مهارت, در قرن اضطراب

قرن بیستم را به خاطرفزونی جنگ, تورم, انفجارجمعیت , افزایش بیکاری,مهاجرت, ازهم گسیختگی خانواده ها, قرن اضطراب نامیده اند و انسان دنیای امروز هنوز مسائل قرن بیست را حل نکرده بود که به قرن بیست و یک, عصر فروپاشی مرزهای ارتباطی و اطلاعاتی رسید

قرن بیستم را به خاطرفزونی جنگ، تورم، انفجارجمعیت ، افزایش بیکاری،مهاجرت، ازهم گسیختگی خانواده‌ها،‌قرن اضطراب نامیده‌اند و انسان دنیای امروز هنوز مسائل قرن بیست را حل نکرده بود که به قرن بیست و یک، ‌عصر فروپاشی مرزهای ارتباطی و اطلاعاتی رسید.‌‌ ‌عصری که رشد ماهواره و اینترنت و رویـارویـی بـا حـجـم وسـیـع اطـلاعـات درست و نادرست، موقعیت‌ها و ‌بحران‌های بیشماری را برای انسان امروز به ارمغان آورده است، به طوری که علی رغم تغییرات عمیق فرهنگی ‌و تغییر در شیوه‌های زندگی، بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل روزمره از توانایی‌های لازم و اساسی، خود ‌را بی‌بهره می‌پندارند و همین امر، آنان را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره آسیب‌‌پذیر کرده است.

آموزش مهارت‌های زندگی برای مقابله و سازگاری صحیح با مسائل و مشکلات روزمره و بهبود زندگی فردی و ‌اجتماعی انسان امروز، بخش مهمی از برنامه درسی اکثر نظام‌های آموزشی دنیا می‌باشد که خوشبختانه در چند ‌سال اخیر در کشور ما نیز آغاز گردیده است.‌مهارت‌های زندگی ، توانایی‌هایی هستند که به ما کمک می‌کنند تا در موقعیت ‌های مختلف ، عاقلانه و صحیح رفتار ‌کنیم ، به‌طوری که با خود و دیگران سازگارانه ارتباط برقرار کرده و بدون توسل به خشونت بتوانیم مسائل پیش ‌آمده را حل نماییم و ضمن کسب موفقیت در زندگی، احساس شادمانی داشته باشیم.‌

● اهداف مهارت‌های زندگی:

بخشی از اهداف مهارت‌ های زندگی عبارت‌است از:

‌‌‌۱) تقویت اعتماد به نفس

۲) تقویت روحیه مشارکت و همکاری

۳)‌ رشد و تقویت عواطف انسانی

۴) ایجاد روحیه مقاومت در برابر تبلیغات مسموم

۵) کمک به شناسایی و بیان احساسات

۶) تأمین سلامت جسمی و بـهداشت روانی

۷)‌ تقویت مهارت‌های ارتباطی

۸)‌ ساختن یک شهروند متعادل و مقبول اجتماع

۹) تقویت روحیه همزیستی مسالمت ‌آمیز

۱۰)‌ ارتقای سازگاری فرد با خودش، با دیگران و محیط اطرافش.

‌ ‌انواع مهارت‌های زندگی: ‌سازمان بهداشت جهانی مهارت‌های زندگی را با عناوین ۱۰ گانه مورد اشاره در این مقاله مشخص نموده است. رمز برخورداری از ‌این مهارت‌ها، دانستن، تمرین وبه کارگیری هر چه بیشتر در زندگی روزمره است.

‌۱)‌‌ مهارت خودآگاهی : توانایی شناخت نقاط ضعف و قوت خود و خواسته‌ها، نیازها، رغبت‌ها و تصویر واقع بینانه از ‌خود باعث می شود تا حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت‌های خود را بهتر بشناسیم.‌‌ ‌با کسب ایـن مـهـارت‌ بـه سوال اساسی من کیستم ؟ پاسخ می‌دهیم.

۲) ‌مهارت همدلی : این نوع مهارت یعنی اینکه فرد بتواند مسائل دیگران را حتی زمانی که درآن شرایط قرار ندارد درک کند و به آنها ‌احترام بگذارد.‌این مهارت موجب می‌شود تا به دیگران توجه کرده و آنها را دوست داشته باشیم و خود نیزمورد توجه و دوست ‌داشتن دیگران قرار بگیریم و با ایجاد روابط اجتماعی بهتر به هم نزدیک تر شویم.

‌‌۳) مهارت‌ روابط بین فردی : مـهـارتـی اسـت کـه مـوجـب مـی‌شود ضمن تقویت روحیه مشارکت ، اعتماد واقع بینانه و ‌همکاری با دیگران، بتوانیم مرزهای روابط بین خود و کسانی که دوستشان داریم را تشخیص داده و هر چه زودتر ‌به دوستی‌های نامناسب و ناسالم خود خاتمه دهیم.

۴) مهارت ارتباط موثر : کسب این مهارت‌ به ما می‌آموزد برای درک موقعیت دیگران چگونه به سخنان آنان فعالانه ‌گوش دهیم و چگونه دیگران را از احساس و نیازهای خودآگاه نماییم تا ضمن به دست آوردن خواسته‌های خود، ‌طرف مقابل نیز احساس رضایت نماید.

‌۵) ‌مهارت مقابله با استرس : فراگیری این مهارت به ما کمک می‌کند تا استرس‌های مختلف و اثرات آن را شناخته و ‌راه‌های کاهش یا مدیریت بر آنها را کسب نماییم.

‌۶) ‌مهارت‌ مدیریت بر هیجان‌ها : اگر بتوانیم مدیریت مطلوبی بر هیجان‌های خود مانند شادی، غم، خشم، ترس، یاس، ‌اضطراب و ... داشته باشیم، بسیارمطلوب است. کسب این مهارت به ما کمک می‌کند تا ضمن شناسایی هیجان‌های ‌خود و دیگران و تأثیر آنها بر تفکرات و رفتارهایمان، بتوانیم در مقابل آنها واکنش مناسب را از خود بروز دهیم.

‌۷) ‌مهارت‌ حل مسئله : ما هر روزه با مسائل فراوانی روبه رو هستیم که برخی ساده و برخی پیچیده‌ می‌باشند. مهارت‌ حل ‌مسئله، این توانایی را به ما می‌دهد که با توجه به تجارب عملی و توانمندی ‌های ذهنی خود بتوانیم در جهت "حل ‌مسئله" یا مشکل قـدم بـرداشـتـه و بـه نـتـیجه مطلوب دست یابیم .

‌۸) مهارت تصمیم‌گیری : مهارت تصمیم‌گیری به ما کمک می‌کند تا به کمک اطلاعات و آگاهی کافی و با توجه به ‌اهداف واقع‌بینانه خود، از بین راه‌ حل ‌های مختلف بهترین راه حل را انتخاب کرده و به کار بگیریم و پذیرای ‌پیامدهای آن نیز باشیم.

‌ ۹) مهارت تفکر خلاق : فکر کردن مهارتی است که از کودکی می‌آموزیم.‌ مهارت تفکر خلاق، قدرت کشف و تولید اندیشه جدید را برای ما فراهم می‌آورد. ‌مهارت تفکر خلاق به ما کمک می‌کند در مواجهه با حوادث ناگوار چگونه احساسات منفی خود را به احساسات ‌مثبت تبدیل کنیم. ‌تفکرخلاق " نوع دیگردیدن " است، در این تفکر، مشکل، یک عامل مزاحم به حساب نمی‌آید بلکه یک فرصت ‌برای کشف راه حل‌های نو و بدیع تلقی می‌شود که تاکنون کسی به آن توجه نکرده است.

‌۱۰) مهارت تفکر نقادانه : کسب این مهارت به ما می‌آموزد تا هر چیزی را به سادگی و دربست قبول یا رد نکنیم، ‌ابتدا در مورد آن موضوع سوال و استدلال کنیم، سپس بپذیریم یا رد کنیم. کسانی که از تفکر نقادانه برخوردار هستند، ‌فریب دیگران را نمی‌خورند و به راحتی جذب گروه ‌ها و افراد ومواد مخدر نمی‌شوند، چرا که همواره با سوال ‌کردن به عاقبت کار می‌اندیشند.‌