برای جهانی شدن باید چه بهایی بپردازیم

آموزش و پرورش باید از نخستین سال ها به رشد کامل شخصیت انسان ها و نیز پیشرفت روحی, اخلاقی, اجتماعی, فرهنگی و اقتصادی جامعه کمک کند و روحیه احترام عمیق به حقوق بشر و آزادی های اساسی را پرورش دهد

آموزش و پرورش باید از نخستین سال ها به رشد کامل شخصیت انسان ها و نیز پیشرفت روحی، اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه کمک کند و روحیه احترام عمیق به حقوق بشر و آزادی های اساسی را پرورش دهد. در چارچوب این ارزش ها، بیشترین اهمیت باید به نقشی داده شود که آموزش و پرورش در برقراری صلح و تفاههم و بردباری و دوستی در میان ملت ها و در بین گروه های مذهبی و نژادی به عهده دارد.

باید اذعان کرد که پیشرفت در آموزش و پرورش بیشتر به صلاحیت ها و توانایی های کارکنان آموزشی و به ویژگی های انسانی، تربیتی و فنی تک تک معلمان بستگی دارد. موقعیت معلمان باید با نیازهای آموزش و پرورش، آنگونه که در پرتو اهداف آموزش ارزشیابی شده است، هماهنگ باشد. باید اعتراف کرد که موقعیت درست معلمان و توجه عموم به شغل معلمی، در تحقیق کامل این اهداف اهمیت زیادی دارد. باید ضمن تقویت ارزش های معنوی و انسانی، استعداد و توانایی فرد را برای فهمیدن، قضاوت کردن، تفکر انتقادی و اظهار عقیده پرورش داد.

خانواده و مدرسه باید به محیط های مناسبی برای پرورش، خلاقیت، ایجاد انگیزه و به وجود آوردن احساس امنیت تبدیل شوند. کودکان در این محیط ها نه فقط باید امکان ادامه تحصیل و فراگیری داشته باشند، بلکه باید والدین و آموزگارانی مشتاق و برنامه های درسی مطلوب داشته باشند، مورد احترام قرار گیرند و احترام گذاشتن به دیگران را نیز بیاموزند.

● ویژگی های رهبران فرهنگی و آموزشی اثربخش در عصر جهانی شدن

۱) داده گرا و آینده گرا

در جست وجوی داده ها و اطلاعات هستند.

- از تجربه فردی ومهارت های تحلیلی برای تعیین معانی و مفاهیم ضمنی داده ها استفاده می کنند.

در جست وجوی فرصت هایی برای مقایسه ادراکات و تفاسیر دیگران از داده ها هستند.

از معانی داده ها برای آگاهی از روندهای آینده استفاده می کنند.

۲) آینده گر و پیشنهاد کننده جهت هایی برای تغییر

فعالیت های برنامه ریزی دسته جمعی را تشویق، یاری و راهنمایی می کنند.

کمبود مهارتی یا اطلاعاتی را تشخیص می دهند برای به دست آوردن آن، تلاش می کنند. برنامه های منظمی طرح می کنند که اهداف دیگران را در بر می گیرد. عاملی برای رشد و توسعه دیگران اند و تلاش می کنند توانایی کسانی را که با آنها در تماس اند، افزایش دهند.

سعی در ایجاد شبکه ها و روابطی دارند که به طور دوجانبه، حامی و پشتیبان هم باشند.

به شناسایی و حل مشکلات بالقوه و بالفعل کمک می کنند.

۳ ) پذیرای افکار و تجربیات جدید

روش ها و افکار جدیدی را، که ممکن است برای حل مشکل به کار روند، جست وجو می کنند.

خطر کردن را، حتی وقتی که منافع بالقوه آن آشکار نباشد، تشویق می کنند.

از شکست به صورت منبعی برای یادگیری استفاده می کنند و دلسرد نمی شوند.

۴) امیدوار و خوش بین

می دانند که دیگران باید رشد کنند و تلاش های مثبت برای رشد و یادگیری را تقویت می کنند.

پیشرفت فردی و سازمانی را قبول دارند و آن دو را به هم پیوند می دهند.

امید و خوش بینی واقع گرایانه را حفظ می کنند.

ارتباط مداوم و نیاز به رهبری و تماس میان گروه ها را حفظ می کنند. برای رسیدن به این نیازها، باید به طور جدی به توسعه منابع انسانی پرداخت. تاریخ، با ملت بزرگی که نمی تواند نیازهای تربیتی شهروندان خود را برآورد، خوب تا نخواهد کرد. پس مسوولیت سنگین است. اگر می خواهیم جامعه مورد نظر خود را خلق کنیم، باید نسبت به استفاده از تمام انرژی ها و ابزارهایی نظیر برنامه ریزی راهبردی برای ساختن یک فرهنگ جدید (متناسب با یک جامعه اطلا عاتی) متعهد شویم. اشنایدر و کینگ ویژگی های دیگری برای رهبران تربیتی و فرهنگی در عصر جهانی شدن ذکر می کنند. آنها عقیده دارند در صورت وجود ویژگی های زیر، رهبران تربیتی و آموزشی از پس پیچیدگی جهان امروز برخواهندآمد.

- بینش راهبردی

- رویکرد جهانی به معضلا ت کنونی

- توان نوآوری و انطباق با تغییر

- برخورد اخلا قی با مسائل

- توان بالا ی یادگیری

- توان بالا ی تغییر ذهنیت و فکر و انعطاف پذیری

- توان آگاه کردن مردم

- تمایل به ایجاد نظام مشارکتی و پاسخگو

آنها عقیده دارند که با داشتن چنین ویژگی هایی، هدف بزرگ آموزش و پرورش یعنی آموختن یادگیری در زندگی و از زندگی و فهمیدن جهان در حال تغییر، تحقق می یابد و این رهبران می توانند نظام های آموزشی را بازسازی کنند.

● اصلا ح برنامه های تربیتی

سیاست های مربوط به بهبود و اصلا ح بنیادی در آموزش متوسطه، باید در چارچوب سیاست های وسیع و همه جانبه ای اتخاذ گردد که برای اجرای اصل آموزش در تمام عمر از طریق ایجاد واحدهای آزاد، انعطاف پذیر و تکمیلی برای امر تعلیم و تربیت و راهنمایی تحصیلی - شغلی صورت می گیرد. صرف نظر از این که این فعالیت ها در نظام آموزشی رسمی یا خارج از آن انجام شود، باید به مسائل زیر توجه کرد:

- آموزش متوسط چند بعدی که برنامه های تحصیلی متنوعی، از جمله برنامه های کار در حین تحصیل ارائه دهد.

- موسسات آموزش عالی آزاد که دارای انواع امکانات و برنامه های اختصاصی کوتاه مدت، دراز مدت، تمام وقت ونیمه وقت به صورت آموزش یکپارچه و تخصص های حرفه ای باشد.

- ایجاد نظام یکنواخت کردن ارزش مدارک تحصیلی نظری و فنی وحرفه ای و تعیین ارزش آموزش های فنی و حرفه ای که از راه های متفاوتی کسب می شود.

هیچ یک از مسائل و مشکلا ت، پدیده ای منفرد و منفک تلقی نمی شود; بلکه هر یک در درون مجموعه ای نظام یافته قرار می گیرد که بر دیگری تاثیر دارد وازآن تاثیر می پذیرد. این دیدگاه ذهن ما را با ماهیت پیچیده و کنش و واکنش پدیده های عصر امروز آشنا می کند و هشدار می دهد که هرگونه کوشش برای حل هر یک از مسائل به تنهایی یا موردی، بسیار بیهوده و ناکارآمد است.

نویسنده : لیلا مومنیان

کارشناس ارشد مدیریت آموزشی