از آرامش تا آسایش

اگر در زندگی فردی و خانوادگی مان نگاهی به دستورات دینمان داشته باشیم, خیلی از مسائلی که این روزها به دنبال رفع و رجوع آن هستیم, پیش نخواهد آمد

اگر در زندگی فردی و خانوادگی مان نگاهی به دستورات دینمان داشته باشیم، خیلی از مسائلی که این روزها به دنبال رفع و رجوع آن هستیم، پیش نخواهد آمد. در سبک زندگی اسلامی‌خویشان و خانواده جایگاه بالایی دارند. چیزی که از آن به عنوان صله رحم یاد می‌شود.در فرهنگ ما از احترام و رسیدگی به والدین گرفته تا اقوام دورتر وجود دارد و اینکه پدربزرگ و مادر بزرگی چشمشان به در خشک شود تا از آنها یادی شود اصلا پسندیده نیست.اما در سبک زندگی غربی که در حال تحمیل به دیگر جامعه‌ها نیز از طریق ابزارهای رسانه‌ای است، رابطه با خویشان جایگاهی ندارد و تنها خود فرد است که اهمیت دارد و اینچنین است که بسیاری از بیماریهای روحی گریبانگیر این جوامع شده است و در این جوامع هر روز با تعداد زیادی از بیماران افسرده مواجهیم که یکی از نتایج بریدن رابطه‌های خویشاوندی است.

آموزه‌های اسلامی‌و سبک زندگی اسلامی‌این روزها توسط تحقیقات علمی‌و روانشناسی هر روز بیشتر و بیشتر اثبات می‌شوند، در زمینه صله رحم نیز این تحقیقات نشان داده است که ارتباط رضایت‌بخش و یادآوری دوستان و خویشاوندان علاوه بر فواید معنوی و روحانی،فواید روانی بسیاری دارد که از آن جمله‌ می‌توان دستیابی به منبع حمایت اجتماعی،یادگیری مهارت‌های اجتماعی از طریق یادگیری‌ مشاهده‌ای و پرداختن به ارتباطات مناسب،خودنظم‌دهی رفتارها در خلال ارتباط صحیح با دیگران را برشمرد. صله رحم موجب بالا رفتن مقاومت افراد در مقابل فشارهای روانی گشته‌ و باعث کاهش بیماری‌های قلبی-عروقی و روانی و بسیاری فواید و آثار دیگر است که می‌توان با عمل به این توصیه موکد اسلامی‌بهره‌هایی برای زندگی دنیوی و اخروی برد.

● نیاز به وابستگی

این نیاز از جمله نیازهایی است که در هر مرحله از رشد در انسان وجود دارد و به گونه ای در پی تأمین آن است. بستگی و ارتباط با گروه تنها برای تأمین احتیاجات مادی نیست، بلکه فرد خود را به وسیله گروه می‌شناسد و از طریق گروه به خصوصیات اخلاقی و استعدادها و توانمندی‌های خویش پی می‌برد. علاوه بر این، گروه سبب تحکیم شخصیت فرد می‌گردد. پذیرفته شدن از طرف گروه، موقعیت اجتماعی فرد را در نظر خود او و دیگران مشخص و محرز می‌سازد. فرد طرز برخورد با دیگران، رعایت مصالح دیگران، تحمل افکار و عقاید مختلف و اعتماد به نفس را در گروه می‌آموزد و در نهایت موقعیت اجتماعی خویشتن را استوار می‌سازد.

اقوام و خویشاوندان یک فرد می‌تواند در حکم یک گروه منسجم اجتماعی باشد که هر فردی در سایه متعلق دانستن خویش به آن، به تأمین این نیاز روانی بپردازد. حفظ پیوندهای خانوادگی و فامیلی و معاشرت با آن‌ها می‌تواند جلوی احساس طرد شدن و عدم تعلق به گروه خاصی را بگیرد. شخص با تماس مداوم با اقوام و نزدیکان خویش مطمئن می‌شود مورد تنفر و خصومت دیگران نیست، بلکه به گروهی خاص تعلق دارد و در نتیجه احساس تنهایی نخواهد داشت. در پرتو تأمین این نیاز از طریق ارتباط‌های خانوادگی و شناخت هویت جمعی و گروهی و تکیه بر توانمندی‌های خویش و گروه فامیلی است که انسان کم تر دچار بیماری از خود بیگانگی خواهد شد. مزلو نیز یکی از نشانگان اصلی افراد ناایمن را احساس تنهایی معرفی کرده است که ما بر این باوریم صله رحم نقش مهمی در از بین بردن چنین احساسی ایفا می‌کند.

● رعایت هنجارها

پژوهشگران در زمینه روان شناسی اجتماعی بر این باورند که فرد وقتی در گروه قرار می‌گیرد و احساس تعلق و وابستگی به گروه در او به وجود می‌آید، از جهاتی چند دگرگون می‌شود و تحت تأثیر گروه به رفتارهای مورد قبول اقدام می‌کند. این محققان اثر گروه را بر فرد در ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داده‌اند، در اینجا می‌توان به تأثیرگذاری تلقینی، تقلید، تسهیل اجتماعی و همنوایی گروهی اشاره کرد: تلقین، تأثیری است عاطفی و بی‌واسطه که شخص بر شخص دیگر می‌گذارد و چون انسان موجودی است اجتماعی، نمی‌تواند بدون مساعدت و موافقت اطرافیان خود آسوده زندگی کند. بنابراین، نسبت به دیگران حساس است و می‌کوشد تا توجه و موافقت آنان را به خود جلب کند، اینجاست که وقتی، جمعی به تحریک عامل یا عوامل مشترکی گرد می‌آیند متقابلا در یکدیگر تأثیر می‌گذارند. حال اگر انگیزه و عامل دینی و انسانی صله رحم و دیدار اقوام موجب گردهم آمدن یک جمعی شود، تلقین، روش مناسبی برای رعایت هنجارهای اجتماعی و مورد قبول جمع می‌باشد.

شاید به دلیل کم شدن دید و بازدید‌های خانوادگی باشد که این روزها اینقدر بحث شکاف نسل‌ها و دور شدن فرزندان از ارزشهای خانواده مطرح می‌شود. وقتی یک زنجیره قوی خانوادگی وجود داشته باشد، زنجیره‌ای که از عشق و صمیمیت سرشار است و فرزندان چیزهایی را به عنوان دستورالعمل دریافت می‌کنند، در زندگی عزیزانشان و در رفتار آنهایی می‌بینند که پیوند عمیقی بین شان حاکم است، خیلی بهتر و مشتاقانه تر ،قبول می‌کنند.گاهی به دنبال راه‌حل می‌گردیم، در حالی که راه‌حل همین جاست، فقط باید کمی بیشتر به سنت‌هایمان و دستورات دینمان نگاه کنیم...