چه کسانی زودتر آب مروارید می‌گیرند؟

چشم ما یکی از نعمت‌های خداوندی است که شگفتی‌های زیادی را می‌توان در آن دید. همان‌طور که می‌دانید عدسی چشم که داخل چشم و پشت مردمک و با فاصله کمی از آن قرار گرفته، می‌تواند با …

چشم ما یکی از نعمت‌های خداوندی است که شگفتی‌های زیادی را می‌توان در آن دید. همان‌طور که می‌دانید عدسی چشم که داخل چشم و پشت مردمک و با فاصله کمی از آن قرار گرفته، می‌تواند با تغییری که در تحدبش ایجاد می‌کند، تصاویر را روی شبکیه ثابت نگه دارد.

به همین دلیل وقتی شما به دور نگاه می‌کنید و در همان لحظه تصمیم می‌گیرید به نزدیک بنگرید، قادرید در هر دو حالت تصاویر واضحی را مشاهده کنید. این تطبیق دادن چشم با فاصله کار عدسی چشم است. در عدسی کیسه‌ای وجود دارد که در آن پروتئین‌هایی با سلول‌های شفاف و شیشه‌ای هستند و نور از آنها عبور می‌کند و روی شبکیه می‌افتد. با گذشت زمان و هرچه سن ما بیشتر می‌شود این پروتئین‌های داخل عدسی مانند همه جای بدن پیر و فرسوده می‌شوند. فرسودگی آنها به صورت کدرشدن خواهد بود. کدرشدن عدسی را آب مروارید یا کارتاراکت می‌نامیم.

اکثر مردم فکر می‌کنند آب مروارید به خاطر روند افزایش سن و در واقع پیری به وجود می‌آید اما علل به وجود آمدن آب مروارید بسیار مختلف است. برخی مسایل وجود دارد که منجر به بروز آب مروارید می‌شوند مانند بیماری‌های غدد همچون پاراتیرویید که باعث به اختلال کلسیم و فسفر در بدن می‌شود. دوم بسیاری از عفونت‌ها، سوم بیماری قند، چهارم ضربه‌ها و پنجم که شاید برایتان جالب باشد سیگار کشیدن است. ثابت شده سیگار سم مهلکی است که باعث به وجود آمدن آب مروارید زودرس می‌شود. به همین دلیل توصیه و تاکید ما بر این است که تا می‌توانید سبزیجات و میوه‌های تازه بخورید. مصرف آب روزانه را بیشتر کنید و حتما ۷ تا ۸ لیوان آب بنوشید. غذاهای چرب نخورید، در معرض نور آفتاب قرار نگیرید و اگر مجبورید در مقابل آفتاب باشید از عینک دودی مناسب و استاندارد و کلاه لبه‌دار که از چشمان شما در مقابل آفتاب محافظت کند استفاده کنید. با این توصیه‌ها و رعایت آن می‌توانید روند تخریبی و کدر شدن سلول‌های شفاف عدسی را به تعویق بیندازید. علاوه بر آنچه گفته شد، لازم است اضافه کنم در برخی از انواع آب مرواریدها عامل ارث دخیل است. یعنی در بچه‌های کوچکی که در بدو تولد به جای شفاف بودن سلول‌های عدسی، چشم‌هایشان کدر هستند و مبتلا به آب مروارید مادرزادی‌اند، این کدورت مانع تشکیل تصویرهای خوب روی شبکیه می‌شود و در نتیجه چشم تنبل می‌شود.

موارد دیگری از آب مروارید هم داریم که به دلایل شغلی ایجاد می‌شود. این کاتاراکت شغلی را در کسانی می‌بینیم که با منابع انرژی حرارتی شدید مانند کوره‌ها سر و کار دارند یا در شیشه‌گرها که مدام با نور مادون قرمز کار می‌کنند. حتی در کسانی که شغل‌شان با تنور باشد آب مروارید دیده می‌شود. از دیگر عوامل مستعدکننده محیطی برای ابتلای به کاتاراکت می‌توان به اشعه ماورای بنفش هم اشاره کرد. کسانی که در آفتاب و تماس حفاظت‌نشده اشعه آفتاب کار می‌کنند، مستعدتر هستند که آب مروارید بگیرند.

دکتر ایرج احدزادگان

جراح و استاد چشم‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران