نکاتی مهم درباره انواع شامپوها

کلمه شامپو از یک لغت هندو به نام چامپانا به معنی ماساژ دادن گرفته شده است

● شامپو چیست؟

شما به سختی می‌توانید حدس بزنید که این مایع غلیظ معطر که به کف دستتان می‌ریزید حاوی چه ترکیباتی است . شامپو‌ها بایستی در انواع مختلف شان برای موهای معمولی ، چرب و نازک و کم حجم، خشک و کدر، رنگ شده ،‌های لایت، دکلره وغیره استفاده شوند .

محصولات مراقبت از مو تنها در ۱۰۰ سال اخیرکاملا توسعه پیدا کرده است .قبل از آن صابون پاک کننده اصلی پوست و مو بود .

صابون‌ها بخصوص در آب سخت، خوب کف نمی کردند کف آنها شکل ظاهری خوشایندی نداشت و در عین حال بر روی مو رسوب می‌کردند به همین دلیل ظاهر مو کدر و تیره بنظر می‌رسید در عین حال احتمال انتقال آلودگی رااز شخصی به شخص دیگر به همراه داشتند .

در شامپو به جای صابون عواملی به نام سورفکتانت وجود دارد که دیگر مشکل کف ضعیف صابون در آب سخت و کدورت پس از استفاده را ندارد و موها پس از شستشو براق ، حجیم و با نرم کننده‌ها شانه پذیر می‌شوند .

این محصولات به گونه ای فرموله می‌شوند که حداقل برای دو سال در ظرف خود با کیفیت اولیه و سالم باقی مانده و درحین استفاده نیز با پوست و موی انسان کاملا سازگار باشند . در آزمایشگاه تست‌هایی بر روی ترس‌های بریده شده موی انسان انجام می‌شود .تحت این تستها، موها شامپو شده سپس آبکشی می‌شوند و یک یا چند تکنسین با تجربه در مورد میزان گره خوردن و شانه پذیری و ... موها قضاوت می‌کند و این تنها شروع قضیه است، پس از آن با استفاده از سیستمهای دستگاهی، کارآیی محصولات مختلف بررسی می‌شوند. در نهایت تست‌هایی در سالن آرایشگاهها بر روی موی واقعی انسانها انجام شده و توسط متخصص و مصرف کننده تواما ارزیابی خواهد شد .

اغلب مردم، امروزه موهای خود را بیش از قدیم می‌شویند به همین دلیل سیستم پاک کننده‌های ملایم بیش از بیش توسعه پیدا کرده است .به همین ترتیب نرم کننده‌ها هم در انواع مختلف مطابق با نیاز مصرف کننده‌ها توسعه یافته و تقسیم بندی می‌شوند.

● شامپو شامل چه اجزائی است ؟

یک شامپو ترکیبی است که کیفیت آن بایستی توسط سازنده تضمین و توسط مراجع قانونی مانند ادارات استاندارد و بهداری تائید شوند. تولیدکنندگان معمولا سعی می‌کنند تا هر چه تمامتر نیاز مصرف کننده ، بهتر بر آورده شود و در ضمن تمامی شرایط اعم از نوع موی سر افراد، نوع آب مصرفی ، درجه حرارت آب و حتی استفاده بد مصرف کننده را شامل شود ، تا به او کمتر آسیب برسد.

مطابق با قوانین اتحادیه اروپا، بر روی برچسب یک شامپو تمامی ترکیبات موجود در آن به ترتیب میزان مصرف بایستی نوشته شود. اما لزوما کار و وظیفه هر یک از این ترکیبات آورده نمی شود.

در یک نگاه کلی محتویات شامپو عبارتند از:

‌الف) عوامل پاک کننده : دلیل اصلی استفاده از شامپو پاک کنندگی مو می‌باشد . چربی ، سبوم و چرک موجود بر روی مو و پوست سر بوسیله سیستم پاک کننده موجود در بیس شامپو برداشته و کف آن توسط عوامل پایدار کننده کف پایدار می‌گردد.

ب) عوامل حالت دهنده : تقریبا تمامی شامپو‌ها شامل عوامل نرم کننده موی سر می‌باشند .

ت) عوامل افزودنی مجاز : مانند ترکیباتی که ویسکوزیته و غلظت شامپو را تنظیم می‌کنند و یا ترکیباتی که pH شامپو را تنظیم می‌کنند .

ث) عوامل نگهدارنده : یک شامپو بدون این مواد ممکن است آلوده به میکروب شود زیرا محیط آنها برای رشد میکرواورگانیسمها بسیار مساعد است . از نظر ظاهری نیز آلودگی‌ها ، محصول را تجزیه و دوفاز و بد بو می‌کنند . در هر صورت این عوامل توسط سازمانهای معتبر مانند بهداری و استاندارد بایستی تائید شده باشند .

ج) عوامل مربوط به شکل ظاهری : ترکیباتی هستند که به شامپو اضافه می‌شوند تا شکل و ظاهر محصول جذابتر شود مانند عوامل صدفی کننده ، اسانس و رنگ .

ح) عوامل فعال دارویی: عوامل ضد شوره مانند پیریتیون زینک یا انواع ویتامینها مانند دپانتنول که کمک به مرطوب کنندگی پوست و مو می‌کند .

حتما تا به حال برای خرید شامپو یا نرم‌کننده سری به بازار گیج‌کننده شامپوها زده‌اید. هزاران نوع شامپو با قیمت‌های مختلف در بازار موجود است و هر روز هم انواع جدیدتری به آنها افزوده می‌شود. فروشنده‌های مختلف نیز شامپوهایی را به شما پیشنهاد می‌کنند که بعضی از آنها واقعا از لحاظ قیمت با انواع دیگر تفاوت بسیار زیادی دارند اما سوال این جاست که آیا قیمت شامپوها معیار قابل قبولی برای بهتر بودن آنها است؟ یک شامپوی مناسب باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟ هر کدام از پرسش‌های زیر ممکن است سوال شما هم باشد، امیدواریم پاسختان را دریافت کنید…

● تاریخچه شامپو چیست؟

کلمه شامپو از یک لغت هندو به نام چامپانا به معنی ماساژ دادن گرفته شده است. قبل از پیدایش شامپو به صورت امروزی، مردم برای شستشوی موی خود از مواد گیاهی مانند سدر و چوبک و کتیرا و مواد معدنی مانند خاک‌های سیلیسی استفاده می‌کردند ولی صابون، متداول‌ترین ماده جهت شستشوی مو بود و به همین علت اولین شامپوها، شامپوهای صابونی بوده‌اند و کم‌کم با پیدایش پاک‌کننده‌های مصنوعی، مخلوطی از صابون و پاک‌کننده و بالاخره پاک‌کننده‌های خالص عرضه شدند. البته در حال حاضر، هنوز هم بسیاری از مردم به علت نداشتن آگاهی از مشکلی که قلیایی بودن صابون و سختی آب برای مو پدید می‌آورد، از صابون برای شستن موی خود استفاده می‌کنند.

آیا استفاده مکرر از شامپو موجب کدر شدن و آسیب دیدن مو می‌شود؟

استفاده از شامپوهای نامناسب و عدم به کارگیری روش صحیح استفاده از شامپو باعث کدورت و آسیب‌دیدگی موها می‌گردد. در صورتی که شامپوی مناسب موی خود پیدا نموده و روش صحیح شامپوکردن و خشک کردن مو را یاد گرفته‌اید، می‌توانید با خیال آسوده موی خود را هر روز یا چند بار در روز شستشو دهید.

● چگونه یک شامپوی مناسب برای موهایمان انتخاب کنیم؟

چون موها متفاوت هستند و شامپوها نیز مختلف؛ بهترین راه امتحان کردن انواع شامپو و در نهایت انتخاب مناسب‌ترین آنها است. بر چسب روی شامپوها به معرفی ترکیبات موجود در آن می‌پردازد. آنچه مهم است اینکه اگر موهای شما در اثر مواد مختلف مثل مواد مش یا فر یا به هر دلیل دیگری آسیب دیده است، بهتر است به اسیدیته شامپو دقت کنید. اسیدیته شامپوها بین قلیایی متوسط تا اسیدی سبک تنظیم می‌شود. اگر موهایتان آسیب‌دیده شامپوهای خنثی یا شامپویی با اسیدیته اسیدی سبک که مو را کمتر متورم کرده و لایه خارجی کوتیکولی مو را کمتر به هم می‌ریزد، مناسب‌تر است.

● آیا شامپوی نامناسب موجب ریزش موی سر می‌شود؟

مردم وقتی شامپوی خود را عوض می‌کنند، معمولا توجه بیش از حدی به حالت مو و پوست سر خود می‌نمایند. اگر بهبودی در وضعیت موهایشان حاصل شد آن را به فرآورده جدید نسبت می‌دهند و برعکــس در صورتی که وضعیت موهایشان بدتر شد، بازهم فرآورده جدید را مقصر می‌دانند. مثلا ریزش طبیعی موهای خود را به شامپوی جدید نسبت می‌دهند. تحقیقات نشان داده است که تعداد کمی ‌از مردم از نقش عواملی مانند شانه کردن، برس کردن، تاثیرات مخرب مواد شیمیایی و یا حتی داروها، رژیم غذایی، بیماری یا ویژگی‌های توارثی در ریزش مو آگاه هستند. حقیقت آن است که شامپوها باعث ریزش مو نمی‌شوند.

● مدت زمان آبکشی شامپو تا چه حد باید طولانی باشد؟

پس از استفاده از شامپو موی خود را به خوبی و به طور کامل آبکشی کنید تا هیچ اثری از کف شامپو روی موی شما باقی نمانده باشد. برای آبکشی شامپو از آب گرم استفاده کنید تا شامپو به طور کامل از روی مو خارج گردد اما دمای آبکشی کاندیشنر بستگی به عواملی مانند ضخامت موی شما دارد. هرگز از آب داغ برای آبکشی موی خود استفاده نکنید.

● علت شوره سر چیست؟

شوره سر به دلایل مختلفی به وجود می‌آید و می‌تواند به عوامل ارثی، هورمونی، جریان نداشتن هوای کافی در لابه‌لای موی سر، خستگی و استرس، برس نزدن یا غلط برس زدن موها و تغذیه غلط، مربوط باشد. برای درمان و پیشگیری از این مشکل، باید از شامپوهای مخصوص ضد شوره مانند شامپو روغن درخت چای پرمون استفاده کنید. زیاد شامپو زدن شوره را برطرف نمی‌کند اما تمیز نگاه داشتن موها ضروری است.

● در هر بار شستشوی مو چقدر شامپو استفاده کنیم؟

میزان مصرف شامپو به میزان آلودگی مو و پوست سر، همچنین بلندی مو بستگی دارد. به عنوان یک قاعده کلی میزان مصرف شامپو باید به اندازه‌ای باشد که موقع به کارگیری، کف حاصل از آن تمام سطح مو را بپوشاند. به یاد داشته باشید زمان به کارگیری شامپو بعد از مرحله آبکشی اولیه می‌باشد، یعنی زمانی که موی خود را به خوبی با آب خیس نموده‌اید.

● شامپوی مورد استفاده باید هر چند وقت یک‌بار تعویض شود؟

این تصور از آنجا نشأت گرفته که در گذشته برخی شامپوها به علت محدودیت توانایی‌شان در زدودن کامل آلودگی‌های مو و پوست سر، نوع خاصی از آلودگی‌ها را روی سر انباشته می‌نمود بنابراین به مردم سفارش می‌شد که هر چند وقت یک‌بار شامپوی خود را تعویض نمایند تا این مشکل برطرف شود اما در صورتی که شامپوی مصرفی شما باعث تجمع آلودگی روی سطح مو و پوست سر شما نمی‌شود، تعویض مکرر شامپو ضرورتی ندارد.

● آیا کف زیاد شامپوها نشانه بهتر بودن‌شان است؟

سورفاکتانت‌های زیادی با خواص متفاوت وجود دارند. بعضی از آنها برای برطرف کردن گرد و خاک و بعضی دیگر برای برطرف کردن چربی بهترین اثر را دارند. بعضی‌ها کمتر کف کرده و بعضی زیاد کف می‌کنند. برای همین تولیدکنندگان شامپو از انواع مختلف سورفاکتانت‌ها کمک می‌گیرند. برای مثال شامپوی موی چرب در مقایسه با شامپوی موی خشک باید سورفاکتانتی با کیفیت بالای چربی‌زدایی داشته باشد.

● چطور شامپو بزنیم؟

شامپو زدن صحیح موها شامل مراحل زیر است:

ـ گره‌گشایی‌ ‌از مو: موی خود را با یک شانه دندانه درشت شانه کنید تا هیچ‌گونه گره‌ای روی آن نمانده باشد. حواستان باشد که هرگز موی خود را در حالت خیس شانه نکنید چون در این حالت نیروی بیشتری برای شانه کردن مصرف می‌کنید بنابراین موی شما ممکن است شکــسته شود.

ـ آب‌کشی اولیه با آب ولرم: در مرحله بعدی موهای خود را با آب ولرم و نیمه‌گرم آبکشی کنید. به این مرحله، آبکشی اولیه و یا پیش از شستشو گفته می‌شود که برای زدودن گرد و غبار و به طور کلی آلودگی‌های قابل حل در آب انجام می‌شود. هرگز از آب داغ استفاده نکنید، چون موجب تردی و شکنندگی مویتان خواهد شد.

ـ پخش کردن شامپو در کف دست: مقداری شامپو در کف دست خود بریزید و دست‌های خود را روی هم مالش دهید تا شامپو روی دست‌هایتان پخش شود. در واقع کف شامپو باید روی دست شما تشکیل شود. مقدار شامپو باید به‌ اندازه‌ای باشد که کف آن تمام موهای شما را بپوشاند.

ـ ماساژ دادن شامپو روی پوست‌سر با نـوک انگشتان: شامپو را روی همه جای سر پخش کرده و با نـوک انگشتانتان به آرامی‌ شامپو را روی پوست‌سر و موهایتان ماساژ دهید. دقت کنید که از ناخن‌ها استفاده نکنید و برای جلوگیری از گره خوردن و شکــسته شدن مو این کار را به آرامی‌و به صورت دایره‌ای انجام دهید.

ـ آب‌کشی نهایی: در این مرحله موی خود را به خوبی آبکشی نمایید تا هرگونه بقایای شامپو از لابه‌لای موی شما زدوده شود. باز هم تاکید می‌شود مو در حالت خیس نسبت به اصطکاک خیلی حساس است، بنابراین آن را در حالت خیس به سختی مالش ندهید. همیشه در هنگام شامپو کردن موها این پنج مرحله فوق را به یاد بیاورید تا تکرار این مراحل برای شما تبدیل به عادت شود.

● نکته پایانی:

یکی از مهمترین ترکیبات گیاهی روغن درخت چای است که در ترکیب شامپوهای گیاهی ضد شوره سر پرمون وجود دارد. این ترکیب در برطرف کردن شوره بسیار موپر است و از طرفی عوارض جانبی ضد شوره های شیمیایی را نیز ندارد.

فرشاد اکبرنژاد