‌موج‌بافی، هنری در مسیر فراموشی

اینجا ایران است. کشوری که تنوع زیستی، بومی و فرهنگی فراوانی دارد و در هر قسمت آن طرح و رنگ و نقشی که بافته مردمان خوب این سرزمین است به آن هویتی زیبا بخشیده است. ‌‌موج‌بافی، یکی …

اینجا ایران است. کشوری که تنوع زیستی، بومی و فرهنگی فراوانی دارد و در هر قسمت آن طرح و رنگ و نقشی که بافته مردمان خوب این سرزمین است به آن هویتی زیبا بخشیده است. ‌‌موج‌بافی، یکی از صنایع دستی مناطق کردنشین است که بیشتر میان عشایر و کوچ‌نشینان این مناطق دیده می‌شود.‌

موج‌ها پارچه‌هایی هستند که از پشم گوسفند بافته می‌شدند و از آنها به عنوان رختخواب پیچ، پتو، پشتی، رویه کرسی، سجاده و گاه برای چادرهای عشایر استفاده می‌کردند.

از موج در ماه‌های سرد به عنوان روانداز استفاده می‌شد و قدیم‌تر‌ها به‌عنوان یک پوشش تزئینی روی کرسی‌ها می‌انداختند.

نقوش تزئینی موج دارای ویژگی‌های مشابهی است و در محدوده خاصی سیر می‌کند. طرح‌های موج که از اصالت و خصوصیات محلی برخوردار است، عبارتند از: پر‌طاووسی، چهارخانه، سیاه و سفید، تخت قرمز، شمشیری دولتی، حوض، دعا، محراب، چخماق، گل، کله کبکی، شانه، گنجشک، انگور (گل گله)، پروانه، بز کوهی، پرنده، قیچی، درخت و ماهی، ترنج‌ دار گنبدی، برگ بیدی، چشم بلبلی (چشم خروسی)، بتروبند، دو کلکانه و خربزه‌ای (سیخی بافت).

صنعت موج‌بافی در منطقه کردستان سابقه قابل توجهی دارد و موج بافان اغلب در شهرهای این استان هستند.‌

اگر به سال‌های نه‌چندان دور برگردیم، می‌بینیم بسیاری از مردم این منطقه استفاده از موج در منازل خود را نوعی هنر و خانه‌داری کدبانو می‌دانستند.

در آن سال‌ها، موج به‌عنوان قسمتی از جهیزیه دختران کرد و عشایر محسوب می‌شد، ولی امروز موج، جای خود را به اجناس نامرغوب و بیگانه خارجی داده است.

موج‌باف‌ها حالا با ورود بی‌رویه کالاهای چینی و اجناس خارجی اغلب بیکار شده‌اند و این هنر کهن رو به فراموشی است.

حالا دیگر کسی پارچه‌های موج‌بافی شده را نمی‌خرد و به خانه‌اش نمی‌برد و این هنر هم مانند اغلب هنرهای سنتی کشورمان از خانه‌ها به عزلت بازارهای کرمانشاه و کردستان رفته و کاربرد چندانی ندارد.‌

حالا اگر بخواهیم صدای دلنشین دستگاه‌های سنتی موج‌بافی در کرمانشاه را بشنویم، مجبوریم به بازارهای قدیمی و منزوی این شهر سری بزنیم.

بازار ‌ چال حسن خان و ‌ فیض‌آباد‌ ، از معدود مکان‌هایی هستند که هنوز هم می‌شود‌ چند استاد کهنه‌کار موج باف را در آنجا پیدا کرد.

زینب مرتضایی