سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
انسان و قدرت انتخاب
انسان موجودی است دارای قدرت اختیار و انتخاب که می تواند تصمیم بگیرد. در این زمینه آیات قرآن هم متعدد است . البته حوزه انتخاب او محدود است و نمی توانیم بگوییم صد در صد آزادانه هرچه بخواهد تصمیم می گیرد و انجام می دهد. عوامل مختلف هم مزاحم و سد است و محدودیت ایجاد می کند. اما اجمالا انسان قدرت انتخاب دارد.
یک مطلب شایان ذکر است که بین قدرت آزادی و انتخاب در مکتب اسلام و آنچه که در فلسفه اگزیستانسیالیسم می گویند فرق وجود دارد. آن فلسفه می گوید آزادی انسان یعنی اینکه انسان سازنده خلاق و آزاد است انسان خود باید تصمیم بگیرد و انتخاب کند و پیش برود حوزه آزادی او آنقدر وسیع است که اصلا همه چیز مخلوق اوست حتی خیر مخلوق اوست آنچه را که او تشخیص دهد و بپسندد و روی آن تصمیم بگیرد همان می تواند خوب باشد.
در اسلام نیز قدرت انتخاب وجود دارد اما فرقش این است که آنجا انتخاب کور و در اسلام رهبری شده است و این تفاوت بسیار جالبی است . در قرآن هست که :
و اما ثمود فهدیناهم فاستحبوا العمی علی الهدی ... (۱ )
« و اما قوم ثمود را هدایت کردیم (رسول فرستادیم ) ولی آنها کوری جهل و گمراهی را بر هدایت برگزیدند. »
انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا . (۱ )
را به انسان نمودیم خواهد شکر این نعمت کند و خواهد کفران نماید. » ]حق و باطل [ما راه
یعنی محیط محیط روشنی است . راه باز و روشنی در اختیار انسان گذارده اند و در عین حال قدرت انتخاب به او داده و دستش را بیرون از وجودش گرفته اند و در یک دریای طوفانی و در یک بیابان تاریک که هر جا که خودش خواست برود رهایش نکرده اند. انسان اسلام هم خود می رود و خود باید گام بردارد. راههای مختلفی هم از شاهراه و سنگلاخ و راه سعادت و بیغوله وجود دارد.
اما آن فلسفه می گوید که هیچ نوری وجود ندارد که رهبری کند هیچ تابلو و چراغ راهنمایی نیست که انسان آن را ببیند و اگر خواست به این چراغ راهنما اعتماد کند و اگر نخواست اعتماد نکند. اسلام می گوید تو می توانی انتخاب کنی و ما برایت چراغ راهنما هم قرار دادیم دستت را هم گرفتیم و برایت هدف و راه تعیین کردیم . اما تو را در این راه مجبور نساختیم :
لااکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی ... (۳ )
این مسئله بسیار مهمی است که راه هدایت از راه گمراهی آشکار شده است اما اجبار و زوری در کار نیست . آنگاه کسی که به خدا ایمان آورد و طاغوت را کنار گذاشت : « فقد استمسک بالعروه الوثقی لاانفصام لهالله » (۴ ) (به رشته محکم و استواری چنگ زده است که هرگز نخواهد گسست ) و کسی که راه طاغوت را در پیش گرفت و خدا را کنار گذاشت در تاریکی و ظلمات می افتد.
بنابراین آزادی رهبری شده در یک محیط روشن و باز مطرح است ... اندیشه باید در حوزه وحی هم مطالعه کند تا طریق سعادت را از برنامه های الهی کشف کند و با داشتن دستمایه علمی که حاصل اندیشه و نتیجه وحی است این سرمایه دوم یعنی قدرت انتخاب و آزادی اش را به کار اندازد . (۵ )
پاورقی :
۱ ـ فصلت .۱۷
۲ ـ انسان .۳
۳ ـ بقره .۲۵۶
۴ ـ بقره .۲۵۶
۵ ـ گفتارهای تربیتی شهید حجه الاسلام والمسلمین محمدجواد باهنر
بین قدرت آزادی و انتخاب انسان در اسلام و در فلسفه اگزیستانسیالیسم تفاوت وجود دارد. در اسلام آزادی انسان « رهبری شده » و در محیط « روشن » و « باز » است ولی در اگزیستانسیالیسم آزادی و انتخاب انسان « کور » است و به شاهراه سعادت نمی رسد
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجلس حسن روحانی صادق زیباکلام دولت دولت سیزدهم انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم
تهران قوه قضاییه بارش باران هواشناسی شهرداری تهران پلیس قتل سیل سازمان هواشناسی سلامت زلزله وزارت بهداشت
سایپا خودرو بانک مرکزی قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو مسکن بورس گاز حقوق بازنشستگان دلار
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران دفاع مقدس حج تلویزیون سینمای ایران تئاتر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران سریال سینما
وزارت علوم دانشگاه تهران
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان طوفان الاقصی نوار غزه اوکراین رفح
استقلال فوتبال فولاد خوزستان پرسپولیس لیگ برتر مهدی طارمی رئال مادرید فولاد باشگاه استقلال لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی تبلیغات نوآوری ایلان ماسک ناسا اپل
کودک رژیم غذایی شیر خواب ویتامین واکسن تجهیزات پزشکی فشار خون افسردگی