حافظیه

خواجه شمس الدین محمد شیرزای كه از نام آورترین شعرا و عرفای ایران زمین می باشد به سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز متولد شد و در سال ۷۹۱ هجری قمری در گذشت

خواجه شمس الدین محمد شیرزای كه از نام آورترین شعرا و عرفای ایران زمین می‏باشد به سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز متولد شد و در سال ۷۹۱ هجری قمری در گذشت.حافظ از همان ابتدا مورد احترام و تقدیس مسلمانان قرار گرفت و با وجود این كه قبر او در ابتدا ساده و بی‏تكلف بود مورد زیارت مشتاقان قرار گرفت. تاورنیه كه در دوره صفوی از این مكان دیدن كرده است، می‏نویسد:

"یك قبرستان دیده می‏شود كه اطرافش محصور است و در وسط آن، رو به قبله، یك مقبره واقع شده كه زیارتگاه دراویش و مردمان مقدس است كه به آنجا می‏آیند و نماز می‏خوانند و آن مدفن حافظ است كه ایرانی‏ها او را بسیار احترام می‏گذارند."

آرامگاه حافظ در ابتدای خیابان خرابات، پایین‏تر از دروازه قرآن قرار دارد. بنای اصلی آرامگاه حافظ، از آثار كریم خان زند و مربوط به سال ۱۱۸۷ هجری قمری بوده كه در وسط ایوانی با چهار ستون قرار داشته كه از دو جانب شمال و جنوب گشاد بوده است و در دو سمت آن، دو اتاق بنا كرده بوده‏اند.

قبر حافظ، خارج از این بنا در وسط قبرستان و در پشت آن قرار داشته و در ادوار بعدی ، نرده ‏های آهنی در اطراف قبر گذاشته بوده‏اند كه صورت مناسبی نداشته است.

از سال ۱۳۱۴تا ۱۳۱۷هجری شمسی بارگاه حافظ، از طرف وزرات فرهنگ به صورتی كه اكنون موجود است، در آمد.سنگ حوضهای آبینه كریم خانی كه ضمن امتداد خیابان زند شیراز خراب گردید، به محوطه آرامگاه منتقل گردید و در حوضهای آنجا كار گذاشته شد و با حفظ چهار ستون اصلی بنای قدیمی، ۱۶ ستون یكپارچه سنگی نظیر آنها تهیه كردند

و ایوان بزرگ بیست ستونی كنونی را به طول ۵۶ متر با تزیینات نقاشی، گچبری و كاشیكاری تماماً به سبك قدیم و اصیل شیراز ایجاد كردند.

بنای اصلی آرامگاه نیز به صورت سكویی با هشت ستون سنگی یكپارچه و سقف مسین و تزئینات كاشیكاری و اشعار در محل قبر و محاذی وسط ایوان بزرگ در باغ دوم ایجاد گردید و سنگ قبر قدیم در محل خود باقی ماند. قسمت جلوی آرامگاه حافظ دارای درختهای نارنج و دو حوض مربع مستطیل است. قبر خواجه در وسط این قسمت قرار دارد. كه قریب یك متر از زمین بلندتر است و گنبد آن از داخل دارای كاشیكاری معرق بسیار زیبایی است.

در زیر گنبد این غزل حافظ را روی كاشی نوشته‏اند:

حجاب چهره جان می‏شود غبار تنم

خوشا دمی كه از این چهره پرده بر فكنم

قسمت جنوبی آرامگاه دارای دو باغچه زیباست

كه دور آنها گل كاری و چمن كاری است و وسط آنها، دو حوض مربع مستطیل بزرگ است و طرفین حیاط، دو نارنجستان خرم و مفصل قرار دارد.

در جوار مزار حافظ، عده زیادی از دانشمندان، علما و شاعران مدفونند؛ از جمله: شیخ محمد اهلی (متوفا به سال ۹۴۲ هـ.ق)

میرزا نصیر، ملقب به فرصت الدوله (۱۲۷۱ ـ ۱۳۳۹هـ.ق) قاسم خان والی (متوفا به سال ۱۲۸۹ هـ.ق) حجت الاسلام آقا سید مجتهد كازرونی (متوفا به سال ۱۳۴۲ هـ.ق) آقا محمد هاشم ذهبی، از بزرگان عرفانی سلسله ذهبیه؛ سالار جنگ، شاعر معاصر (متوفا به سال ۱۳۲۵ هـ.ش)

حجت الاسلام مرحوم حاج شیخ مهدی كجوری، (متوفا به سال ۱۲۹۳ هـ.ق) میرزا نظام الدین دستغیب (متوفا به سال ۱۰۳۰ هـ.ق) حجت الاسلام سید جامع محمد علی مجتهد كازرونی (متوفا به سال ۱۳۳۳ هـ.ش).زمین پشت دیوار غربی حیاط شمالی حافظیه به مقبره دانشمندان اختصاص یافته است.