آیـیـن مـوزه‌داری در ایـران

اگر ایران را سرزمین موزه‌ها بنامیم، نه سخنی به گزاف رانده که واقعیتی انکارناپذیر و مورد اتفاق همگان است؛ اما اینکه چرا موزه‌های ما اینگونه مسیر انحطاط و سیر نزولی را طی می‌کنند …

اگر ایران را سرزمین موزه‌ها بنامیم، نه سخنی به گزاف رانده که واقعیتی انکارناپذیر و مورد اتفاق همگان است؛ اما اینکه چرا موزه‌های ما اینگونه مسیر انحطاط و سیر نزولی را طی می‌کنند و موزه‌های غنی ایران به دلیل عدم استقبال بازدیدکنندگان به مخوف‌ترین مکان‌های کشور تبدیل شده‌اند، جای گفتمان‌های بیشمار است.

نقش حیاتی موزه‌ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده‌های فرهنگی است. موزه‌ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. هر یک از این اشیا در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می‌گویند، زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارایه می‌دهند.

موزه کلمه ای یونانی است که از " موزه یون " به معنای مجلس فرشتگان الهام گرفته است. اما امروزه به مجلسی مخوف مبدل شده است. ولی چرا اینگونه؟ آیا موزه‌ها و گالری‌های بزرگ دنیا رمز موفقیت خود را در بی احترامی، کم توجهی، بی‌مسولیتی، بی رغبتی، نا توانی و... یافته‌اند؟ رمز ماندگاریشان در چیست؟

بی گمان آنچه موزه‌های ما دارند و آنچه ایران کهن و سرزمین نگین باستان دارد بیش از تمام داشته‌های اروپاییان و آمریکاییان و دیگر ملل دنیاست. اما آنچه نیاز داریم اینکه آیین موزه داری را بیاموزیم. اگر آثار باستانی نیاکان ما در گوشه و اکناف ایران و در بازار‌های دنیا مورد دستبرد و غارت و حراج و نابودی قرار می‌گیرند، لااقل آنچه در موزه داریم را پاس بداریم. خلاصه اینکه اگر این شیوه موزه داری را ادامه دهیم، در آینده ای نزدیک نابودی صنعت توریسم، ایرانگردی، جهانگردی و اقتصاد کشور را رقم زده ایم.

بیاییم وضعیت موزه‌ها را بهبود ببخشیم و غبار فراموشی از رخسار این آثار برداریم. بسیاری از موزه‌های کشور در جریان ساخت و ساز موزه شده اند و این بدان معنی است که با هدف موزه و و به نام موزه ساخته نشده اند و اصول معماری صحیح در آن رعایت نشده است. چراکه هر موزه برای اهداف خاص و دارای مخاطبین خاص خود است که نمایانگر فرهنگ، تاریخ، ارزش‌های مادی و معنوی در سطح ملی یا یک منطقه است که در واقع کارگاه فرهنگی است که شناختی از کشور و منطقه، فرای مرزهای سیاسی و تقسیم بندی استانی ارائه می‌دهد.