IT و اجرای موفق استراتژی های نگه داری و تعمیرات

به مجموعه فعالیت هایی که سبب افزایش عمر مفید ماشین آلات می شود و کاهش مصرف قطعات یدکی و انرژی و هزینه را نیز به دنبال دارد و بازده عملی ماشین آلات را افزایش می دهد, نگه داری و تعمیرات یا در اصطلاح نت گفته می شود

به مجموعه فعالیت‌هایی که سبب افزایش عمر مفید ماشین‌آلات می‌شود و کاهش مصرف قطعات یدکی و انرژی و هزینه را نیز به دنبال دارد و بازده عملی ماشین‌آلات را افزایش می‌دهد، نگه‌داری و تعمیرات یا در اصطلاح "نت" گفته می‌شود.

بیش‌تر سیستم‌هایی که امروزه به نحوی در امور تولیدی، خدماتی، تاسیساتی و یا سایر موارد به کار گرفته می‌شود، در زمان‌هایی از دوره‌ی عمر عملیاتی خود، دچار شکست و از کار افتادگی می‌شوند و در نتیجه به فعالیت‌های نگه‌داری و تعمیرات نیازمند می‌شوند. از طرفی در سازمان‌های بزرگ، سازمان‌دهی کارا و اثربخش به فعالیت‌های "نت" نیازمند برخوردی از یک سیستم جامع و پویا است. سیستمی که اطلاعات لازم را با کیفیتی قابل قبول و به‌هنگام دریافت کند و به طور مناسب واکنش دهد. بدون شک با توسعه و پیشرفت فناوری اطلاعات، می‌توان انتظار داشت که این صنعت بتواند سازمان‌ها را در امر برنامه‌ریزی و اجرای "نت" یاری رساند. این نوشتار به بررسی نقش فناوری اطلاعات در اجرای کار و اثربخشی استراتژی‌های "نت" می‌پردازد.

● اهداف نگه‌داری و تعمیرات

به مجموعه فعالیت‌هایی که به طور مشخص و بیش‌تر به صورت برنامه‌ریزی شده و با هدف جلوگیری از خرابی ناگهانی ماشین آلات و تجهیزات و تاسیسات انجام می‌گیرد و موجب افزایش قابلیت اطمینان و در دست‌رس بودن آن‌ها می‌شود، فعالیت‌های نگه‌داری (Maintenance) گفته می‌شود. به مجموعه فعالیت‌هایی که بر روی یک سیستم دچار خرابی و یا از کار افتادگی، انجام می‌گیرد تا آن را به حالت آماده و قابل بهره‌برداری بازگرداند، تعمیراتRepairs) ( گفته می‌شود.

اصلی‌ترین هدف سسیتم نگه‌داری و تعمیرات، همان بهینه کردن توانایی‌های ماشین‌آلات به منظور رسیدن به بیش‌ترین میزان تولید و کاهش فرسایش و خرابی آن‌هاست. سایر اهداف جانبی آن عبارت‌اند از:

▪ بالا بردن عمر مفید دارایی‌های فیزیکی (ماشین آلات، ساختمان‌ها و ...)

▪ اطمینان از به دست آوردن اقتصادی‌ترین شرایط بهره‌برداری از دارایی‌های فیزیکی

▪ اطمینان از آماده بودن تجهیزات اضطراری

▪ ایجاد ایمنی

▪ ایجاد آرشیو فنی

▪ بررسی و تحلیل فنی و اقتصادی

▪ کاهش هزینه‌ها (انرژی، دستمزد، ...)

▪ کاهش زمان توقف

▪ افزایش کیفیت تولید

▪ چه‌گونگی جلوگیری از ضایعات

▪ ایجاد نظم و ترتیب در تعمیرات و استاندارد کردن قدم‌های اجرایی

▪ تهیه‌ی دستورالعمل‌های ایمنی و حفاظت فردی

● استراتژی‌ها نگه‌داری و تعمیرات

عمده فعالیت‌های "نت" تا قبل از دهه‌ی ۱۹۵۰ در تعمیرات بعد از خرابی خلاصه می‌شد. "نت پیش‌گیرانه" Preventive Maintenance در دهه‌ی ۱۹۵۰رواج یافت، "نت بهره‌ور" Productive Maintenance که به کارایی اقتصادی تجهیزات توجه داشت در دهه‌ی ۱۹۶۰ در کشورهای صنعتی رواج یافت و از دهه‌ی ۱۹۷۰ روند تکاملی در مسایل نگه‌داری و تعمیرات با شکل‌گیری "نت بهره‌ور فراگیر" Total Productive Maintenance وارد مرحله‌ی جدیدی شد.

در "نت بهره ور فراگیر" نتایج حاصل از فعالیت‌های صنعتی و تجاری به صورت اعجاب‌انگیزی بهبود یافت و باعث ایجاد یک محیط کاری با بهره‌وری بالا، شادی آفرین و ایمن، با بهینه‌سازی روابط بین نیروی انسانی و تجهیزاتی که با آن سر و کار دارند می‌شود.

آخرین روش‌های برنامه‌ریزی "نت" عبارت‌اند از:

▪ نت پیش‌بینانه (PDM : Predictive Maintenance )

▪ نت کنش‌گرایانه (Proactive Maintenance)

▪ نت دقیق (Precision Maintenance)

● فناوری اطلاعات و "نت"

با توجه به رشد صنعت نرم‌افزار و فناوری اطلاعات، روش‌های جدیدی برای برنامه‌ریزی نگه‌داری و تعمیرات نیز ابداع شد. مدل قدیمی این نرم‌افزارها، CMMS و یا سیستم مکانیزه‌ی مدیریت نگه‌داری و تعمیرات(Computerized Maintenance Management System) نام دارد و نوع مدرن‌تر آن که در ادامه‌ی نهضت نرم‌افزارهای یکپارچه؛ مانند ERP و مانند آن ایجاد شد، EAM نام دارد.

عمده کارکردهای لازم برای یک سیستم مکانیزه‌ی نگه‌داری و تعمیرات، عبارت است از:

▪ اطلاعات ماشین‌آلات، دستگاه‌ها و تجهیزات و امکان طبقه‌بندی آن‌ها

▪ معرفی دستگاه‌های اندازه‌گیری کارکرد

▪ امکان شناسایی تعمیرات پیش‌گیرانه (PM)

▪ امکان شناسایی تعمیرات اضطراری (CM)

▪ امکان شناسایی مستندات و مدارک فنی و تصاویر مربوط به تجهیزات

▪ امکان دسته‌بندی انواع عملیات (برقی، مکانیکی، روانکاری و...)

▪ ایجاد سرویس‌های پیش‌گیرانه‌ به صورت خودکار

▪ امکان تعریف اولویت عملیات

▪ برنامه‌‌ریزی نت

▪ صدور برگ درخواست کالا به صورت خودکار

▪ ثبت و نگه‌داری اطلاعات خدمات نت به صورت واقعی و پیش‌بینی و محاسبه‌ی انحرافات

▪ صدور دستور کار لازم برای هر یک از خدمات نت

▪ امکان صدور دستور کارهای پیش‌بینانه برحسب ضرورت

▪ ثبت اطلاعات کارکرد ماشین

▪ گزارش‌های MTTF-MTBF-MTTR

▪ تحلیل هزینه‌ها و گزارش‌های هزینه

▪ برنامه‌ریزی نیروی انسانی "نت"

▪ داشتن BOM ماشین‌آْلات

▪ گزارش‌های کنترل آماری

●نرم افزار مدیریت دارایی‌های بنگاه یاEAM

نرم‌افزار مدیریت دارایی بنگاه، نرم‌افزاری برای تسهیل کارهای مدیریت و هماهنگی فعالیت‌ها و فرایندهای کلیدی نگه‌داری و تعمیرات دارایی‌های فیزیکی بنگاه است. این نرم‌افزار از ماژول‌های زیر تشکیل شده است:

▪ مدیریت عملیات نت

▪ مدیریت مواد

▪ مدیریت نیروی انسانی

▪ مدیریت مالی

نکته‌ی مهم در تمایز میان ERP و EAM نقطه‌ی تمرکز آن‌ها است. ERP بیش‌تر بر برنامه‌ریزی تولید تکیه دارد، در حالی‌کهEAM بر شرکت‌هایی متمرکز است که حجم عملیات "نت" آن‌ها در مقایسه با تولیدشان زیاد است. در شکل‌های زیر این تمایز به تصویر کشیده شده است.