هدفمند سازی یارانه ها و افزایش بهره وری

یکی از اهداف اساسی طرح هدفمند کردن یارانه‌ها اصلاح ساختار های تولیدی در کشور می باشد. مع الاسف باید گفت هم اکنون اقتصاد تولیدی ما از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست .بیش تر صنایع …

یکی از اهداف اساسی طرح هدفمند کردن یارانه‌ها اصلاح ساختار های تولیدی در کشور می باشد. مع الاسف باید گفت هم اکنون اقتصاد تولیدی ما از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست .بیش تر صنایع کشور ما تحت تاثیر سیاست های دولتی هستند شرکت ها و کارخانه ها به دلیل پشتیبانی اشتباه دولت به سمت مصرف گرایی و عدم بهره وری منطقی سوق داده می شوند . به عبارت بهتر در چند دهه اخیر حمایت های دولت از صنعت نه تنها موجبات رشد و توسعه را فراهم نیاورده است بلکه به نوعی موجب بی قیدی و عدم بهره‌وری منطقی در کشور را سبب شده و این وضعیت به تدریج به سمت افزایش فساد ، رانت های اقتصادی و کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور حرکت کرده است .

امروز غالب شرکت های دولتی از درآمدزایی بسیار بالایی برخوردار هستند به طوری که این شرکت ها توانسته اند با سایر رقبای تجاری خود در سطح جهان مقابله کنند. اما در ضمن باید دانست که این رشد و موفقیت یک امر کاذب است زیرا دلیل اصلی این توسعه استفاده از انرژی رایگان است .

سوختی که در کشورهای فاقد منابع انرژی به بهای گزافی خریداری می شود در کشور ما بسیار ارزان به دست کارخانه دار می رسد .البته این کار با هدف تقویت بنگاه های اقتصادی صورت می پذیرد اما باید دانست که در اختیار گذاشتن انرژی ارزان که اساسی ترین مولفه در فعالیت های اقتصادی محسوب می شود نه تنها باعث پیشرفت چشمگیر نمی شود بلکه شرکت ها و بنگاه های اقتصادی را از نگاه های هدفمند به مقوله بهره وری باز می دارد.

ارزان بودن قیمت سوخت رقابت حقیقی در بین صنایع داخلی را از بین خواهد برد . در کشورهای صنعتی هر شرکت در تلاش است تا با پایین آوردن هزینه های خود - علی الخصوص افزایش بهره وری ، استفاده از سیستم های کم مصرف در سوخت و بهینه سازی شرایط کار - بیشترین سود را کسب نماید . اما در ایران بالابردن بهره‌وری اصلا مدنظر قرار نمی گیرد چرا که ماده اصلی تولید که هزینه بر است برای شرکت های ایرانی بسیار ارزان و در مواردی هم رایگان تمام می شود .

از سوی دیگر باید دانست هدفمند کردن یارانه می تواند فضای کسب و کار را در ایران تغییر دهد. در واقع هدفمند کردن یارانه که در نهایت آن به قطع کامل یارانه ها و حرکت اقتصاد ایران به سمت اقتصاد رقابتی و بازار منتج خواهد شد می تواند به افزایش بهره وری و کارایی در اقتصاد داخلی کمک شایانی کند. هم اکنون دولت چند ده هزار میلیارد تومان تنها برروی حامل های انرژی یارانه می دهد اما هم اکنون وپس از گذشت سه دهه همان‌طور که پیشتر اشاره شد این طرح به بن بست رسیده است. صنایع بزرگ کشور مانند پالایشگا هها و یا شرکت های خودرو سازی در صورتی که دولت از آنها حمایت نکند توانایی ادامه کار را نخواهند داشت .اما به راستی این روند تا کی می تواند ادامه داشته باشد؟

همان طور که منابع خدادادی انرژی متعلق به پیشینیان ما نبوده است متعلق به ما نیز نیست و آیندگان نیز حق استفاده از این منابع را دارند. طرح هدفمند کردن یارانه ها در اولین گام خود به اوضاع نا مناسب مصرف انرژی در کشور سروسامان خواهد داد. با حذف تدریجی یارانه ها از حامل‌های انرژی مواد سوختی به قیمت اصلی و جهانی خود می‌رسند و دیگر اسرافی در کار نخواهد بود زیرا که در صورت اندکی مصرف بیش از حد هزینه‌های بالایی می بایست پرداخت شود. همین امر باعث می شود که فضای عادلانه تری بین صنایع پدید آید. زمانی که شرکت های خصوصی به عرصه رقابتی وارد شوند به فضای کسب و کار رونق تازه‌ای می‌بخشند . از سوی دیگر دراکثر شرکت های خصوصی دیگر آن شرایط سابق برای کار را ندارند. در این شرکتها غالبا در برابر میزان کار افراد حقوق و پاداش تعلق می گیرد. همین امر منتج به آن خواهد شد که افراد امید بیشتری برای کار داشته باشند چرا که در برابر میزان کار و تلاش بیشتر در آمد بیشتری نیز کسب خواهد شد.

لذا در نهایت می توان گفت برای افزایش سطح بهره‌وری در کشور نیاز به بستر سازی در اجتماع و ایجاد موقعیت برای این امر است. هدفمند سازی یارانه ها

نیز به دلیل آنکه اقتصاد سنتی ایران را دگرگون می کند می تواند یکی از اساسی ترین مولفه‌ها برای نهادینه سازی این فرهنگ در کشور باشد.

حسین شاهپری