راه ثواب و راه دقیق

آرمان‌گرایی نقطه عطف خواسته‌ها و خواهش‌های هر انسانی است. همه چیز را ایده‌ال دیدن و در چارچوب ایده‌ال حرکت کردن نمونه‌ی بسیار مهمی از تحولات درونی به شمار می‌آید. همه‌ی ما …

آرمان‌گرایی نقطه عطف خواسته‌ها و خواهش‌های هر انسانی است. همه چیز را ایده‌ال دیدن و در چارچوب ایده‌ال حرکت کردن نمونه‌ی بسیار مهمی از تحولات درونی به شمار می‌آید. همه‌ی ما در امور روزمره خود خواستار کوتاهترین و دقیق‌ترین مسیر جهت رسیدن به اهداف‌مان هستیم مثلاً کسی که می‌خواهد همراه خانواده‌ی خود از شهری به شهر دیگری سفر کند هزینه‌های سفر (هوایی یا زمینی)و یا وسیله‌ی شخصی یا عمومی‌ را به خوبی می‌سنجد و مسیرهایی را که کمترین هزینه و بالاترین فایده و تفنن را دارد مد نظر گرفته و توشه‌ی متناسب با آن راه را با خود بر می‌دارد.

این نوع دقت برگرفته از تعالی و قدرت اندیشدن و درک کردن ماست هر چند این نوع فهم و دقت مختص ما انسانها نیست بلکه بسیاری از پرندگان و حیوانات و.... نیز از آن بهره‌مند شدند یعنی فطرتاً و یا از روی فهم عمیق این دقت را در زندگی مادی و حیاتی خود دارند. راه ثواب امری متفاوت است و قضیه آن فراتر از فطرت و فهم و عقل ظاهری است.

انسانها در آرمان‌های راه دیگری بنام راه ثواب یا راه رضای دیگری را اختیار کردند. در این راه از اندوخته‌های دنیا در جهت اندوخته‌های جهان دیگر استفاده می‌کنند واز طریق راه دقیق رضای خود و خلق اطراف خود در جهت رضای خالق خلق و به دست آوردن ثواب معین شده خالق خلق نهایت بهره برداری را می‌برد یعنی با نظم دادن ومنظم کردن امورات زندگی مادی و دنیوی خود به راه ثواب نزدیک می‌شود. یا روشی دقیق و اخذ به اسباب صحیح با فهم ودرایت در مسیر ثواب و رضای صاحب هستی قدم بر می‌دارد. توکل بدون اخذ به اسباب، توکلی بی معنا و بغرنج است. بسیاری از معتقدین به توکل داستان ترک‌هاجرتوسط ابراهیم (ع) در سرزمین مکه، مجموعه وقایع حضرت خضر، مقابله تعداد اندک سپاه طالوت در مقابل جالوت و بسیاری از داستان‌های صوفیانه دیگر را برای فهم خود و دیگران جهت می‌گیرند و این راه را ثوابترین و نزدیک راه برای رضای باری تعالی عنوان می‌کنند.

اما فراموش کردند که هر یک از داستان‌های قرآنی فوق دلالت بر رای و وحی مستقیم خداوند بر انبیاء و اولیاءش دارد و تمام امور قبل و بعد آن توسط خداوند متعال مورد ارزیابی قرار گرفته و آنها مجری آن حکم بودند . آیا واقعا برای ما وحی شده است؟ آیا ما معصوم از هر خطا و گناهی هستیم ؟ آیا ما آفریننده آسمانها و زمینیم؟ آیا علم ما مسلط بر همه کائنات است؟ مگر نه اینکه خداوند می‌فرماید: "إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَأَنَّهُم بُنْیَانٌ مَّرْصُوصٌ" "خُذُواْ حِذْرَکُمْ....." "لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ" "فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرا" بسیاری از آیات خداوند نشانه دقت، تقدیر، زیبایی و نظم و تنظیم است و محبوبیت این امور را در نزد باری تعالی نشان می‌دهد. پس راه دقیق در جهت رضای باری تعالی راه ثواب حقیقی است. راه دقیق هم در امور فردی و هم در امور اجتماعی ما باید حاکم باشد. افراد بی نظم در زندگی خانوادگی و شخصی طبعا در زندگی اجتماعی خود نیز دچار هرج و مرج وسرگردانی هستند بسیاری از علماء و اندیشمندان از اقتدا کردن پشت سر افراد بی دقت و بی برنامه ما را بر حذر داشتند. فرد بی نظم اطرافیان خود را به قهقراء می‌برد.

برنامه ریزی اوقات در ابتدای هر روز، مسیر راه دقیق را برای ما روشن می‌کند افرادی که خود را هر روز مورد محاسبه قرار می‌دهند از بطالت اوقات بدور هستند وقتی که وقت ارزش خود را برای فرد دعوت گر نشان دهد از سرگرمی‌های بیهوده دوری میکند وقت گذرانی و دور هم نشستن‌های بیهوده کمتر می‌شود و برای هر بیانی مقام خاص خود آنرا جستجو می‌کند. نظم موجود در کائنات نشانه راه دقیق در جهت راه ثواب است که با تفکر و تدبیر در کائنات و تحقیق و پژوهش در امور مخلوقات حاصل می‌شود و چنین افرادی با اینگونه خصوصیات به راه رضای خداوند قدم بر می‌دارند مأجور از نعمتهای او خواهند شد.

عابدحسین بارکزهی