سقوط یك امپراتوری

همگان به خوبی واقف هستند كه توانایی های فرگوسن در ایجاد انگیزه در بازیكنان بسیار فراتر از دانش فنی او بوده است, اما این روزها به نظر می رسد كه فرگوسن این ویژگی خود را از دست داده باشد در گذشته های نه چندان دور, فرگوسن بهترین بازیها را از بازیكنانی چون اشمایكل, اینس, هیوز, كانتونا, بروس, بكهام, بات, فیل نویل, روی كین و پل اسكولز می گرفت, اما او دیگر نمی تواند چنین انگیزه ای در بازیكنانی چون فان نیستلروی, ریو فردیناند و یا وین رونی ایجاد نماید

صرفنظر از نتیجه بدست آمده در بازی این تیم در برابر چلسی در روز یكشنبه هفته جاری كه در آن تیم آلكس فرگوسن موفق شد یك بر صفر حریف خود را شكست بدهد، روند كلی منچستر در فصل جاری حاكی از سقوط امپراتوری فرگوسن در این تیم است.امپراتوری های بزرگ هرگز به صورت ناگهانی سرنگون نمی شوند بلكه سرنگونی آنها به تدریج صورت می گیرد. به عبارتی دیگر ، ساختار امپراتوری ها آجر به آجر و سنگ به سنگ فرسوده می گردد و هنگامی كه صاحبان آن چشم می گشایند متوجه می شوند كه از امپراتوری آنها چیزی به جز خاكستر و آوار باقی نمانده است. به همین دلیل پروسه سرنگونی یك امپراتور به زمان نیاز دارد. به عنوان مثال سقوط امپراتوری روم غربی از زمان مرگ كنستانتین بزرگ در سال ۳۳۷ پس از میلاد آغاز شد و تا سال ۴۷۶ تداوم یافت. در واقع سقوط امپراتوری روم در حدود ۱۳۹ سال بطول انجامید. البته در سقوط این امپراتوری عواملی چون سوء مدیریت، شكست های نظامی، حوادث تاریخی و بلایای طبیعی تاثیرگذار بودند.چنین وضعیتی در مورد امپراتوری های فوتبال نیز صدق می كند. اما امپراتوری های فوتبال بجای اینكه طی ۱۳۹ سال سقوط كنند، سقوط شان تنها طی ۳ یا ۴ فصل صورت می گیرد. همچنین در اغلب مواقع سقوط امپراتوری ها بسیار دیر مورد توجه صاحبان آن قرار می گیرد به گونه ای كه دیگر فرصت جبران خطاها باقی نمی ماند. در سال ۱۹۹۱ برایان كلاف همراه با تیم ناتینگهام فارست به فینال جام حذفی انگلیس رسید و سال بعد از آن تیمش را در عین تعجب همگان به فینال جام اتحادیه این كشور در ورزشگاه ویمبلی هدایت كرد. البته ناتینگهام هر دو فینال را به حریفانش واگذار كرد و سال بعد از آن این تیم به رقابتهای دسته پایین تر سقوط كرد و قلب این پیر مرد را شكست. در همان روزهایی كه كلاف در ورزشگاه ویمبلی قدم می زد صحبت هایی مبنی بر تضعیف تیم فارست مطرح می شد اما چون این تیم به فینال دو رقابت معتبر راه یافته بود تمام ضعف ها نادیده گرفته شد و همین موضوع مقدمات سقوط امپراتوری كلاف را در فارست مهیا كرد.جالب اینكه در همان زمان اتفاقی مشابه برای باشگاه لیورپول رخ داد. در سال ۱۹۸۹ تیم لیورپول در آخرین بازی لیگ در ورزشگاه خود قهرمانی را به تیم آرسنال تقدیم كرد و با آنكه این تیم در فصل بعد با مربیگری كنی دالگلیش موفق به كسب عنوان قهرمانی شد اما از آن پس روند سقوط امپراتوری لیورپول سرعت گرفت به گونه ای كه این تیم از سال ۱۹۹۱ تاكنون تنها توانسته دو بار در سالهای ۱۹۹۱ و ۲۰۰۲ نایب قهرمان لیگ بشود آنهم در شرایطی كه در هر دو بار اختلاف امتیاز بسیاری با تیم قهرمان داشته است.شاید تیم منچستریونایتد با چند جرقه در فصل جاری نظر افكار عمومی را بخود تغییر دهد اما معتقدیم كه نباید فریب نتایج كسب شده توسط این تیم را خورد چون از شواهد اینگونه بر می آید كه امپراتوری سرخ به تدریج در حال سرنگونی است. فرگوسن برای ساختن این امپراتوری بزرگ تمام رقیبان را وادار به تسلیم كرد و به حدی در یورش به دشمنانش بی رحم بود كه همگان اقتدار امپراتوری منچستریونایتد را با امپراتوری روم مقایسه می كردند. اما از چهار سال قبل تاكنون این تیم با اقتدار در برابر حریفانش ظاهر نشده است. مسئولان این باشگاه در پاسخ به انتقادات مدعی می شوند كه این باشگاه در حال گذار است اما سوال این است كه این پروسه چه زمانی به پایان خواهد رسید. با توجه به اینكه برای بنای امپراتوری فرگوسن به زمان زیادی نیاز بود به همین دلیل سرنگونی آن نیز تدریجی خواهد بود. البته در زمان افول امپراتوری فرگوسن، منچستریونایتد توانست به عنوان قهرمانی لیگ دست یابد اما قهرمانی این تیم در فصل ۲۰۰۳-۲۰۰۲ را می توان با قهرمانی لیورپول در سال ۱۹۹۰ مقایسه كرد كه آن قهرمانی آخرین خاطره خوش این تیم در لیگ بود. به اعتقاد كارشناسان اصولا بهترین تیم قهرمان لیگ می شود اما به اعتراف بسیاری از این كارشناسان، در سال ۲۰۰۳ كه منچستر قهرمان لیگ شد آرسنال بهترین تیم لیگ بود. اما آرسنال در هفته های پایانی فصل به دلیل مصدومیت بازیكنان كلیدی خود و كاهش اعتماد به نفس بازیكنان جوان، قهرمانی را به منچستر واگذار كرد. تیم منچستر از روز ۲۶ دسامبر سال ۲۰۰۲ تا پایان آن فصل در هیچ دیداری در لیگ شكست نخورد به همین دلیل این سوال مطرح می شود، آیا سقوط تیمی كه در طول سه ماه شكست نمی خورد امكانپذیر است؟ متاسفانه پاسخ به این سوال در مورد منچستریونایتد مثبت است.در همان سالی كه منچستر برای آخرین بار قهرمان لیگ شد فرگوسن پس از شكست مقابل آرسنال در جام حذفی بكهام را در داخل رختكن كتك زد و این تیم بلافاصله پس از روبه رو شدن با اولین حریف سرشناس در لیگ قهرمانان اروپا در مرحله حذفی این رقابتها شكست خورد و به خانه بازگشت. البته این اتفاق از سال ۱۹۹۹ به بعد هر سال در رقابتهای اروپایی برای منچستر تكرار شده است . در همان زمانی كه فرگوسن در رختكن به ضرب و شتم بكهام پرداخت مشخص شد كه تفكرات فرگوسن سنتی با بازیكنان فوتبال مدرن همخوانی ندارد.در بازی این فصل با میدلزبورو كه منچستریونایتد با ۴ گل شكست خورد چهره درمانده فرگوسن حاوی پیام های پرمعنایی بود. او در كنار نیمكت ذخیره ها در كنار سایر بازیكنانش ایستاده بود اما هیچ كاری از دستش بر نمی آمد. به همین دلیل روی كین كاپیتان تیم منچستریونایتد پس از این بازی به خشم آمد و علیه تیم خود مصاحبه كرد. حرفهای كین كه به واقعیت بسیار نزدیك بود چنان باعث هراس و نگرانی مسئولان منچستر شد كه آنها دستور دادند مصاحبه وی از شبكه تلویزیونی باشگاه پخش نشود. البته در گذشته بارها كین از منچستریونایتد به انتقاد پرداخته و هر بار فرگوسن از وی حمایت كرده بود اما این بار حر ف های كاپیتان بسیار تندتر از گذشته بود و فرگوسن متوجه شده كه شاید روزهای آخر دوران مربیگری اش در این تیم فرارسیده است.در یكسال گذشته گراهام تیلور و تری ونبلز دو مربی اسبق تیم ملی فوتبال انگلیس كه بیش از ۳۰سال سابقه مربیگری دارند اعتراف كردند، در بازگشت به حرفه مربیگری در باشگاههای جدید خود متوجه شده اند كه برقراری ارتباط با بازیكنان در داخل رختكن بسیار دشوارتر از گذشته شده است. آنها هنگامی كه دریافتند برخی از بازیكنان انگیزه لازم برای برطرف كردن نقایص بازی خود را ندارند متعجب شدند چون در گذشته چنین چیزی را تجربه نكرده بودند.گفته می شود كه در مصاحبه پخش نشده كین، این بازیكن به انتقاد از برخی بازیكنان جوان منچستریونایتد و همچنین ریو فردیناند گرانقیمت پرداخته كه با توجه به در پیش بودن رقابتهای جام جهانی از لحاظ روحی به مدافع تیم ملی فوتبال انگلیس لطمه وارد خواهد شد. در حدود ۵ سال قبل آلكس فرگوسن از اینكه نمی توانست تمام ابعاد زندگی دیوید بكهام را تحت كنترل خود داشته باشد بسیار گله مند بود اما امروزه به نظر می رسد كه فرگوسن چنین مشكلی را با فردیناند و وین رونی داشته باشد.همچنین صاحبان امپراتوری های در حال سقوط درمانده می شوند. به عنوان مثال ناكامی تیم منچستریونایتد طی چند سال اخیر در رقابتهای اروپایی فرگوسن را از نظر فنی درمانده كرده است. فرگوسن برای اینكه در اروپا نتیجه بگیرد از سیستم بازی با تك مهاجم استفاده كرد و به تدریج این سیاست به بازیهای داخلی نیز رخنه نمود و منچستر در لیگ برتر نیز با یك مهاجم به میدان رفت. تداوم این وضعیت باعث شده تا فرگوسن در هر بازی تغییرات گسترده ای در تیم خود ایجاد بكند به گونه ای كه در حال حاضر هیچ كس نمی تواند تركیب اصلی این تیم را پیش از آغاز بازی پیش بینی بكند. هم اكنون تیم چلسی با سیستم ۳-۳-۴ بازی می كند كه تقریبا مشابه سیستم بازی منچستریونایتد در گذشته است كه با سیستم ۲-۴-۴ بازی می كرد. به همین دلیل بسیاری از كارشناسان معتقدند كه منچستر برای رهایی از بحران باید به سیستم تیم چلسی روی آورد. اما باید این موضوع را در نظر داشت كه تیم چلسی بهتر از هر تیم دیگری در اروپا سیستم ۳-۴-۴ را بازی می كند و حتی اگر در خوشبینانه ترین حالت منچستریونایتد این سیستم را بدون نقص اجرا نماید باز هم یك پله از چلسی عقب تر خواهد بود.در دهه ۱۹۹۰ به موازات سقوط امپراتوری لیورپول، امپراتوری منچستریونایتد ظهور كرد و تیم های آرسنال، لیدز و تا حدودی هم بلكبرن پیشرفت كردند. امروزه هم با سقوط منچستریونایتد، چلسی در حال تشكیل یك امپراتوری می باشد و زیر سایه این تیم، آرسنال دست و پا می زند. در زمانی كه لیورپول سقوط كرد منچستریونایتد به دلیل برخورداری از ثروت بیشتر و تعدادی از بازیكن جوان ظهور كرد و این بازیكنان در كنار هم پیر شدند. حالا هم كه چلسی ثروتمندتر و جوانتر است جایگزین منچستریونایتد می شود.

یكی از دلایل سقوط لیورپول، ناتوانی در جایگزینی بازیكنان بزرگی چون یان راش، استیو نیكول، كنی دالگلیش، گراهام سونس، آلن هنسن و مارك لارنسون بود. حالا هم فرگوسن با مشكلی مشابه مواجه است چون نمی تواند برای بازیكنانی چون اشمایكل، بكهام، كین، گیگز و اسكولز جانشینان شایسته ای بیابد.در زمانی كه سقوط لیورپول آغاز شده بود مسئولان این تیم مدعی شده بودند كه تیمشان در حال گذار است اما امروزه از این واژه برای توجیه ناكامی های منچستریونایتد استفاده می شود تا جایی كه این تیم سه بار طی چهار فصل اخیر مجبور بوده با شركت در رقابتهای انتخابی به مرحله اصلی رقابتهای لیگ قهرمان اروپا راه یابد.لیورپول برای خروج از بحران در دهه ۹۰ اقدام به استخدام بازیكنان كوچكی از لحاظ بار فنی همچون رونی روزنتال و جیمی كارتر كرد و منچستریونایتد نیز دقیقا اشتباه لیورپول را تكرار كرد و با استخدام بازیكنانی چون اریك جمبا جمبا و كلبرسون تیشه به ریشه خود زد. با آنكه كریستیانو رونالدو و وین رونی آینده امیدواركننده ای را پیش رو دارند اما فرگوسن نتوانسته بازیكنانی به خدمت بگیرد تا آنها بتوانند با تكیه بر تكنیك ناب خود توپ را داخل زمین حفظ بكنند.منچستریونایتد هر روز بی دقت تر و حیران تر می شود و بدتر از اینكه فرگوسن نسبت به این موضوع بی توجه بوده است. شاید بازیكنان منچستریونایتد در پاسخ به انتقادات مربی خود اعلام كنند كه تیم آنها در حال گذار است اما فرگوسن می داند كه این جمله توجیهی بیش نیست.

بحران اقتصادی برای فصل آینده

امیر بهادری نژاد