پرسه در سایت های اجتماعی

بررسی یک پدیده

محبوبیت سایت‌های اجتماعی یا همان Social Network در میان مردم بیش‌تر از سطح انتظارات بوده که می‌توان آن را با ویژگی ادغام عناصر چندین سایت در یک سایت توجیه کرد.

عملکرد یک سایت اجتماعی معمولی همانند کارکرد یک وبلاگ و یک برنامه ارسال پیام فوری (IM) در کنار یکدیگر است. کاربران می‌توانند هر طور که می‌خواهند در اینترنت حاضر شوند (مانند وبلاگ)، اطلاعات شخصی‌‌شان را در اختیار دیگران بگذارند و یا تصاویری به اشتراک بگذارند که به مجموعه این اطلاعات Profile گفته می‌شود.

همچنین کابران قادرند به دوستان‌شان دسترسی داشته و یا دوستان جدید با علایق مشترک پیدا کنند. البته اطلاعات افراد تنها در صورت تمایل آنها برای سایرین نمایش داده می‌شود.

سایت‌هایی چون My Space، Yahoo۳۶۰ و Windows Live Spaces در تعریف مذکور از سایت اجتماعی می‌گنجد. YouTube و Flickr نیز نسل دیگری از این سایت‌ها هستند که به دلیل امکان اشتراک‌گذاری تصاویر و ایجاد جوامع مجازی در دسته‌بندی کلی سایت‌های اجتماعی قرار می‌گیرند.

همچنین سایت‌هایی چون Friends Reunited که برای یافتن دوستان قدیمی است نیز در گروه سایت‌های اجتماعی می‌گنجند.

علاقه‌مندان می‌توانند لیست نسبتا کاملی از سایت‌های اجتماعی را در آدرس http://en.wikipedia.org/wiki/list of social networking website بیابند.

● بازاری به نام شبکه اجتماعی

دارندگان سایت‌های اجتماعی با تلفیق وبلاگ‌ها و برنامه‌های پیام فوری، درآمدشان را از طریق تبلیغات هدفدار تامین می‌کنند.

برخی از این سایت‌ها نیز به راه‌های دیگری برای کسب درآمد اندیشیده‌اند، به عنوان مثال MySpace به‌صورت مستقیم آهنگ‌های گوناگون را می‌فروشد. البته لازم به ذکر است که MySpace قبل از به‌دست آوردن ماهیت کنونی‌اش، ابزاری برای به اشتراک‌گذاری موسیقی در مقیاس وسیع محسوب می‌شد.

با وجود تعدد رقبا در عرصه شبکه‌های اجتماعی، بازار در دست اندکی از آنهاست.

مرکز تحلیل ترافیک اینترنتی Hitwise، سایت MySpace را محبوب‌ترین شبکه اجتماعی استرالیا اعلام کرد که ۶۱درصد از کاربران سایت‌های اجتماعی را به خود اختصاص داده است. شبکه اجتماعی MySpace در سطح جهان بیش از ۱۰۰میلیون کاربر دارد و صاحب امتیاز آن انتشارات News Corporation است.

از نظر محبوبیت Bebo با ۱۱درصد اختصاص کاربر، Windows Live Space با ۷درصد، Yahoo!۳۶۰ با ۴درصد و Hi۵ با کمتر از ۳درصد به دنبال MySpace می‌آیند.

یکی از شاخص‌های سایت‌های اجتماعی، مدت ماندگاری کاربر در آنهاست که بیش‌تر از سایت‌های معمولی است. طبق آمار موسسه Hitwise، هر بار سرزدن به سایت‌هایی مانند MySpace و Bebo به طور متوسط ۲۷دقیقه طول می‌کشد.

● محدوده خطر

با وجود حضور تمامی سنین در سایت‌های اجتماعی، نوجوانان مخاطبان اصلی این‌گونه سایت‌ها را تشکیل می‌دهند. علاقه‌مندی به فناوری‌های روز، داشتن وقت آزاد و اشتیاق برای جلب ‌توجه، نوجوانان را به هدف اصلی سایت‌های اجتماعی تبدیل می‌کند.

طبق آمار مرکز فارستر (Forrester) ۳۸درصد از نوجوانان از کاربردهای معمول سایت‌های اجتماعی بهره می‌گیرند و انتظار می‌رود این رقم همچنان رشد پیدا کند.

همین محبوبیت نگرانی‌های بسیاری را نسبت به اجتماعات آزاد آنلاین برانگیخته است که از امکان سوءاستفاده‌های جنسی تا خشونت‌های آنلاین را به این سایت‌ها نسبت می‌دهند. فرستادن پیام‌های موهن و تهدیدکننده، یکی دیگر از کاربردهای نگران‌کننده در حوزه شبکه‌های اجتماعی شمرده می‌شود و تاکنون پرونده‌های متعددی به‌دلیل ملاقات‌های افراد در سایت‌های اجتماعی شکل گرفته است.

در ژوئن سال ۲۰۰۶ یک دختر ۱۴ساله به‌دلیل اینکه مورد سوءاستفاده جنسی واقع شده بود، از MySpace شکایت کرد؛ وی با فرد آزاردهنده در این سایت اجتماعی ملاقات کرده بود.

البته همواره این جوان‌ترها نیستند که آسیب می‌بینند. درست در همان ماه دو دختر نوجوان فلوریدایی خود را دختری ۱۸ساله جازدند و به‌صورت آنلاین با مردی قرار ملاقات گذاشتند و در زمان ملاقات با تهدید مسلحانه پول‌های مرد بخت‌برگشته را به سرقت بردند.

از این دست حوادث آزاردهنده کم نیست، اما باید جانب انصاف را نیز رعایت کنیم چون احتمال چنین خطراتی در جوامع غیرآنلاین نیز دور از ذهن نیست.

مسوولان سایت‌های اجتماعی با محدودکردن قوانین ثبت‌نام و دسترسی به سایت، پاسخگوی نگرانی‌های اجتماع بوده‌اند. به‌عنوان مثال MySpace به کاربران زیر ۱۴ سال اجازه ثبت نمی‌دهد و پروفایل کاربران ۱۴ و ۱۵ ساله را با نشان "خصوصی" مشخص کرده، بدین معنی که تنها با اجازه خود کاربر اطلاعات به اشتراک گذاشته می‌شود.

در یک نظر، عبور از این فیلترها آسان است، زیرا کافی است یک کودک ۱۰ساله در مورد سنش کمی اغراق کند! اما طبق بررسی‌های به‌عمل آمده همین محدودیت‌ها استانداردهایی برای حفاظت از کاربران به‌وجود می‌آورد.

از سوی دیگر مشکلات سایت‌های اجتماعی به پرونده‌های قضایی ختم نمی‌شوند و معضلات دشوارتر دیگری نیز در پی دارند. به عنوان مثال نوجوانانی که تعداد زیادی دوست در لیست‌هایشان وجود ندارد، دچار حس کمبود می‌شوند و یا چندی پیش سایت Popjustice.com در نتیجه مطالعاتش اعلام کرد که اغلب کاربران MySpace اگر نامشان را میان "۸دوست نزدیک‌تر" افرادی که می‌شناسند نبینند، سرخورده می‌شوند.

گروه‌های دیگری با بی‌اهمیت شمردن آسیب‌های مذکور، امکان خشونت‌‌ورزی در این نوع سایت‌ها را تهدید اصلی برای نوجوانان و حتی بزرگسالان می‌دانند.

یک انتقاد به سایت‌های اجتماعی آن است که وقت بسیاری از افراد را می‌گیرد که اغلب با بی‌توجهی به کار یا وظایف تحصیلی همراه شده و باتوجه به مجازی‌بودن همه روابط، به قیمت از دست دادن دوستان نزدیک و یا خانواده تمام می‌شود.

نکته دیگری که به‌عنوان تهدیدی برای کاربران سایت‌های اجتماعی مطرح است، جنبه امنیتی کامپیوتر هر فرد است. از آنجایی که کاربران شبکه‌های اجتماعی، صفحات یا پروفایل‌شان را هرگونه بخواهند طراحی می‌کنند، امکان افزودن بدافزارها یا ویروس‌ها به این صفحات افزایش می‌یابد که در کامپیوترهای بدون آنتی‌ویروس به خسارات تقریبا جبران‌ناپذیر خواهد انجامید. البته سایت‌های بزرگ‌تر با بهره‌گیری از سیستم‌های امنیتی درصد این حملات را قدری کاهش داده‌اند که البته کافی نبوده است.

منبع: NetGuide Magazine

ترجمه: زینب مهدوی‌فر