"خود" در روانشناسی اجتماعی

بررسی "خود" در روانشناسی اجتماعی عجیب به نظر میاید؛ اما همانقدر دوست‌داشتنی است. یکی از بحثهای مطرح دربارهٔ "خود"، "نیاز به خودپندارهٔ ثابت" است. (خودپنداره به طور خلاصه، …

بررسی "خود" در روانشناسی اجتماعی عجیب به نظر میاید؛ اما همانقدر دوست‌داشتنی است. یکی از بحثهای مطرح دربارهٔ "خود"، "نیاز به خودپندارهٔ ثابت" است. (خودپنداره به طور خلاصه، باورهایی است که هر فرد خود دربارهٔ خودش فراهم میکند) اینکه ما دوست داریم خودپندارهٔ مثبتمان را ثابت در نظر بگیریم، خیلی عجیب نیست (مثلاً وقایع را طوری تفسیر کنیم که خودپندارهٔ مثبتی که از خود داریم تأیید کنند) ولی آزمایشی که Swan و Read در ۱۹۸۱ انجام دادند نتایج جالبی داشت: وقتی در آزمودنیها این باور به وجود میاید که فردی آنها را جالب توصیف کرده است، آزمودنیهایی که خود را "کمتر جذاب" میدانستند، نسبت به آن شخص اظهار ناخشنودی میکنند. به عبارت دیگر، آنها باز هم خودپندارهٔ ثابت را به خودپندارهٔ مثبت تریجیح میدهند!

جالب نیست؟! با اینکه برای من خیلی باورکردنی نیست، ولی علت ترجیح "ثبات" بر "عزت نفس" را میپسندم: چنین بودم، چنین هستم و چنین خواهم بود... اینطوری میتوانم دنیای قابل پیش بینی و معنی‌داری داشته باشم...