قوانین عجیب و غریب در فوتبال ما

تصمیم های شگفت آور فدراسیون فوتبال ایران در هیچ کجای دنیا نمونه مشابه ندارد

بازگشت میروسلاو بلاژویچ به فوتبال ایران ناخواسته باافشای یک قانون عجیب از فدراسیون کشورمان همراه بود؛‌ قانونی که بر اساس آن، مربیانی که بالای ۶۵ سال داشته باشند، نمی‌توانند به عنوان سرمربی تیم‌های لیگ برتری فعالیت داشته باشند.

این تصمیمی است که کمیته آموزش فدراسیون فوتبال اتخاذ و آن را به سازمان لیگ ارائه کرده است تا عزیز محمدی، رئیس این سازمان و همکارانش نیز روی آن صحه گذاشته و بر اجرایش تاکید کنند. تصمیمی که البته به هیات رئیسه فدراسیون ارجاع داده نشده بود تا با تصویب نهایی آن، رسانه‌ها و حتی باشگاه‌ها از آن با خبر شوند. این بی‌خبری شاید بی ربط با بیکار شدن محمود یاوری ۷۲ ساله نبوده باشد، چرا که تنها مربی که بالای ۶۵ سال داشت و در لیگ برتر هم فعالیت می‌کرد، وی بود.

یاوری را امسال هیچ تیمی نخواست و سازمان لیگ هم که قانون محدودیت سنی مربیان را پذیرفته بود، دنبال فرصت مناسبی می‌گشت تا در سکوت کامل، آن را به تصویب هیات رئیسه فدراسیون برساند که در میانه‌های راه، ناگهان بلاژویچ سر از ایران در آورد و مورد توجه تیم مس کرمان قرار گرفت. همزمان دیگر تیم مسی لیگ برتر، یعنی نماینده سرچشمه که احمد سنجری سرمربی‌اش را از کار بر کنار کرده بود، به دنبال اصغر شرفی رفت تا با این مربی قدیمی فوتبال کشورمان خود را از قعر جدول نجات بدهد.سن شرفی هم بالای ۶۵ است و این مربی صریح‌اللهجه فوتبال ایران نیز در دام قانون شگفت‌آور فدراسیونی‌ها گرفتار شد. واکنش‌های تند این مربی و اظهارات بسیاری دیگر از کارشناسان و مربیان در رسانه‌ها با عقب‌نشینی فدراسیونی‌ها همراه شد تاجایی که جباری، دبیر کمیته آموزش فدراسیون عنوان کرد این قانون در فصل جاری اعمال نخواهد شد، اما از فصل آینده برای حمایت از مربیان جوان‌تر آن را به اجرا در خواهند آورد. وی در توجیه این قانون مدعی شد که در حمایت از مربیان جوان‌تر به دنبال وضع آن بوده است. جباری عنوان کرد که ۲۵۰ مربی در ایران دارای مدرک A مربیگری آسیا شده‌اند ولی بیکارند!

البته این اظهارنظر دبیر کمیته آموزش فدراسیون فوتبال، توجیه خوبی برای رد مربیانی که بالای ۶۵ سال دارند، نبوده و کارشناسان و مربیان انتقادهای بسیاری به این قضیه وارد کردند.

این فشارها سرانجام کار خود را کرد و هر دو مربی یاد شده در تیم‌های مس مشغول به کار شدند. این‌گونه شد تا قانون یاد شده دست‌کم تا پایان فصل جاری به بایگانی سپرده شود. با این حال به نظر نمی‌رسد این آخرین پرده از وضع قوانین شگفت‌آور در فوتبال کشورمان باشد. در سال‌های اخیر هر از گاهی شاهد تصمیم‌گیری‌هایی در فدراسیون ایران بوده‌ایم که در هیچ فدراسیونی وجود نداشته و شاید روح قانونگذاران فیفا هم از آن بی‌خبر بوده است؛ با این حال، مسوولان فدراسیون کشورمان بر عقاید خود پافشاری کرده‌اند و با وجود تمام مقاومت‌های صورت گرفته، آنها را به مرحله اجرا در آورده‌اند.

● قوانین عجیب

فوتبال ایران مثل سرزمینی است که در آن قوانین عجیب و غریب به چشم می‌آید؛ قوانینی که در هیچ فدراسیونی در دنیا وجود ندارد یا دست‌کم مغایر با آن چیزی است که در دنیای حرفه‌ای شاهدش هستیم.

ممنوع‌المصاحبه کردن مربی یا بازیکن یکی از این قوانین بوده که در سال‌های اخیر بکرات شاهد آن بوده‌ایم. کمیته انضباطی فدراسیون کشورمان در حالی با این قانون خود، بسیاری از مربیان را ممنوع‌المصاحبه کرده است که در آیین‌نامه انضباطی فیفا هرگز شاهد چنین قانونی نبوده‌ایم. از طرف دیگر در قانون اساسی چنین موضوعی وجود نداشته و به نوعی محرومیت از حقوق اجتماعی تلقی می‌شود، اما فدارسیون فوتبال بی‌توجه به این موارد، مربیان و بازیکنان را محروم می‌کند.

بحث سقف قراداد‌ها در فوتبال که بخصوص در روزهای نقل و انتقال سروصدای زیادی در رسانه‌ها پیدا کرده بود هم از جمله قوانین وضع شده است که با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی بازیکنان، مربیان و کارشناسان همراه شده و همگان معتقدند این قانون پول‌های زیر میزی و قراردادهای پنهانی را رواج داده است، ولی سازمان لیگ و فدارسیون فوتبال هرگز به این توصیه‌ها توجهی نشان نداده‌اند. در فوتبال حرفه‌ای دنیا عقد قراداد با یک بازیکن یا مربی بر اساس توافق دوطرفه صورت می‌گیرد، اما فدراسیون ایران با تعیین سقف، در صدد شنا برخلاف جهت آب است.

نکته: اصغر شرفی، مربی صریح‌اللهجه فوتبال ایران نیز در دام قانون شگفت‌آور فدراسیونی‌ها گرفتار شد ولی واکنش‌های تند این مربی و اظهارات بسیاری دیگر از کارشناسان و مربیان در رسانه‌ها به عقب‌نشینی فدراسیونی‌ها انجامید

ممنوعیت به کار گرفتن دروازه‌بان خارجی در لیگ برتر هم از جمله این قوانین عجیب فوتبال ایران است که در عالم حرفه‌ای به آن توجهی نمی‌شود و فقط در برخی کشورهای عربی مثل امارات به اجرا در آمده است. کیفیت لیگ امارات بعد از سرمایه‌گذاری‌های فراوان سال‌های گذشته هم کاملا نمایان بوده و این‌که از چنین لیگی الگوبرداری می‌کنیم در نوع خود شگفت‌آور است. عجیب‌تر این که قانون یاد شده را سازمان لیگ که خود برگزارکننده مسابقات است، وضع می‌کند و به اجرا می‌گذارد، این در حالی است که چنین قانونی به طور معمول باید به تصویب کمیته فنی برسد.

قوانین مربوط به سحر و جادو هم یکی دیگر از شگفتی‌هایی است که در فوتبال ایران وجود دارد. این ماده انضباطی در شرایطی مورد توجه قرار می‌گیرد که چنین موضوعی قابل اثبات نیست.

بازنده کردن تیم میزبان به خاطر نبود آمبولانس هم قانونی است که در لیگ یک فوتبال باشگاهی ایران به‌اجرا در می‌آید. این در حالی است که بر اساس قوانین فیفا، فدراسیون‌ها اجازه دخل و تصرف در امتیازات یک بازی را ندارند.سپری کردن زمانی دو هفته‌ای برای بازیکنی که با تیمی در لیگ برتر قرارداد رسمی منعقد می‌کند تا کارت بازی برای او صادر شود هم از عجایب فوتبال ایران است، چرا که در تمام دنیا هر بازیکنی که قراردادی امضا می‌کند بلافاصله می‌تواند برای آن تیم به میدان برود، اما در لیگ برتر ایران بازیکنان جدید دست‌کم دو هفته باید برای بازی کردن صبر کنند!

ممنوع‌الفعالیت شدن یکشبه کارگزاران فیفا از سوی سازمان لیگ برتر که برگزارکننده مسابقات به حساب می‌آید هم از اتفاقات و قوانین تازه‌ای است که در کشور دیگری مشابه آن هم وضع نشده است.این را هم باید اضافه کرد که فدراسیون یک کشور فقط در صورت تصویب در هیات رئیسه می‌تواند در خصوص مجوز کارگزاران فیفا تصمیم گیری کند نه برگزارکنندگان مسابقات!

نهایی کردن صدور رای دوپینگ در کمیته پزشکی فدراسیون فوتبال هم قانونی است که در دنیا مرسوم نیست و کمیته انضباطی باید در مورد بازیکن خاطی تصمیم‌گیری کند، اما در فدراسیون ایران چنین موضوعی صدق نمی‌کند.

قانون بلیت فروشی باشگاه‌ها و واریز مستقیم درآمدهای حاصله به حساب سازمان لیگ هم ایراد دیگری است که می‌توان به فوتبال ایران وارد کرد؛ در حالی که در تمام دنیا این باشگاه‌ها هستند که درآمدهای بلیت فروشی را به خزانه خود واریز می‌کنند. قوانین اینچنینی در فوتبال ایران زیاد است که می‌توان به دریافت ۲۰ درصد از مبلغ قرارداد از سوی سازمان لیگ یا فروش امتیاز تیم‌ها به برخی دیگر در این سازمان یا فدراسیون فوتبال اشاره قرار کرد. فوتبال پرحاشیه ایران با وضع این قوانین، پرحاشیه‌تر از قبل شده و از قرار معلوم هشدارها به مسوولان فدراسیون نیز اهمیت آنچنانی ندارد.

علی رضایی