وقتی برنامه ریزی جواب نمی دهد

همان اول بسم ا به خودمان قول می دهیم که این بار آدم شویم و مثل بچه آدم بنشینیم در همین اول سالی درس بخوانیم برای همین کلی تصمیم های کبری می گیریم و بعد خوشحال و خرم از این که این بار به برنامه ریزی و قول های مان عمل می کنیم سال جدید تحصیلی را شروع می کنیم, اما هم من می دانم هم شما که این تصمیم های کبری تا همان چند هفته اول سرجایش است و بعد

همان اول بسم‌ا... به خودمان قول می‌دهیم که این بار آدم شویم و مثل بچه آدم بنشینیم در همین اول سالی درس بخوانیم. برای همین کلی تصمیم‌های کبری می‌گیریم و بعد خوشحال و خرم از این که این بار به برنامه‌ریزی و قول‌های‌مان عمل می‌کنیم سال جدید تحصیلی را شروع می‌کنیم، اما هم من می‌دانم هم شما که این تصمیم‌های کبری تا همان چند هفته اول سرجایش است و بعد از آن به کلی فراموش‌مان می‌شود! شاید با خودتان بگویید چرا همیشه برنامه‌ریزی می‌کنید و نمی‌توانید روی حرف‌تان بمانید این بار باید بگوییم برای عمل به برنامه شما باید چند مهارت به عنوان پیش نیاز را یاد گرفته باشید. این مهارت‌ها کمک می‌کنند تا شما مثل یک مرد روی حرف‌تان بمانید و به برنامه‌تان عمل کنید.

اول مهر بهانه است یعنی کلا تاریخ‌ها و اتفاقات زندگی بهانه خوبی هستند برای تصمیم‌های بزرگ! این که ما از اول مهر درس خوان می‌شویم این که ما از روز تولدمان آدم خوب خواهیم شد این که در سال جدید اقتصادی فکر می‌کنیم و... همه این‌ها برای این است که ما یک مبدا برای برنامه‌ریزی داشته باشیم. اما داشتن چنین مبدائی به معنی اتفاق افتادن آن برنامه نیست! چون اگر قرار است شما از امروز به درس یا کارتان توجه بیش‌تری داشته باشید و در آن موفق باشید باید بتوانید زندگی و اتفاقات آن‌را مدیریت و کنترل کنید. برای چنین مدیریتی مهارت‌هایی وجود دارد که اگر آن‌ها را بلد نباشید سرعت کارتان پایین می‌آید و بعد از مدتی به هدف‌تان نمی‌رسید. حالا تصور کنید شما هر سال اول مهر برای درس خواندن برنامه‌ریزی می‌کنید و تصمیم می‌گیرید بشوید شاگرد اول مدرسه یا دانشگاه، اما نمی‌توانید به برنامه‌تان عمل کنید برای این که این‌بار پایبند تصمیم‌تان باشید سعی کنید داشتن این مهارت‌ها را تمرین کنید:

● مهارت مدیریت زمان

زمان کلید طلایی موفقیت‌های شماست. یعنی اگر مهارت مدیریت زمان را بلد باشید نصف راه موفقیت را رفته‌اید آن وقت می‌دانید چه کارهایی زمان‌های شما را می‌دزدند و دور همان‌ها خط می‌کشید! وقتی بنشینید و همه این دزدان زمان را فهرست کنید می‌بینید که تماشای سریال‌های تلویزیون، پیامک فرستادن به دوستان، تلفن‌های چند ساعتی، دیدن سریال‌های خارجی، بازی‌های رایانه‌ای، گشت‌های اینترنتی، گفت‌وگوهای مجازی و... همین طور روزانه کلی از زمان‌های شما را می‌دزدند بدون آن که شما متوجه شوید. برای همین همیشه وقت کم می‌آورید و زمانی برای درس خواندن یا بهتر خواندن ندارید. تازه اگر کمی‌بیش‌تر دقت کنید می‌فهمید که اصلا چیزی به اسم مدیریت زمان در زندگی‌تان وجود ندارد و همین طور ساعت‌ها را می‌گذرانید بدون این که قبلش درباره‌اش برنامه‌ریزی کرده باشید. مدیریت زمان یعنی استفاده درست و موثر از زمان به طوری که بتوانیم برای خودمان رفاه جسمی‌، روحی و روانی ایجاد کنیم و این زمانی اتفاق می‌افتد که ما هر کاری را در وقت خودش و در مدت زمان تعریف شده انجام دهیم. آن وقت نه زمان کم می‌آوریم نه کاری روی دست‌مان می‌ماند.

● مهارت تصمیم‌گیری

اگر می‌خواهید برنامه‌ریزی درستی برای سال تحصیلی داشته باشید حتما باید بتوانید درست تصمیم‌گیری کنید یعنی بتوانید بین درس خواندن و کلاس‌های ورزشی، بین کار و درس، بین ازدواج و درس یا بین یکی از رشته‌های تحصیلی، یکی را انتخاب کنید. شما باید توانایی این را داشته باشید که خواسته‌ها و هدف‌های زندگی‌تان را اولویت بندی کنید و بین آن‌ها تنها یکی را انتخاب کنید. البته این فقط در تصمیم‌های بزرگ خلاصه نمی‌شود چون گاهی تصمیم‌های کوچک خودش کلی سرنوشت ساز است. مثلا تصمیم بگیرید با بچه‌ها بروید بیرون شهر یا بنشینید امتحان‌تان را بخوانید، این پروژه کاری را قبول کنید یا برای کنکور بخوانید! وقتی مهارت تصمیم‌گیری را داشته باشید می‌توانید در لحظه لحظه‌های زندگی بهترین تصمیم‌ها را بگیرید، می‌توانید به انتخاب‌هایتان جهت بدهید مثلا چیزهایی را انتخاب کنید که به بهتر و بیش‌تر درس خواندن شما کمک کند نه این که شما را از آن دور کند. آن وقت برنامه زندگی‌تان راحت‌تر اجرا می‌شود چون شما می‌دانید بر سر دوراهی کدام راه را انتخاب کنید.

● مهارت نه گفتن

فرقی نمی‌کند توی محل کار یا توی جمع خانوادگی یا بین دوستان باشید، هر جایی این مهارت می‌تواند موثر باشد! اگر نتوانید به رئیس‌تان بگویید وقت ندارم این کار را قبول کنم، کلی کارهای اضافی می‌ریزد سرتان و مجبورید برنامه زندگی‌تان را به خاطر قبول کارهای جدید به هم بریزید. اگر نتوانید به دوستانتان بگویید نمی‌توانید به همراه‌شان بروید سینما آن وقت امتحان فردای‌تان می‌رود روی هوا و به جای درس خواندن باید بنشینید یک فیلم مزخرف را ببینید! اگر نتوانید به خواهرتان بگویید نمی‌توانید او را در مهمانی همراهی کنید مجبورید چند ساعت زندگی‌تان را در یک مهمانی ساده بگذرانید و پایان نامه دانشگاه‌تان عقب بیفتد. خلاصه این که خجالت می‌کشید، می‌ترسید یا دل‌تان نمی‌آید دل کسی را بشکنید و نه بگویید!! بدترین اتفاق در برنامه شماست. چون دیگر برنامه‌ریزی برای شما معنی پیدا نمی‌کند و هر کسی از راه می‌رسد به شما پیشنهادی می‌دهد و شما هم چون نمی‌توانید بگویید نه، می‌گویید بله و آن وقت گاری بیار باقالی بار کن!!

● مهارت برنامه‌ریزی

این‌که بعضی‌ها نمی‌توانند به برنامه‌ریزی خودشان عمل کنند شاید دلیل اصلی‌اش درست برنامه‌ریزی نکردن است. یعنی یاد ندارند چگونه برنامه‌ریزی کنند، برای همین هم خیلی از برنامه‌هایشان به سرانجام نمی‌رسد! مثلا آدمی‌که تا دیروز روزی ۱۲ ساعت می‌خوابیده است، حالا برنامه می‌ریزد که تنها شبی ۵ ساعت بخوابد! یا کسی که روزی یک ساعت هم درس نمی‌خوانده است، حالا می‌خواهد از همین امروز روزی ۱۳ ساعت درس بخواند! یا یک نفر می‌خواهد هم نفر اول کنکور شود و هم کلاس ورزش و تئاتر برود و هم مهمانی‌هایش تعطیل نشود!! خلاصه آدم‌ها معمولا توی برنامه‌هایشان چیزهای غیر واقعی می‌آورند. یعنی کلا غیر واقعی برنامه‌ریزی می‌کنند. برای همین هم موقع اجرای برنامه وقتی به آن نگاه می‌کنند برایشان آن‌قدر سخت است که بی‌خیال انجامش می‌شوند. اگر می‌خواهید برنامه واقعی داشته باشید اول از همه خودتان و ویژگی‌های شخصیتی‌تان را بشناسید بعد می‌توانید مثلا یک برنامه تحصیلی درست بنویسید چون حالا می‌دانید شما اهل شب تا صبح بیدار بودن نیستید پس ساعت‌های شبانه را برای درس نمی‌گذارید یا چون می‌دانید نمی‌توانید گروهی درس بخوانید این مدل درس خواندن را انتخاب نمی‌کنید. با شناخت خود و نوشتن تمام برنامه‌های زندگی‌تان می‌توانید یک برنامه‌ریزی واقعی داشته باشید برنامه‌ای که عملی باشد نه تخیلی!

یک نکته مهم: هر کدام از این مهارت‌ها خودش به تنهایی یک صفحه جزر و مد است.

بنابراین نمی‌شود توی یک پاراگراف توضیح شان داد، پس فعلا نام‌شان را داشته باشید تا بعد.

نویسنده: وجیهه محمدپور مقدم