گل سرخ ها

رُزها یا گل سُرخ ها یكی از مهمترین دسته گیاهان میباشد كه انواع شناخته شده آن به بیش از ۲۰۰۰۰ گونه و واریته مختلف تخمین زده میشود

●●گُل سُرخ ها

● " رُزها "LES ROSIERS

رُزها یا گل سُرخ ها یكی از مهمترین دسته گیاهان میباشد كه انواع شناخته شده آن به بیش از ۲۰۰۰۰ گونه و واریته مختلف تخمین زده میشود .

رُز، یا گل سُرخ ، جنسی ازخانواده گل سُرخ ها یا(Rosacea) رُزاسِه میباشد كه بوته هایش پاكوتاه و پا بلند و رونده با ساقه های چوبی است و در بعضی گونه ها برگهایش غیر دائمی و در برخی دائمی میباشد .

در اقسام اصلی و اولیه بوته ها صورت بدوی خود را داشته ، بصورت كُرپه و پُر تیغ و خار میباشد ، ولی پس از گشنگیری و بدست آوردن اقسام و جورهای تازه كه بیشتر بوسیله پیوند روی پایه های اقسام وحشی درست شده ، صورت آن دگرگون شده و تا اندازه ای به میل پرورش دهندگان تغییر صورت داده به اشكال مختلف : كُرپه ، چتری ، مجنون ( آویزان ) و بقول فرانسویان ( گل رُز گریان ) و غیره درآمده است .

اشكالی كه بیشتر مورد توجه و در باغات بوته های گل سُرخ را (بسته به وضعیت محل كاشت ) به آن صورت در می آورند ۵ شكل بشرح زیر میباشد :

۱ – گل سُرخ پاكوتاه : بوته هائیست كه پیوند آنرا روی ریشه یا ساقه نزدیك بخاك زده و میگذارند از پیوند چند شاخه بیرون آید و در اثر هَرَس همه ساله آنرا كوتاه نگهمیدارند ، بطوری كه بسته به جنس آن بلندی بوته ها از ۲۰ سانتیمتر تا یك متر بلند تر نمی شود .

۲ – گل سرخ كُرپه : كه پس از پیوند نزدیك خاك در اثر هَرَس نوك شاخه ها می گذارند شاخه های فرعی آن زیاد شود تا بوته بصورت كُرپه درآید .

۳ – گل سرخ با ساقه بلند یا نیمه بلند : عبارت از بوته هائیست كه پیوند را روی یك ساقه صاف و لخت تسترن كوهی به بلندی یك متر تا یك متر و نیم می زنند . پس از نمو پیوند ، ساقه نسترن بتدریج قوی شده رنگ قهوه ای بخود گرفته راست می ایستد . باغبان میتواند شاخه هایی كه از پیوند میروید را به میل خود بهر شكل بخواهد درآورد .

۴ – گل سرخ رونده پیچنده : این دسته از اقسام مخصوصی هستند كه شاخه های آنها بلند شده و بالا میرود كه آنها را بوسیله پایه یا داربستهای فلزی مخصوصی نگهداری كرده آرایش میدهند .

۵ – گل سرخ مجنون : كه از پیوند اقسام رونده روی پایه بلند نسترن كوهی بدست می آید .

باین طریق كه هریك از اقسام نامبرده را اگر روی ساقه ای به بلندی ۱/۵ تا ۲ متر از نسترن كوهی پیوند كنند پس از گرفتن شاخه های آن رو به زمین سرازیر شده و بوته گل مجنون ( گل رز گریان ) بدست میآید .

●اقسام مختلف و جورهای حاصله از گل سرخ :

بطوری كه گفته شد از گل سرخ گونه ها و واریته های ( اقسام و جورها ) زیادی تا كنون شناخته شده ، ولی آنچه از بهترین گونه ها و واریته ها كه در باغات كشورهای اروپایی مانند : فرانسه كاشته شده نگهداری میشود تقریبا در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گونه و واریته است .

برای آنكه در تزئید جورهای گل سرخ بتوانند نژاد هر واریته را معلوم نموده و بدانند هر واریته كه تازه بدست می آورند از جفتگیری كدام یك از واریته ها بوجود آمده ، عده بیشماری از گیاه شناسان و كارشناسان مخصوص این گل ، آنها را دسته بندی كرده اند كه مهمترین از همه آنها دسته بندی زیر است كه مورد توجه بیشتری میباشد :

۱ – گل سرخ فرانسه ( رُز دو فرانس Rosier de france)

۲ – نسترن (اكلانتیِرEglantier)

۳ – گل چای ( رُزیِه آدور دوته Rosier aodeur de the)

۴ – گل سرخ ایران ( رُزیِه دو پِرسRosier de Perse)

۵ – گل سرخ با گلهای متعدد( رُزیِه مولتی فلور پُلی آنتاRosier Multiflore Polyanta)

۶ – گل سرخ مینیاتور( رُزیِه مینیاتورRosier Miniature )

۷ – گل سرخ بَنگال ( رزیِه بنگالRosier Bengale )

●گل رُز دو رگِه شارل دوگل(Charle de Gaulle )

این دسته بندی از نظر نژادی گل سرخ بوده ولی نسبت به وقت گل دادن و بلندی و كوتاهی بوته یا پیچندگی آنها در تجارت دسته بندی دیگری كرده اند كه چون بیشتر مورد احتیاج و توجه افرادی است كه بكاشتن و پرورش این گل علاقه دارند ، این دسته بندی در اینجا شرح داده میشود .

۱ – گل سرخ های پاكوتاه گل درشت .

۲ – گل سرخ های پاكوتاه با گل كوچك .

۳ – گل سرخ های بوته كُرپه( رُزیِه بوئیسونRosier Buissons)

۴ – گل سرخ های رونده .

۱ – گل سرخ های پاكوتاه با گل درشت :

الف – دسته همیشه گلها ( رِمونتانت Remontants ) : شامل ۸ جور

( منظور از همیشه گلها آندسته از گل سرخهائی است كه بهار و تابستان تا اواسط پائیز متناوبآ گل می دهند ).

ب – دسته دورگه های همیشه گل : شامل دو سری و رویهمرفته ۲۲ جور مختلف مانند گل سرخ " مادام البرت باربیه " با گل زیبای درشت و خوش تركیب كاملا پُرپَر ، برنگ زرد شُتُری كه مغز آن زرد آلوئی و در سالهای نزدیك به ۱۹۴۷ بدست آمده است .

ج – دسته معروف به گل چای : شامل ۱۲ جور .

د – دسته دورَگِهِ چای : دارای ده سِری مختلف شامل ۲۱۸ جور مانند " گل چای " ( بتی اوپریشارد Betty uprichard ) گل درشت نیمه پُرپَر با گلبرگهای پهن برنگ صورتی گوشتی كه میانه آن شنجرفی و پشت گلبرگها شنجرفی مایل به نارنجی خیلی خوشبو كه در ۱۹۲۲ بدست آمده است .

●دیگری گل چای( مارگارت مك گریدی Margaret Mac Gredy):

گل زیبای پُرپَردرشت برنگ لاكی كه آخر شنجرفی میشود باعطر مطبوع كه در ۱۹۳۷ بدست آمده .

دیگر گل چای ( كُنتِس دو كاستیلژاKontesse de Castillja ) : با گل درشت نیمه پُرپَر به رنگ زرد طلائی ، پشت برنزی كه در سال ۱۹۲۶ بدست آمده است .

۲ – گل سُرخ های پاكوتاه با گل كوچك

الف – گل سرخ بنگال و دورَگِه های آن شامل ۸ جور .

ب – گل سُرخ پولیانتا(Polyantha) و دورَگِه های آن شامل ۵۶ جور .

ج – گل سُرخ مینیاتور شامل ۷ جور

●گل رُز براندی هیبرید (BRANDY )

۳ – گل سُرخ های كُرپِه ( بوئیسونBuisson) :شامل ۳۱ جور .

۴ – گل سُرخ های رونده : دارای ۲ سری و شامل ۹۲ جور .

●زمین و خاك مساعد برای پرورش گل سُرخ :

برای آنكه بتوان یك باغ گل سُرخ احداث كرد یا آنكه بوته هایی را كه در باغچه یا حاشیه خا میكارند بطور كامل نمو كرده و از همه جهت جالب توجه باشد ، باید دید گل سُرخ در چه نوع خاك بهتر از سایر گلها تغذیه كرده و میتواند در آنجا تا حد طبیعی رُشد و پرورش یلقفته زیبایی طبیعی خود را نمایان سازد . بهترین زمین برای كاشتن گل سُرخ ها زمینی است كه دارای خاك رُسی و شنی تازه باشد .

این قسم خاك كمی سنگین است و وقتی آنرا آب می دهند خاك به ابزار كار میچسبد ولی بزودی رطوبت اضافی را از خود رد كرده و در آن به آسانی و خوبی میتوان كار كرد . در چنین خاكی ریشه های گل سُرخ به اطراف منتشر شده وسائل تغذیه كافی برای بوته را فراهم ساخته و گلریزان فراوانی می كند . برعكس زمین های آهكی كه خاكش مقادیر زیادی مواد آهكی مانند كاربنات دو سود داشته باشد برای كاشتن گل سرخ بهیچ وجه مناسب نیست . مقدار آهكی كه در خاك برای بوته های گل سرخ لازم است به نسبت مواد موجود در خاك و همینطور به نسبت نژادهای مختلف گل باید تفاوت داشته باشد .

چنانچه در زمین های رُسی و شنی مقدار آهك نباید از ۱۰ تا ۱۵ درصد و در زمین های شنی از ۵ درصد تجاوز كند .

زمینهای شنی كه در خاكش رُس یافت نمی شود ، برای پرورش گل سرخ مناسب نیست . مگر آنكه آنرا بحد كافی با مواد پوسیده نباتی و حیوانی مخلوط كنند تا همیشه خاك را تازه نگهدارد .

نكته قابل توجه آنست كه نباید تصور شود چون خاك رُسی و شنی برای تربیت گل مساعد است میتوان بوته های گل سرخ را در خاك های رُسی نیز كاشت . بنابراین باید دانست كه كاشتن گل سرخ در زمینهای رُسی یا شنی خالص یا آنها كه بیش از ۱۵ درصد مواد آهكی دارند زحمت بیهوده است و بوته های گل در چنین زمینها ، همیشه زرد و رنجور و برگهایشان زودتر از موقع ریخته در مدت كوتاهی خشكیده و از بین میرود . مگر آنكه خاك آنها را قبلا اصلاح كرده بعد مبادرت به كاشتن گل نمایند .اكنون كه خاك مناسب برای كاشتن گل سرخ را شناختیم باید دانست چگونه چنین زمینی را باید آماده برای گل كاری كرده ، با چه نوع مواد غذائی آنرا تقویت نمود ، تا گلهای حاصله در آن تمام زیبایی و ظرافت خود را حفظ كرده نمایان سازد .

زمین را باید قبلا بعمق ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتر كاملا برگرداند و سنگهای درشت و مواد زائد را از آن بیرون كشیده بعد برای هر صد متر مربع ۳۰۰ تا ۴۰۰ كیلوگرم كود تجزیه شده و ساخته را خوب با خاك مخلوط سازند . بهتر است این كار در آبان ماه و چند هفته قبل از موقع كاشتن بوته ها صورت گیرد .اگر زمینی را كه در اختیار دارند از زمین های سبك ( مانند زمین های شنی خالص یا هر نوع خاكی كه شن آن زیادتر از سایر تركیباتش باشد ) باید با آن ، كود سنگین كه بتواند خاك را قابل نگهداری رطوبت كند مخلوط كنند .

بهترین كود برای چنین زمین كود گاوی ساخته شده است .

زیرا كود گاوی بزمین های سبك قابلیت حفظ و نگهداری رطوبت را داده و از نظر مواد مغذی و پوسیده آنرا غنی میسازد .

بر گرفته از كتاب : پرورش گل ها و گیاهان زینتی

نوشته : مهندس منوچهر كارگر

---