جای خالی سلامت در زندگی ماشینی

زنگ تلفن همراهتان را طوری تنظیم کنید که به شما یادآوری کند هر نیم ساعت یکبار از صندلی خود بلند شوید

شیوه زندگی این روزها و استفاده از وسایل مختلف ارتباطی مانند تلفن همراه، رایانه و... باعث شده اغلب کارها به‌صورت ساکن و از همان محل نشستن ما انجام شود. دیگر امروزه انسان‌ها برای انجام کارهایشان به تحرک چندانی نیاز ندارند، با ماشین از پارکینگ منزلشان به محل کار می‌روند، برای یافتن جای پارک نیز حاضرند چندین بار اطراف محل کارشان بچرخند تا نزدیک‌ترین پارک را به محل کار بیابند، به محض این‌که وارد اداره شدند، پشت میز می‌نشینند و تا ظهر هنگام ناهار نیز از پشت کامپیوتر کنار نمی‌روند؛ بعد از ناهار نیز همین شیوه دنبال می‌شود تا پایان وقت کار که باید دوباره سوار ماشین شده و کنار آسانسور منزلشان پیاده شوند، ادامه ماجرا در منزل نیز بی‌شباهت به محیط کار نیست.

درست به همین دلیل جوامع مختلف با مشکلات و عوارض زیادی در زمینه سلامت کارمندان و کارگران روبه‌رو هستند. این در حالی است که در گذشته اغلب مشاغل به فعالیت بدنی بیشتری نیاز داشت و به هیچ وجه ساکن و بی‌تحرک نبود، اما زندگی ماشینی امروزه از این نظر سبب بروز مشکلات متعددی شده است. در این شرایط اگر ما می‌خواهیم به حفظ سلامت خود فکر می‌کنیم، باید با تغییر شیوه زندگی، احتمال ایجاد صدمات شغلی را کاهش دهیم.

در جهان ماشینی امروز، خیلی از ما به این نوع زندگی عادت کرده‌ایم و کار کردن مانند یک ماشین و از صبح تا شب را روالی عادی می‌دانیم، در حالی که این شیوه زندگی که در دهه‌های اخیر رواج یافته و چند سالی است متخصصان بهداشت جسم و روان، زنگ خطر ادامه آن را به صدا درآورده‌اند، تا چند دهه پیش به هیچ وجه مرسوم و متداول نبود.

در دنیای شلوغ و متراکم امروزی که همه چیز با سرعتی باورنکردنی پیش می‌رود، شاید ما هم ناچار باشیم بیشترکار کرده و حتی کمتر به تفریح و استراحت فکر کنیم. امروزه تقریبا همه ما می‌دانیم استراحت و ورزش‌های ساده و کششی باید بخش مهمی از برنامه روزانه ما را تشکیل دهد ولی باز هم آن را فراموش می‌کنیم. همه می‌دانیم که پشت میز نشستن و بی‌تحرک ماندن برای ساعت‌های طولانی خطرناک است و عوارضی در پی دارد اما آن را هم از یاد می‌بریم. این نوع فراموشی‌ها، زندگی انسان امروز را با مخاطرات جدی مواجه کرده است تا آنجا که حتی می‌تواند به مرگ زودرس فرد منجر شود.

بد نیست بدانید این نکته را محققان پس از سال‌ها تحقیق و تجربه می‌گویند. آنها بر این باورند که نشستن طولانی‌مدت پشت میز کار می‌تواند احتمال بروز مشکلاتی مانند چاقی، دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی و حتی مرگ زودرس را افزایش دهد. باز هم باید بدانید این مساله به میزان ورزش و تحرک جسمی شما هم ارتباطی ندارد؛ یعنی حتی اگر هر روز ورزش کنید ولی ساعت‌های طولانی و پشت سر هم در یک مکان مانند پشت میز کارتان بنشینید، باز هم ممکن است این نوع خطرات، زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

به نظر می‌رسد به اندازه کافی دلیل وجود دارد که همین الان چند دقیقه‌ای از پشت میزتان بلند شوید و قدری قدم بزنید و کمی هم به اصلاح شیوه زندگی‌تان فکر کنید. البته همین جا بگوییم که خیلی هم ناامید نباشید؛ چون در مطالعه‌ای جدید مشخص شده است چند دقیقه پیاده‌روی در میان کارهای روزانه می‌تواند میزان قند خون و انسولین را تنظیم می‌کند.

راه بروید

این روزها اغلب افراد شاغل فرصت ندارند پیاده‌روی‌های طولانی انجام دهند و البته متخصصان می‌گویند طبق تحقیقی که بتازگی در این زمینه انجام شده است، پژوهشگران دریافتند پیاده‌روی‌های کوتاهی که میان کارهای روزانه انجام می‌شود، برای حفظ سلامت کافی است. طبق نظر آنها، حتی ۲ دقیقه راه رفتن که ۳ بار در هر ساعت تکرار شود، می‌تواند به نفع سلامت کارمندان باشد. بنابراین لازم نیست در محل کارتان مسابقه دوی ماراتون راه بیندازید، همین ۲ دقیقه راه رفتن هم کافی است.

نکته: در برخی سازمان‌ها، جلسات هنگام پیاده‌روی برگزار می‌شود. آنها ترجیح می‌دهند وقتی قرار است درباره موضوعی خاص صحبت کنند، به جای این‌که پشت‌میز بنشینند کمی راه بروند و همزمان با همکارشان صحبت کنند

این محققان به افرادی که بیشتر ساعات روز را پشت میز‌شان نشسته و مشغول کار هستند، توصیه می‌کنند هر ۲۰ دقیقه یکبار از جای خود بلند شوند و اگر فضای مناسبی هم برای راه رفتن ندارند، حداقل کمی از پله‌ها بالا و پایین بروند. طبق نظر آنها خوب است زنگ تلفن همراه خود را طوری تنظیم کنید که در فواصل منظم به شما یادآوری کند چند دقیقه از جای خود بلند شوید. اهمیت این مساله به حدی است که پزشکان توصیه می‌کنند حتی هنگام صحبت با تلفن نیز از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید یا حداقل به صورت ایستاده صحبت کرده و کمی این پا و آن پا کنید. شاید برای شما عجیب باشد ولی محققان از تماس‌های تلفنی به عنوان فرصتی فوق‌العاده یاد می‌کنند چرا که در آن هنگام کارمندان می‌توانند قدری حرکت داشته باشند.

بسیاری از کارمندان با کفش مناسب پیاده‌روی به محل کار خود نمی‌روند و به همین دلیل از راه رفتن و قدم زدن استقبال نمی‌کنند. ولی این مساله هم راه‌حل ساده‌ای دارد؛ برای حفظ سلامت و داشتن شیوه مناسب زندگی، می‌توانید یک جفت کفش راحت‌تر در محل کارتان داشته باشید و در طول ساعات کاری آن را به پا کنید تا هر وقت دوست داشتید و فرصتی دست داد کمی پیاده‌روی کنید.

شرایطتان را تغییر دهید

با توجه به این‌که نشستن طولانی‌مدت پشت میز و بی‌تحرک بودن خطرات زیادی برای انسان دارد، متخصصان در تلاشند به شیوه‌های مختلف به کارمندان کمک کنند. آنها می‌کوشند با تغییر شیوه‌های زندگی و کار، سلامت‌ پشت‌میزنشین‌ها را تضمین کنند.

در تحقیقی که درباره شیوه‌ کار کردن مردم آمریکا انجام شد، محققان اعلام کردند با افزایش تعداد مشاغل پشت‌میزنشینی، فعالیت بدنی کارمندان هر روز کمتر و کمتر شده است؛ طبق نتایج این تحقیق ۸۰ درصد مشاغل این دوران بدون تحرک است که این نوع مشاغل در سال ۱۹۶۰ یعنی حدود ۵۰ سال پیش فقط ۵۰ درصد بوده است. علاوه بر کاهش فعالیت کارمندان، نوع غذایی که آنها در محل کار مصرف می‌کنند نیز تغییر کرده و با افزایش میزان چربی و قند و کالری دریافتی، موجب بروز مشکلات بیشتری برای این گروه شده است.

تمام این مسائل باعث شد طراحان صنعتی و متخصصان طب کار به فکر بیفتند و با ابداع یا ساخت تجهیزات کاری جدید، محیطی متفاوت که به سلامت کارمندان کمک کند، فراهم سازند. یکی از شرکت‌ها در این زمینه اقدام جالبی کرده است؛ این شرکت با ساخت اتاق‌های بزرگ و استفاده از تجهیزاتی که قسمت کمی از فضای اتاق را اشغال می‌کند، فضای مناسبی در اختیار کارمندانش قرار داده است تا بتوانند براحتی در محیط کارشان راه بروند.

علاوه بر این، امروزه سازمان‌های زیادی از میزهای ایستاده کمک گرفته‌اند؛ این میزها نسبت به میزهای معمول ارتفاع بیشتری دارد که البته ارتفاع محلی که کامپیوتر در آن قرار می‌گیرد، قابل تنظیم است و کارمندان می‌توانند هم به صورت ایستاده و هم نشسته کارشان را انجام دهند. تعجب نکنید؛ طرفداران این میزها هر روز بیشتر می‌شود و افرادی که می‌دانند اگر ساعاتی از روز را به حالت ایستاده کار کنند، کالری بیشتری می‌سوزانند، ترجیح می‌دهند از این نوع میزها در محل کارشان داشته باشند تا بخشی از کارهای روزانه را به حالت ایستاده انجام دهند. در ضمن، حرکت کردن و از جایی به جای دیگر رفتن در حالت ایستاده بسیار راحت‌تر از حالت نشسته است و مشکلاتی مانند کمر درد و قوز کردن هنگام کار نیز به حداقل می‌رسد. به همین دلایل این میزها امروزه قیمتی حدود ۳۹۹ دلار دارد و هر روز به تعداد طرفداران آن افزوده می‌شود.

صندلی‌هایی که در این شرکت‌ها استفاده می‌شود نیز مانند صندلی‌های استاندارد و معمول گذشته نیست؛ در ساخت صندلی‌های جدید از یک توپ مخصوص نیز کمک گرفته شده است که باعث می‌شود فرد هنگامی که روی آن می‌نشیند، کالری بیشتری بسوزاند.

کار جالب دیگری که در این سازمان‌ها انجام می‌شود، برگزاری جلسات هنگام پیاده‌روی است؛ آنها ترجیح می‌دهند وقتی قرار است درباره موضوعی خاص صحبت کنند، به جای این‌که باز هم پشت‌میز بنشینند و ساکن باشند، کمی راه بروند و همزمان با همکارشان هم صحبت کنند. البته این مساله فقط به جلسات محدود نمی‌شود و حتی برای کارهای کوچک هم به جای تلفن زدن و ارسال ایمیل، به طبقات و اتاق‌های دیگر می‌روند تا از این فرصت به نفع سلامت خود استفاده کنند.

انجام حرکات کششی ساده در محیط کار نیز امروزه بسیار متداول است و کارمندانی که برای سلامت خود ارزش قائل می‌شوند، حتما چند دقیقه‌ای در روز را به این حرکات اختصاص می‌دهند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی