اسد می‌گوید: پس از هشت سال وقفه در مذاکرات میان اسرائیل - سوریه هیچ اعتمادی میان مقامات تل آویو و دمشق وجود ندارد. ما در حال بررسی اهداف اسرائیل هستیم. ما به آنها اعتماد نداریم؛ آنها نیز به ما اعتماد ندارند. ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که اسرائیلی‌ها آماده صلح و آماده خارج شدن از بلندی‌های جولان هستند.

صلح قطعی میان اسرائیل -‌ سوریه بدان معناست که مسیر صلح میان اسرائیل و دشمنان قسم‌خورده‌اش هموار می‌شود اما آیا اروپا، فرانسه و دولت بعدی آمریکا آماده هستند تا در این مسیر حرکت کنند؟

اسد از سارکوزی خواسته تا به وی کمک کند و در این مذاکرات نقش مهمی ایفا کند. اروپا نیز می‌تواند به نهایی شدن این روند کمک کند اما باید پذیرفت که آمریکا هنوز نقش اصلی را در صلح با سوریه ایفا می‌کند.

همه طرف‌های درگیر در موضوع صلح با سوریه باید بدانند که هیچ توافق نهایی حاصل نخواهد شد مگر خروج کامل اسرائیل از بلندی‌های جولان محقق شود. از سال ۲۰۰۰ و پس از مذاکرات طولانی توافق میان اسرائیل و سوریه بسیار نزدیک بود به طوری که تقریبا ۸۰ درصد مشکلات میان دو طرف به خصوص در امور امنیتی که برای اسرائیل مهم محسوب می‌شد، حل شد.

درآخرین لحظات ایهود باراک، نخست‌وزیر آن زمان اسرائیل از امضای این توافقنامه‌ امتناع کرد و به خاطر ترس از بقای ائتلافش از این کار صرفنظر کرد. لازم است اروپا و آمریکا، اسرائیل را نسبت به این موضوع متقاعد کنند که خروج از بلندی‌های جولان در ازای توافق صلح با سوریه ارزشمند است.

موضوع بعدی درباره‌ توافق صلح احتمالی میان اسرائیل و سوریه ادامه روابط میان دمشق - تهران خواهد بود. سوریه قطعا روابط گرمش را با ایران قطع نخواهد کرد.

منبع: اینترنشنال هرالد تریبیون‌

ترجمه: ایسنا