تأثیر هورمونها بر رفتار نوجوانان

هنگام بلوغ, وقتی ترشح هورمونها به ناگهان افزایش می یابد, بچه ها, این موجودات شیرین و دوست داشتنی, یكشبه به موجوداتی پیش بینی ناپذیر تبدیل می شوند كه وجودشان تركیب انفجارآمیزی از تكبر و قلدری است و دل شان می خواهد كه بزرگترها آنها را به حال خود رها كنند

هنگام بلوغ، وقتی ترشح هورمونها به ناگهان افزایش می یابد، بچه ها، این موجودات شیرین و دوست داشتنی، یكشبه به موجوداتی پیش بینی ناپذیر تبدیل می شوند كه وجودشان تركیب انفجارآمیزی از تكبر و قلدری است و دل شان می خواهد كه بزرگترها آنها را به حال خود رها كنند.

دم به دم حالات شان تغییر می كند و حتی برای دو دقیقه هم نمی توانند حواس شان را جمع كنند. در عین حال كه خیلی نسبت به خودشان كنجكاو می شوند، خیلی از چیزها و از جمله پدر و مادرشان را مایه آبروریزی و خجالت می دانند.

اما این تغییرات، رویه تاریكی هم دارد. رقم مرگ و میر در میان نوجوانان بالا می رود. سه چهارم مرگها به علت حادثه یا بدبیاری، سوءاستفاده از مواد مخدر و الكل و رفتار جنسی مخاطره آمیز اتفاق می افتد. و همه اینها نخستین نشانه های اختلالات عاطفی هستند كه ممكن است یك عمر ادامه داشته باشند. آیا هورمونها باعث همه این دگرگونی ها هستند؟

بی تردید بلوغ یك حادثه هورمونی استثنایی است. خوشبختی آدمیزاد در این است كه تنها یك بار تجربه بلوغ را از سر می گذراند. در حالیكه بسیاری از حیوانات سالی یك بار در فصل جفتگیری همه این تغییرات را تجربه می كنند.

اولین رویداد هورمونی به طور نامحسوس و در سنین ۶ تا ۸ سالگی اتفاق می افتد. غدد فوق كلیوی فعال می شوند. ترشح این غدد ماده اولیه هورمونهای دیگر را تولید می كند. این تغییرات باعث رشد مو در نواحی خاصی از بدن و همینطور باعث چرب شدن پوست می شوند.

تغییر بعدی موقعی اتفاق می افتد كه مغز شروع به ترشح ماده ای به نام گوندوتروفین می كند. این آغاز واقعی دوران بلوغ است. آدمها در سنین مختلفی بالغ می شوند بنابراین سن تنها عامل تعیین كننده در بلوغ نیست. عوامل دیگری از جمله تغذیه هم مهم اند. بعد از این مرحله، غده های دیگر ترشحاتی می كنند كه با تأثیر بر تخمدانهای دختران و بیضه های پسران باعث تولید اسپرم و تخمك می شوند.

تغییر چشمگیری رخ می دهد. پسرها حالا پنجاه بار بیش از دوران قبل از بلوغ تستسترون ترشح می كنند. استخوان بندی و ماهیچه های شان رشد می كند و دست كم هر دو دقیقه یك بار به سكس فكر می كنند. (بعضی ها خواهند گفت: فقط هر دو دقیقه یك بار؟!)

در دختران استروژن باعث تغییراتی در زمینه چربی ها می شود و باعث تحریك و آغاز رشد زهدان و پستانها می شود. عادت ماهانه و تولید تخمك- ابتدا بصورت نامرتب- آغاز می شود.

در همین سن است كه به علت حساسیت پوست به هورمونها گاهی خالهایی روی پوست دیده می شود. ترشح هورمونها باعث افزایش اشتها و هجوم آوردن زود به زود نوجوانان به یخچال می شود. دیر بیدار شدن و به اصطلاح تا لنگ ظهر خوابیدن هم ناشی از ترشح هورمون متالونین است.

این تنها نمونه هایی از تأثیر هورمون بر رفتار انسانهاست. هورمونها همیشه بر رفتار آدمها تأثیر گذاشته اند اما به نظر می رسد كه توضیح میزان تأثیر هورمونها بر رفتارهای پیچیده دشوار باشد.

همیشه می توان مطلبی را درباره نوجوانی و نوجوانان در رسانه های بریتانیا یافت. روزنامه تایمز، چاپ لندن، هم چندی پیش گزارشی در مورد تغییرات روحی و جسمانی نوجوانان منتشر كرد.

دكتر سارا جین بلكمور، از پژوهشگران انستیتوی علوم عصب شناختی دانشگاه لندن، به روزنامه تایمز گفته است كه نه تنها مغز نوجوانان در دوران بلوغ دستخوش تغییراتی می شود بلكه مغز انسان تا سال های اولیه دومین دهه عمر او همچنان در حال رشد و گسترش است.

در دوران بلوغ دو اتفاق عمده در مغز روی می دهد: اول اینكه فعالیت مغز به شدت افزایش می یابد و دیگر اینكه در این دوران مغز عكس العمل خود نسبت به محرك های محیطی را با ظرافت بسیار تنظیم می كند. این امر به خصوص در قسمت جلوی مغز صورت می گیرد یعنی قسمتی كه مسئول اقدامات اجرایی شامل برنامه ریزی او اولویت بندی است.

تغییراتی كه در مغز نوجوان صورت می گیرد در وهله اول برانگیزه ها و عواطف او تأثیر می گذارد. همین موضوع باعث تغییر حالات نوجوان می شود. تركیب این تغییرات و تغییرات هورمونی حالتی انفجارآمیز پدید می آورد كه باعث پیدا شدن احساس شجاعت و كاهش قدرت استدلال می شود.

مجموعه این تغییرات قدرت تشخیص شرایط اجتماعی را در نوجوان كاهش می دهد و باعث می شود كه او به اصطلاح نداند چه موقعی زمین زیر پایش لغزنده و بی ثبات است.

دیگر مطالعات دكتر بلكمور نشان می دهد كه نوجوانان درك كمتری از شرایط دیگران دارند و به سختی می توانند خود را به جای آنها بگذارند.

شخصیت نوجوان گاهی دیوانه كننده و گاهی شكوهمند و پرجلال است. آنها بین كودكی و بزرگسالی سرگردانند. این ما بزرگسالان هستیم كه باید آنها را درك كنیم و مغزشان را در مورد اعمال شان مقصر بدانیم نه خودشان را.