دنیا ؛ پلی برای آخرت

مطلبی که به طور یک اصل مسلّم قرآنی باید در نظر داشته باشیم، این است که انبیا (ص) به امر خدا با تعلیمات آسمانی خود می‌کوشند انسان را برای عالم آخرت بسازند نه برای دنیا؛ آنها می‌خواهند …

مطلبی که به طور یک اصل مسلّم قرآنی باید در نظر داشته باشیم، این است که انبیا (ص) به امر خدا با تعلیمات آسمانی خود می‌کوشند انسان را برای عالم آخرت بسازند نه برای دنیا؛ آنها می‌خواهند مایه‌ای در جان انسان به وجود بیاورند که بتواند در عالم آخرت به حیات ابدی نایل گردد. برخلاف نظر بسیاری از روشنفکر مآبان که اصالت را برای دنیا قائلند و آخرت را از حومه فکر و عمل بیرون می‌دانند، هر چند ادعای مسلمانی و پیروی از قرآن دارند، اما عملاً می‌کوشند آیات قرآن و احادیث ما را به گونه‌ای تفسیر کنند که عمدتاً با موازین زندگی دنیا تطبیق شود، اگر چه از موازین زندگی در آخرت منحرف گردد.

دین مقدس اسلام برنامه‌هایی جامع و کامل برای تنظیم امور زندگی دنیوی، آن هم در درجه اعلا دارد، برای اقتصاد، سیاست و تشکیل حکومت و سایر ابعاد حیات اجتماعی و ... دستورات لازم العمل دارد. اما به این امور اصالت نمی‌دهد و زندگی دنیا را تبعی می‌داند. در منطق دین، اصالت از آنِ آخرت است. این، صریح آیه قرآن است که: "تریدون عرض الدنیا و الله یرید الآخره؛ شما متاع دنیا را می‌خواهید و خدا آخرت را می‌خواهد"(انفال/۶۷). محور فکر شما دنیاست و همه‌اش دور این محور می‌چرخید، حتی می‌خواهید دین را هم به استخدام دنیا درآورید و آن را نوکر دنیا قرار بدهید و از آیات قرآن و احادیث امامان (ع)، انتظار این را دارید که تنها موجبات رفاه زندگی دنیا را تامین نمایند و کاری به آخرت ندارید! ولی خدا می‌خواهد رفاه زندگی آخرت را تامین بنماید و دنیا را هم در مسیر آخرت قرار بدهد.

به این جمله از کلام رسول خدا (ص) نیز توجه بفرمایید: "معاشر اصحابی، اوصیکم بالآخره و لست اوصیکم بالدنیا، فانکم بها مستوصون؛ ای گروه اصحابم، من شما را به آخرت توصیه می‌کنم، درباره دنیا به شما سفارشی ندارم، شما خودتان سفارش شده به دنیا هستید". حالا که ما سفارش[به دنیا] نکرده‌ایم این قدر طغیان می‌کنید و برای رسیدن به آن سر و دست می‌شکنید! وای اگر سفارش کرده بودیم، آن وقت دیگر چه‌ها می‌کردید. آری، دنیاطلبی نیاز به سفارش ندارد. آنچه شدیداً نیاز به سفارش دارد، آخرت طلبی است.

امام علی (ع) نیز فرموده است: "ان أخوف ما أخاف علیکم اثنان؛ ترسناک‌ترین چیزی که من بر شما می‌ترسم، دو چیز است، اتباع الهوی و طول الأمل؛ پیروی از هوای نفس و آرزوهای دراز، فأما اتباع الهوی فیصد

عن الحق و أما طول الأمل فینسی الآخره؛ پیروی از هوای نفس، آدمی را از راه حق باز می‌دارد و آرزوی دراز، آخرت را از یاد انسان می‌برد". پس انبیا علی رغم روشنفکر مآبانی که علی الدوام داد دنیا می‌زنند، تمام کارشان آخرت طلبی و آخرت گرایی است. آنها می‌خواهند انسان را به آخرت متوجه سازند و با تعلیماتشان مایه‌ای در جان بشر ایجاد کنند که با این مایه بتواند در عالم پس از مرگ از زندگی مرفه جاودان برخوردار گردد.

این نکته را هم باید دقیقاً متوجه بود که انبیا هرگز دنیا را تخریب نمی‌کنند، بلکه آبادش می‌‌سازند، برای اینکه آنها دنیا را پل و معبری برای رسیدن به آخرت می‌دانند و طبیعی است کسی که می‌خواهد به جایی برود باید گذرگاه و معبرش را هم به قدر لازم و کافی آباد کند و گرنه به مقصد نمی‌رسد. کدام عاقلی پل سر راهش را خراب می‌کند در صورتی که می‌خواهد به آن طرف پل برسد؟ خدا می‌خواهد انسان را به آخرت برساند دنیا را پل قرار داده و خواسته که آبادش کنید: "هو انشأکم من الارض و استعمرکم فیها؛ اوست که شما را از زمین آفرید و آبادی آن را به شما واگذار کرد"(هود/۶۱)، منتها به قدر پل بودن آبادش کنید و نه بیشتر!! "الدنیا قنطره فاعبُروها و لا تعمروها؛ دنیا پل است، از آن عبور کنید و [بیش از حد لازم] آبادش نکنید" (المحجه البیضاء، ج۶، ص۱۲، از حضرت مسیح علیه السلام).

شما در آبادسازی دنیا افراط می‌کنید تا آنجا که آخرت، یعنی مقصد نهایی سیر را تخریب می‌نمایید.

ای مسلمانان، دنیا همه چیزش تمام می‌شود و می‌میرید. مگر شما ایمان ندارید که آخرت و برزخ و محشری در کار است و آنجا می‌خواهید زندگی کنید؟ باید مایه‌ای داشته باشید که آنجا بتوانید زندگی کنید. آن مایه چیست؟ همان که مرتب می‌گوییم: تقوا، تقوا. ای مردم شما مسافرید، مسافر توشه می‌خواهد. شما نمی‌خواهید تهیه کنید؟ شما یادتان رفته که مسافر هستید. فردا، پس‌فردا، بانگ جناب عزرائیل می‌آید و شما را حرکت می‌دهد. بخواهید و نخواهید، می‌میرید.

خدا به پیغمبرش گفته است: "إنک میت و إنکم میتون؛ تو می‌میری و آنها هم می‌میرند"(زمر/۳۰). بنگرید که چه دارید؟ زاد و توشه راهتان چیست؟ خانه من، پول‌های من، مقام و منصب من، به به چه عالی و چه فراوان!! زمانی که می‌روید، همراهتان چه می‌برید؟ "تزودوا فإن خیر الزاد التقوی"(بقره/۱۹۷) رستگاری و پایان خوش تنها از آنِ متقین است: "والعاقبه للمتقین"(اعراف/۱۲۸).