پل بیستون در اندوه فراموشی

سالیان درازی است، محکم، پا برجا، باصلابت و مغرور ایستاده است، نه خشم و خروش «دینور آب» در پاییز تکانش داده و نه زلزله‌های معروف دینور پشتش را لرزانده است.
هنگامی که از جاده کرمانشاه …

سالیان درازی است، محکم، پا برجا، باصلابت و مغرور ایستاده است، نه خشم و خروش «دینور آب» در پاییز تکانش داده و نه زلزله‌های معروف دینور پشتش را لرزانده است.

هنگامی که از جاده کرمانشاه ـ همدان می‌گذری، در حاشیه شرقی شهر کنونی بیستون روی رودخانه خروشان دینور آب، پل کهنه‌ای نظرت را جلب می‌کند.

نمای زیبا و باستانی آن وسوسه‌ات می‌کند تا خودت را به روی پل برسانی و روی سنگفرش آن قدمی بزنی.

روی پل بیستون که می‌ایستی، آب زلال رودخانه «دینور» آب نگاهت را تا آنجا که چشم کار می‌کند با خود می‌برد و خنکای نسیمی که از اطراف پل به صورتت می‌خورد، روحت را تازه می‌کند.

طبیعت زیبای کنار پل بیستون، روستای قدیمی مجاور آن با مردمانی مهمان‌نواز و خونگرم و چشم‌انداز بی‌بدیل کوه بیستون، مکانی آرام و دلنشین را در تمامی فصول سال بخصوص فصل بهار رقم می‌زند.

پل بیستون که به پل شاه‌عباس، پل صفوی و پل کهنه نیز معروف است یکی از آثار ملی کشور به شمار می‌رود که نه‌تنها از نظر تاریخی که به لحاظ معماری نیز از ارزش و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

این پل با ۱۴۴ متر طول و حدود هشت متر عرض از استحکام بسیار زیادی برخوردار است. پایه‌های پل بیستون به استثنای پایه‌های کناری، دارای یلان شش ضلعی است و تمام سنگ‌های روکار پایه‌ها، از سنگ‌های تراش دامنه کوه بیستون است.

نمای شمالی این پل که دو دهانه بزرگ و سه دهانه کوچک دارد، با آجر‌های مربع‌شکل و رنگ‌های زرد کمرنگ، زرد اخرایی، زرد متمایل به قرمز و قرمز تیره تزئین شده که هنگام درخشش خورشید از جلوه‌ای خاص برخوردار است.

طی این سال‌ها آجر‌های رنگارنگ پل بیستون به دلیل هنری که در پختشان به کار رفته، آسیبی ندیده و هنوز هم شکننده نیستند، اما متاسفانه نمای جنوبی پل دستخوش تغییراتی شده است. این پل شش بار در دوره‌های مختلف مرمت شده است.

به اعتقاد کاوشگران، پایه‌های سنگی پل در دوره ساسانی بنا شده است، زیرا با توجه به اهمیت و اعتبار خاص منطقه بیستون، در دوره پادشاهی خسرو دوم، در این محوطه تاسیساتی بنا شده که هرگز تکمیل نشده و احتمالا این پل نیز از آن جمله بوده است.

ساخت بخش فوقانی پل به زمان حسنویه‌ها و بازسازی قسمت‌های زیادی از پل به زمان ایلخانی منسوب می‌شود.

در زمان پهلوی اول نیز نیرو‌های متفقین اقدام به بازسازی کامل دهانه دوم پل کرده‌اند و مورخان سنگفرش فوقانی پل را حاصل کار آنان دانسته‌اند.

در سال‌های اخیر گرچه میراث فرهنگی بخش‌هایی از پل از جمله بستر و پایه‌های سنگی را بازسازی کرده است، اما متاسفانه سهل‌انگاری‌هایی در این بازسازی به چشم می‌خورد که ممکن است پل بیستون را که یادگاری به جا مانده از هنر معماران سلسله‌های مختلف تاریخی است، به ورطه نابودی بکشاند.

به نظر می‌رسد مسوولان ذی‌ربط باید برای بازسازی پل بیستون وسواس بیشتری به خرج دهند و با نگاهی کارشناسی این بنای تاریخی را حفظ کنند.

بنفشه رضایی