خاطرات فاطمی در دستان رئیس جمهور ایران

دیدار محمود احمدی نژاد با همسر حسین فاطمی وزیر امور خارجه کابینه محمد مصدق

پس از پایان تعطیلات نوروزی خبری جالب در رسانه های داخلی توجه مردم را به خود جلب کرد: "دیدار محمود احمدی نژاد با همسر حسین فاطمی وزیر امور خارجه کابینه مصدق".

البته طی این دیدار همسر دکتر فاطمی نیز کتابچه از خاطرات این مبارز فقید را به عنوان هدیه تقدیم رئیس جمهور کرد و با بیان اینکه با انتخاب آقای احمدی‌ نژاد ، زندگی‌ او دچار تحول شده است، برای وی در خدمت هر چه بیشتر به ملت ایران آرزوی سلامتی و تندرستی کرد.

● ملی شدن صنعت نفت و انرژی هسته ای

دیدار آقای احمدی نژاد با همسر دکتر حسین فاطمی و تجلیل از این شخصیت موثر در جریان ملی شدن صنعت نفت ، آنهم زمانی که ایران از یک سو هر روز تحولی جدید در موضوع هسته ای را به اطلاع جهان می رساند و از سوی دیگر با واکنش های تهدیدی یا تحریمی کشورهای قدرتمند دنیا در برابر این تحولات مواجه می شود؛ نشانگر تلاش دولتمردان ایرانی برای بیان این مطلب است که حرکت های ایران در مسیر دست یابی به فن آوری هسته ای دنباله حرکت ملی شدن صنعت نفت است و اینگونه باید برای اثبات حقوق ملی کشور ایستادگی کرد.

مصداق این استدلال سخنانی است که آقای احمدی نژاد سال گذشته است عنوان کرد، وی با مقایسه ملی شدن صنعت نفت و برنامه هسته ای ایران اظهار داشت که "حق ملی برخورداری از انرژی هسته ای کمتر از حق ملی شدن صنعت نفت نیست و دولت خود را موظف می داند با پشتیبانی مردم از حقوق آنان قاطعانه دفاع کند".

● وفاداری فاطمی به حقوق مسلم ایران

از ابتدای دوران نخست وزیری دکتر محمد مصدق، وی همواره تلاش داشت وزیرانی کارآمد، وطن دوست و تحصیل کرده را برای کابینه خود انتخاب کند. انتخاب دکتر حسین فاطمی به عنوان وزیر امور خارجه نیز در همین راستا بود.

سید حسین فاطمی از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ وزیر امور خارجه ایران بود. وی تحصیلات خود را در ایران و فرانسه انجام داد. پس از شهریور ۲۰ و آزادتر شدن محیط سیاسی ایران روزنامه "باختر امروز" را منتشر می‌کرد. در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت از همکاران نزدیک مصدق بود. به گفته مصدق ، وی نخستین کسی بود که پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران را ارائه داد.

مخالفت پیگیر او با دربار پهلوی پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ به اوج رسید.او در قیام ملی شدن صنعت نفت دوش بدوش مصدق جنگید و بهمراه مصدق از لاهه وشورای امنیت به میهن بازگشت.

فاطمی پس ازکودتای ۲۸ مرداد، ۶ماه تحت تعقیب بود و بالاخره او را پس از ۶ ماه در خانهٔ یک پزشک دستگیر کردند و اندکی بعد بخاطر اقدام برای برکناری شاه واقدام علیه سلطنت محکوم به اعدام شد.

دکتر مصدق بعد از مرگ وی چنین گفت: "اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است. در تمام مدت همکاری با این جانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد".

دکتر محمد مصدق خود با طرح اصل موازنه منفی در سیاست خارجی ایران دست هرگونه سودجویی شرق و غرب بسوی منابع و ثروت های ایران را پس زد و تلاش داشت سیاست خارجی مستقل و بدور از وابستگی به بریتانیا و پس از آن ایلات متحده را با هدف تحقق واقعی منافع ملی ایران بر پا دارد.

گرچه این تفکرات روشنفکرانه با حمایت فاطمی و اعضای کابینه مصدق تا حدود قابل توجهی به ثمر رسید اما معضل تاریخی ایران یعنی اختلافات داخلی در محافل سیاسی و تصمیم گیری و دوری از وحدت اعتقادی و سیاسی این بار دولت مصدق را برای تحقق آرمان استقلال ایران تنها گذاشت.

مصدق علاوه بر شناخته شدن به عنوان قهرمانان استقلال در کشورهای شرقی از سوی سیاست مداران اروپائی همعصر خود به عنوان کسی که در آغاز دوران جنگ سرد و دو قطبی اولین نهضت غیرمتعهد را در بخش مهمی از جهان رهبری کرد، معرفی شده است.

وی بی تردید در دستیابی به این جایگاه از همراهی حسین فاطمی وزیر خارجه با تدبیر و مبارز خود بهره گرفت و اکنون نام این افراد در تاریخ ایران به عنوان حافظان منافع ملی می درخشد.

قبل از پیروزی انقلاب و در جریان تظاهرات های ضد رژیم پهلوی جایگاه مطلوبی برای مصدق در بین شرکت کنندگان در تظاهرات ها وجود داشت و چهره مصدق همچنان به عنوان مبارزی ضد استعمار مورد تحسین بود. اولین سالگرد بزرگداشت مصدق پس از انقلاب نیز با شکوه خاصی و در حالیکه جمعی در این مراسم شرکت داشتند؛ برگزار شد اما این دیدگاه احترام آمیز به مصدق دوام نیافت و به تدریج زمزمه های نقادانه نسبت به مصدق، عملکرد وی در بعد داخلی و خارجی و اقدامات و سیاست هایش آغاز شد و این روند به تدریج تشدید شد .

با آغاز دوران اصلاحات یعنی دو دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی بازگشتی به دیدگاه های گذشته نسبت به مصدق صورت گرفت و نسل جوان ایران از مصدق بعنوان شخصیتی ملی که تنها دغدغه تامین حفظ و تامین منافع ملی ایران را داشت؛ یاد کردند.

اما در شرایط کنونی امکان تجلیل و تمجید از شخصیت دکتر مصدق برای دوستداران وی فراهم شده و تاکید رئیس جمهور به مشابهت برنامه هسته ای ایران با جنبش ملی شدن صنعت نفت و اقدام اخیر وی یعنی تجلیل از همسر دکتر حسین فاطمی وزیر امور خارجه کابینه مرحوم مصدق نشان دیگری از مثبت شدن فضا برای تجلیل از افتخارات ملی تاریخ ایران است.

نویسنده : مینا علی اسلام