مساله دست دادن با زنان

گریه آور است كه شخصیتی در سطح خاتمی مجبور شود تكذیبیه بفرستد كه من با زنان دست نداده ام

گریه‌آور است كه شخصیتی در سطح خاتمی مجبور شود تكذیبیه بفرستد كه من با زنان دست نداده‌ام.

طی یك دهه حضور پررنگ سیاسی در مسند ریاست جمهوری و بعد از آن و نیز در طی سالیان قبل از آن هرگز كسی نشنید كه او با زبان عتاب و تهمت با مخالفانش سخن گفته باشد و آنها را به خاطر گافی در رفتار و عمل شماتت كرده باشد.

او با زبان استدلال و ادب با دیگران سخن گفته و در مقابل آنها عكس و فیلم افشاگرانه و تهمت هتاكانه منتشر كرده‌اند كه با فلان خارجی بر سر بساط خمر نشسته است یا با نسوان دست داده است یا فلان دوستش در فلان مكان چه كار كرده است و امثال آن. سخن بر سر دفاع از خاتمی یا اصلاح‌طلبان نیست كه بخواهیم جا نماز آب بكشیم و مراتب پایبندی به ترك محرمات و انجام واجبات این یا آن شخص را در روزنامه‌ها به اثبات كشیم.

تاسف از این نیست كه عده‌ای دروغ می‌گویند مثل آب خوردن و طبق فتاوی گفته و ناگفته هر وسیله ممكن بر مبنای تهمت و افترا را اگر در راه اهدافشان باشد «مجاز بل واجب» می‌دانند آنها سال‌هاست كه توسن بی اخلاقی شان عنان گسیخته و سركش به هر طرف تاخت و تاز می‌كند و مرزی را در وادی جوانمردی، عبور نایافته نگذاشته‌اند.

اما تاسف واقعی از آن است كه تا كی باید مسائل پیش پا افتاده‌ای ازاین دست سایه بر مصالح اساسی كشور اندازد. سال‌هاست دیپلماسی كشور ما بیش از آنكه بخواهد به دنبال روش‌هایی برای پیشبرد منافع ملی باشد باید نگران آن باشد كه چگونه با آداب رایج در مهمانی‌های سیاسی خارج از كشور كنار بیاید.

مساله دست دادن با زنان در مجالس، كراوات زدن یا نزدن و نكاتی از این قبیل، گاه آنچنان اصلی ترین وظایف وزارت خارجه را تحت الشعاع قرار می‌دهد كه باوركردنی نیست. دیپلماتی كه چهار سال ماموریت گرفته تا از منافع ایران در كشوری دفاع كند و به گسترش روابط دوجانبه اقدام نماید، در تمام مدت ماموریت باید بدنش بلرزد كه مبادا در بازگشت به ایران مورد مواخذه قرار گیرد كه در فلان مجلس با زنان گرم گرفتی، در بهمان مهمانی با فلان كسی كه لیوان مشروب دستش بود سخن می‌گفتی، در فلان مراسمی كه شركت كردی بهمان اتفاق روی داد و قس علیهذا.

واقعیتی كه گریز از آن نیست این است كه برخلاف نظر برخی رجال جمهوری اسلامی، در دیگر كشورهای دنیا زنان در پستوها قرار ندارند یا بنای آن ندارند كه در مهمانی‌ها در گوشه‌ای یا مكانی جدا از مردان گرد هم قرار گیرند و مهمتر از آن، در عرصه سیاست و تجارت هرچه می‌گذرد حضوری پررنگ تر دارند.

شاید به غیر از كشور ما در هیچ جای دیگر دنیا به مخیله هیچ زن یا مردی خطور نكند كه دست دادن رسمی میان یك خانم و یك آقا نوعی رابطه گناه‌آلودی است كه عرش را به لرزه درمی‌آورد. در موارد زیادی وقتی به خانمی خارجی گفته می‌شود كه دست دادن با زنان برای مردان ایرانی مجاز نیست احترام می‌گذارند و از كنار قضیه عبور می‌كنند.

اما هرگز برای هیچیك از آنان قابل درك نیست كه دست دادن نوعی تماس جنسی است كه باید از آن اجتناب شود. آنها هیچ تصور و دركی از این موضوع نمی‌توانند داشته باشند.

بسیاری از دیپلمات‌های وزارت خارجه خاطرات تلخی دارند از اینكه در یك مجلس رسمی و در حضور جمعی كه ناظر بر ملاقات هستند، خانم محترمی كه سنی از او گذشته است دستش را به احترام به سمت مقام ایرانی دراز كرده و ناگهان با امتناع و عذرخواهی دیپلمات ایرانی از دست دادن مواجه شده است.

سپس در شرایطی كه دچار یك شوك غیرمنتظره شده با احساس تحقیر شدید دستش را میان زمین و هوا جمع كرده و با عكس العملی نامتعارف صحنه را تمام كرده است، اما تا ساعتی بعد، آن زن به لحاظ احساس تحقیر و دیپلمات ایرانی به لحاظ احساس شرمندگی از عدم امكان رعایت عرف، تعادل فكری خود را از دست داده‌اند و قدرت تمركز بر مذاكره را نداشته‌اند.

سادگی است اگر فكر كنیم امكان آن وجود دارد كه در تمام موارد از قبل بشود تلكس زد و نامه نوشت و یا در دنیا جار زد كه رسم و رسوم ما این است و با شما فرق دارد. عرف‌های بسیار ساده و غیراساسی در دیپلماسی جهانی وجود دارد كه رفتار خلاف آن قابل درك نیست. هر پیامی در این باب به سختی شنیده می‌شود چه رسد به آنكه مورد توجه قرار گیرد.

نگاه خاصی كه در ایران به مساله روابط زن و مرد و اختلاط آنها در جامعه ما وجود دارد در هر حوزه‌ای از مدیریت كشور حجم عظیمی از انرژی دستگاه‌ها را مصروف خود كرده است. در حوزه وزارت خارجه،‌آن طور كه می‌گویند، ‌سه دهه است كه دست دادن با زنان به یكی از معضلات اساسی دیپلماسی كشور تبدیل شده است.

دیپلمات ایرانی اگر در جلسه‌ای قرار گیرد كه خانم‌ها هم حضور دارند در تمام مدت برنامه باید دست و دلش بلرزد كه مبادا خانمی دستش را به نشانه صمیمت و احترام به سمت او دراز كند و او را در مخمصه بیندازد. شاید شنیده باشید كه برخی فقها فتوا داده‌اند كه اگر امتناع از دست دادن با خانم‌ها باعث وهن اسلام و جمهوری اسلامی باشد، ‌در صورتی كه قصد لذتی در كار نباشد، ‌دست دادن با آنها مجاز است.

روشن نیست كه چگونه باید اثبات كرد كه آنچه دیپلمات‌های ما عمدتا از ترس فشارها، افشاگری‌ها، پرونده‌سازی‌ها و مواخذه‌های بعدی در داخل كشور انجام می‌دهند حاصلی جز وهن و آبروریزی برای ما ندارد. اما وهن بزرگتر آن است كه در كشور جنجال به راه اندازند كه خاتمی با زنان دست داده و برای تخریب او فضایی ایجاد كنند كه حاصلش تخریب آبروی كشور است.

روشن است كه خاتمی زیرك‌تر و محتاط تر از آن است كه چنین كاری كند. اما بیاییم یك بار اصل این موضوع را به موشكافی گذاریم كه به راستی با این همه هزینه بر سر حكمی كه احتمالا راه شرعی هم دارد تاكنون به كجا رسیده‌ایم.

احمد شیرزاد