داروسازی در ایران

داروسازی جدا از طب نیست به همین دلیل آن را باید از جمله کهن‌ترین دانش‌ها دانست. کشف ویژگی‌های درمانی گیاهان باید ناشی از نوعی غریزه انسانی باشد. انسان اولیه از گیاهان به عنوان …

داروسازی جدا از طب نیست به همین دلیل آن را باید از جمله کهن‌ترین دانش‌ها دانست. کشف ویژگی‌های درمانی گیاهان باید ناشی از نوعی غریزه انسانی باشد. انسان اولیه از گیاهان به عنوان غذا و دارو استفاده می‌کرد. دراین راستا انسان به مرور زمان و در اثر آزمایش و خطا و نیز تجربه‌های ناموفق فراوان، موفق به کشف برخی ویژگی‌ها در بعضی از گیاهان شد و براساس این گونه ویژگی‌ها، گیاهان را شناسایی و طبقه‌بندی کرد.

شواهد موجود نشان می‌دهد دانش داروسازی در ایران باستان بسیار پیشرفته بوده است.این دانش در ایران باستان، پس از سقوط هخامنشی در نتیجه ارتباط با یونانیان به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافت. به طوری که می‌توان دوران مذکور را یکی از دوره‌های درخشنده داروسازی ایران دانست. اطلاعات و تجربیات مردم و دانشمندان در زمینه داروسازی این دوران به ساسانیان نیز انتقال یافت.

با تاسیس دانشگاه جندی‌شاپور برای نخستین بار در ایران، پزشکی و داروسازی از یکدیگر تفکیک شده و بسیاری از کتب داروسازی حکمای یونانی در این دانشگاه تدریس شد.

بعد از ظهور و گسترش اسلام، داروسازی در تمدن اسلامی پیشرفت فوق‌العاده‌ای داشته است. داروسازان بزرگی در این دوران پا به عرصه گذاشتند که از جمله آنها می‌توان از ابوبکر محمدبن زکریای رازی نام برد.

پس از افول تمدن ایران در دوره‌های بعدی با تأسیس دارالفنون در سال ۱۲۶۸ هجری قمری داروسازی نیز با تغییرات زیادی مواجه گردید. دارالفنون در ابتدا ۶ مدرسه داشت که مدرسه طب و داروسازی یکی از آنها بود.

سال ۱۳۱۳ هجری شمسی که دانشگاه تهران تأسیس گردید، مدرسه داروسازی تبدیل به دانشکده داروسازی شد ولی نظر به این‌که داروسازان تحصیلکرده به حد لزوم در ایران نبودند تا بتوانند دانشکده را با استقلال اداره کنند، موقتا اداره قسمتی از امور آن به دانشکده پزشکی محول شد و دانشکده داروسازی یکی از شعب دانشکده پزشکی شد.

۳ سال بعد، یعنی سال۱۳۱۶ مقرر گردید که محصلان با گواهینامه کامل متوسطه به تحصیلات داروسازی بپردازند. سال ۱۳۱۸ که پروفسور ابرلین استاد دانشکده پزشکی استراسبورگ به سمت ریاست دانشکده پزشکی منصوب شد، در سازمان دانشکده داروسازی نیز تغییراتی به وجود آورد. دوره تحصیل به ۴ سال محدود شد و دانشجویان می‌توانستند در سال آخر با نوشتن پایان‌نامه و تصویب آن به اخذ دانشنامه دکترا در داروسازی نایل شوند. سال ۱۳۲۳ هجری شمسی دوره تحصیل داروسازی از ۴ سال به ۵ سال افزایش یافت ولی چون گنجایش آزمایشگاه‌ها برای کلیه دانشجویان کافی نبود، اجرای آن به سال ۱۳۳۰ موکول شد.

به مرور زمان و با توجه به نیاز کشور به استفاده از خدمات داروسازان دانشکده‌های داروسازی دیگری در تبریز، اصفهان، مشهد، اهواز و سپس شهید بهشتی، کرمان، شیراز، ساری و کرمانشاه تاسیس شد. همچنین برنامه رشته داروسازی به صورت مدون سال ۱۳۶۱ توسط شورای انقلاب فرهنگی ارائه شد که این برنامه با کمی تغییر در سال ۱۳۶۷ مورد بازنگری قرار گرفت.