۲۸ فوریه ۱۸۸۱ ـ ... و به این سان شهر مرو هم از ایران جدا شد

۲۸ فوریه ۱۸۸۱ نیروهای روسیه شهر تاریخی مرو را تصرف و ضمیمه قلمرو آن کشور کردند. مرو بارها حاکم نشین خراسان بزرگ، از شهرهای باستانی ایران و مهد فرهنگ ایرانی و احیاء زبان و ادبیات …

۲۸ فوریه ۱۸۸۱ نیروهای روسیه شهر تاریخی مرو را تصرف و ضمیمه قلمرو آن کشور کردند. مرو بارها حاکم نشین خراسان بزرگ، از شهرهای باستانی ایران و مهد فرهنگ ایرانی و احیاء زبان و ادبیات فارسی بود و سامانیان بزرگترین کتابخانه عمومی را که الگوی کتابخانه های امروز جهان شده است در آنجا تاسیس کرده بودند. کتابخانه مرو در عین حال بزرگترین کانون پژوهشی قرون وسطا و نیز مرکز تالیف و ترجمه و تکثیر کتاب به زبان فارسی بود. روسها قبلا بخارا و خیوه را تصرف کرده بودند. دولت وقت تهران دو واحد نظامی برای دفاع از مرو به فرماندهی دو شاهزاده قاجار روانه ساخته بود که بین راه در حوالی قوچان، میان این دو شاهزاده اختلاف شخصی بروز کرد و به علت رنجش یکی از آنان از دیگری و بازگشت، ماموریت به اجرا در نیامد!.

استالین هنگام مرز بندی مجدد و ایجاد جمهوری های آسیای میانه برحسب ملیت و زبان محلی، مرو و بخارا را به تاجیکستان پارسی زبان نداد که مبادا روزگاری با ایران و افغانستان، باردیگر امپراتوری ایران را تشکیل دهند.

تهران نه تنها اعتراضی به این تقسیم بندی استالین نکرد بلکه در صدد بر نیامده تا تلفظ عامیانه « عشق آباد » را اصلاح کند و دست کم از روزنامه ها بخواهد تا آن را با رسم الخط درست « اشک آباد » بنویسند که بنای آن مربوط به دوران اشکانیان است.